HOMO POETICUS

Παρουσίαση

"Πότε ο ποιητής ήτανε τόσο ξένος, εξόριστος, αλλότριος από τον άλλο άνθρωπο όσο σε καιρούς χαλεπούς σαν τους δικούς μας, σε χρόνους στερημένους; Κι αν ο Χαίλντερλιν έθετε το ερώτημα στην αυγή των Νέων Καιρών, ποια απάντηση θα δινόταν στο βαθύ λυκόφως μιας εποχής παγκοσμιοποιημένης αλλοτρίωσης;
Η εξορία του ποιητή είναι το μέτρο της αποξένωσης του ανθρώπου.
Εξόριστος ο ποιητής από τον τόπο, εκτός τόπου εν παντί τόπω, διαμένει στον Ου-Τόπο αυτού που δεν υπάρχει ακόμα. Εξόριστος είναι ο ποιητής και από το χρόνο του, εκτός χρόνου εν παντί χρόνω, μένοντας όμως πάντα πιστός στις ρίζες του στο χρόνο. [...] Ο Ποιητής, όπως κι ο επαναστάτης, μένει πιστός στην εποχή του και ταυτόχρονα εξόριστος απ' την πατρίδα του μέσα στο χρόνο, σε ρήξη με όσα και όσους τη διαφεντεύουν, εκτός νόμου, σε διωγμό. Είναι παρά-φωνος σε σχέση με τη φωνή των κυρίαρχων. Κι είναι αυτή η παραφωνία, που διαταράσσει τον "κοινό λόγο", τον κοινό τόπο, τον κοινό χρόνο, τον "κοινό νου", είναι η τραυματική διάρρηξη του χρόνου, η ρήξη με το χρόνο μέσα στο χρόνο, η εσωτερική του αιμορραγία. [...]"

Τα κείμενα στον παρόντα τόμο του Homo Poeticus ιχνογραφούν την ανέλιξη μιας σπείρας από την Τουρκοκρατία ως το τέλος της μεταπολίτευσης: από την ανάδυση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου στο δημοτικό τραγούδι, στην ετερογλωσσία του μέσα στην πολυγλωσσία της πανσπερμίας των Βαλκανίων (Γιαννιώτικα Εβραϊκά Τραγούδια) έως τον ποιητικό αναστοχασμό της Επανάστασης και των αδιεξόδων της (Σολωμός, Κάλβος) - από την εναντιοδρομία ανάμεσα σε Μύθο και Ιστορία (Σικελιανός) και τη βίαιη συνάντηση του Ελληνικού με το Μοντέρνο στη Μικρασιατική Καταστροφή ("Γενιά του '30", Εμπειρίκος, Κάλας) έως τον χορό των Ποιητών των Εσχάτων Καιρών μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο, στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Ανάμεσα στους τελευταίους, κορυφαίος του χορού ο Νίκος Καρούζος που, όπως έγραψε ο Α. Εμπειρίκος, "τα σκοτάδια της ψυχής με φως ανέσπερον φωτίζει".
Ο altissimo poeta, ο Μουσηγέτης, κατά τον Εμπειρίκο, Σολωμός στοχάζεται την Ελληνική Επανάσταση συνομιλώντας κυρίως με τον Hegel, αλλά και με τον Ficino, τον Spinoza, και τον Boehme. Αντίστροφα, ο πρωτοποριακός κινηματογραφικός δημιουργός Κώστας Σφήκας συνομιλεί με τον Σολωμό μέσα από τον Eisenstein και τον μοντερνισμό. Ο Νικόλας Κάλας ακολουθεί μαζί με τον Sade, την έφοδο του Τρότσκι στον ουρανό. Ο συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας διαλέγεται με τον Schonberg, ενώ η αλεατορική μουσική του Ανέστη Λογοθέτη διασταυρώνεται με τη μουσική του τυχαίου και τον John Cage. Ο σύγχρονος εικαστικός Γιώργος Χατζημιχάλης συλλογίζεται πάνω στο Κονέκ-Κονέκ του Φώτη Κόντογλου μέσα από την καθολική κρίση της εικόνας στον πολιτισμό της ύστερης αστικής νεωτερικότητας, ενώ συνομιλεί ταυτόχρονα με τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό και τον Marcel Duchamp. (Από την ιστοσελίδα του εκδότη)

Περιεχόμενα

ΩΣΑΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Αδάμ Καδμόν ή Ο Κόσμος ως Πρόταγμα
Α'. ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΓΙΑ TON HOMO POETICUS
1. Homo Poeticus
2. Πίνδαρος / Πρόσπερος
3. Ορατή θεότητα, πόρνη κοινή του γένους των ανθρώπων... -Η συνάντηση του Μαρξ με τον Σαίξπηρ
Β'. AURORA
4. Τα γιαννιώτικα εβραϊκά τραγούδια - Ένα μπαχτινικό άκουσμα
5. Tormento, tormentare, αναβρύζω, Qualita ή Ο Σολωμός και το Κακό
6. ΚΩΣΤΑ ΣΦΗΚΑ: Η γυναίκα της... και ο Συλλέκτης - Αλληγορία III - Παραλλαγές σε ένα θέμα του κόντε Διονυσίου Σολωμού - Σημειώσεις στο περιθώριο μιας ταινίας
7. ΓΙΑΝΝΗ ΔΑΛΛΑ: Σκαπτή ύλη. "Λάμπει πλήρης διαλείψεων" - Η Ποίηση που δεν υπάρχει ακόμα
8. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ: Όσσα δε μη πεφίληκε -
Γ'. ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
9. Η Νύχτα της δικαιοσύνης ή Ο Άγγελος Σικελιανός είναι δικός μας
10. Ερωτήματα για τη γενιά του '30 - Ο Αστερισμός του Ανέφικτου
Π. Κονέκ-Κονέκ ή Ο Γιώργος Χατζημιχάλης συλλογίζεται
12. ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ: Ένα Αίνιγμα που αναβλύζει καθάριο
13. Η Ανύψωση των Σωμάτων - Hilaritas
14. Sade Breton Τρότσκι Κάλας - Τόποι ενός Μεσημβρινού
Δ'. ΟΡΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΚΡΟΑΜΑΤΑ
15. Ο οραματιστής Κώστας Σφήκας και τα φαντάσματα
16. Ακούοντας το ανήκουστο: ή περίπτωση Ανέστη Λογοθέτη
Ε'. ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΗΜΕΡΩΝ
17. Νίκος Καρούζος, Έκτωρ Κακναβάτος: Ή Κρονστάνδη και η Μεταπολίτευση ως Χάος
18. Μωβ από φτώχεια δίχως έλεος μωβ από Λένιν
19. Νικόλαος ο Ακτήμων ή η Ποίηση ως Summum Bonum
20. Αστρογλωδυναμολόγος ή Ένας Προσωκρατικός του 21ου αιώνα
21. Ακαρεί ή Ο Υπερρεαλισμός και ο Χρόνος
22. Ταλμουδικό σχόλιο στην Παράδεισο του Γιώργου Βέλτσου
23. Γράμμα στον Βύρωνα Λεοντάρη για το ποίημα Επέκεινα
24. Κεφάλαιον Ύστερον: Πεθαίνω σαν χώρα
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Ζώντας στα μεταίχμια - Η Παγκόσμια Ιστορία της ψυχής μας