ΑΚΡΑ ΚΑΙ ΜΕΣΟΤΗΤΕΣ

Παρουσίαση

Η "δυαρχία" ανάμεσα στην υπερβολή και την έλλειψη αποτελούσε πάντοτε ή σχεδόν πάντοτε βασικό μοχλό κατανόησης και έκφρασης της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής, ακόμη και της θρησκευτικής πραγματικότητας. Φαίνεται ότι η μετάβαση σε μια άκρως αντίθετη από μια δεδομένη ακραία στάση συνιστά έμφυτο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης σκέψης και δραστηριότητας σε όλους τους τομείς. Η πιο μεγάλη απόδειξη μιας τέτοιας κριτικής τοποθέτησης μπορεί να θεμελιωθεί κυρίως στην πράξη που παραπέμπει στην απολυτοποίηση του υποκειμενισμού, δηλαδή στην έμφυτη τάση της άκρατης υποκειμενικής εκτίμησης των πραγμάτων με βάση τον έμφυτο ατομικό ή κοινωνικό εγωισμό, και στην εύκολη αχρήστευση και τελικά απόρριψη της θεώρησης των άλλων. Είναι αυτονόητο ότι έχουμε να κάνουμε με μια στείρα διαλεκτική, στα όρια της οποίας δημιουργούνται πολωτικές σχέσεις και συμπεριφορές που εκφράζονται με έννοιες ακραίου περιεχομένου.
Ο Αριστοτέλης πρωταγωνιστεί στη δημιουργία διαφορετικών προϋποθέσεων κατανόησης της ζωής που θεμελιώνονται σε μετριοπαθείς αντιλήψεις σε όλα τα επίπεδα, ιδιαίτερα όμως στο επίπεδο της ηθικής και της πολιτικής. Αυτές οι αντιλήψεις συγκεφαλαιώνονται στον όρο "μεσότητα", που προϋπήρχε μεν του Αριστοτέλη, καθιερώθηκε όμως και αξιοποιήθηκε από τον ίδιο σε τέτοιο σημείο, ώστε έκτοτε η αναφορά στη μεσότητα να είναι συνειρμικά συνδεδεμένη με το όνομά του. Η αριστοτελική έννοια της μεσότητας αποτελεί έκτοτε και την "ειδοποιό διαφορά της αρετής". [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πρώτο Μέρος Η ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑΣ
1. ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΟ ΗΘΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑΣ
1.1 Αρετή και μεσότητα
Η ευδαιμονία ως σκοπός της μεσότητας
Η αρετή ως έξη της ψυχής
Διανοητικές και ηθικές αρετές
Η αρετή ως μεσότητα
Αντιθέσεις, εναντία και ορθός λόγος
1.2 Μεσότητες, άκρα και ακρότητες
Η μεσότητα της ανδρείας
Η μεσότητα της σωφροσύνης
Η μεσότητα της πραότητας
Η μεσότητα της "ελευθεριότητας"
Η μεσότητα της "μεγαλοπρέπειας"
Η μεσότητα της "μεγαλοψυχίας"
Μεσότητες των αισθημάτων
Η μεσότητα των φυσικών αρετών και παθών
2. ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΗΘΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑΣ
2.1 Η θεολογία της μεσότητας
Ο Θεός ως αρχή, μεσότητα και τέλος
Θεός - άνθρωπος: Η απόλυτη απόσταση
Ο Θεός προς τον άνθρωπο: Η οικονομική προσέγγιση
Ο άνθρωπος κατά του Θεού: Η ηθική αποστασιοποίηση
Σώμα και ψυχή: Η εσωτερική διά-σταση
Άνδρας και γυναίκα: Η απόσταση του ανδρογύνου
Η φύση κατά του ανθρώπου: Η διάσπαση της φυσικής ενότητας
Θεάνθρωπος: Η απόλυτη μεσότητα
2.2 Μεσότητες, άκρα και ακρότητες του χριστιανικού ήθους
Αρετή και μεσότητα
Η αρετή των άκρων
Η αρετή και το "άκρον της αρετής"
Η κακία των άκρων
Η κακία των υπερβολών και των ελλείψεων
Οι κακίες των διλημμάτων
"Το άκρον" της κακίας
2.3. Μεσότητες και κακίες του τριμερούς της ψυχής
Από την αρετολογία του Αριστοτέλη στην αρετολογία και την παθολογία των νηπτικών
Αμφισημίες του τριμερούς της ψυχής
Οργή ως άκρο κακίας - Αόργητος θυμός ως μεσότητα
Ζηλοφθονία ως άκρο κακίας - Ο ζήλος ως μεσότητα
Λοιπές αμφισημίες
Μεσότητες και άκρα του τριμερούς της ψυχής
Μεσότητες και κακίες του λογιστικού
Μεσότητες και κακίες του επιθυμητικού
Μεσότητες και κακίες του θυμικού
Δεύτερο Μέρος Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑΣ
1. Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑΣ
Η πολιτική αρετή
Μεσότητες και άκρα των πολιτευμάτων
Η μεσότητα της μεσαίας τάξης
Η μεσότητα της δικαιοσύνης
Η μεσότητα της φιλίας
2. ΜΕΤΑ-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΕΣ ΜΕΣΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΚΡΑ
Μέσα και άκρα στην πολιτική ζωή
Μέσα και άκρα στην κοινωνική ζωή
Μέσα και άκρα στην οικονομική ζωή
3. ΑΚΡΑΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ
3.1 Η μεσότητα στην πνευματική ζωή
Η μεσότητα της πράξης
Η μεσότητα του "χαροποιού πένθους"
3.2 Η μεσότητα στην εκκλησιαστική ζωή
3.3 Η μεσότητα στην έκφραση των εκκλησιαστικών λειτουργιών
3.4 Μεσότητες, ακρότητες και άκρα του μοναχισμού
Μοναχισμός: Άκρο ή ακρότητα;
Ο μοναχισμός ως αντίθεση προς τον "κοσμικό" κόσμο
Ο μοναχισμός ως υπέρβαση του κοσμικού Χριστιανισμού
Κοινοβιακός, ιδιόρρυθμος ή μονήρης μοναχισμός;
Δια Χριστόν σαλοί, στυλίτες και έγκλειστοι: Ακρότητες ή άκρα;
Μοναχικές μεσότητες
Η μεσότητα της ακτημοσύνης
Η μεσότητα της υπακοής
Η μεσότητα της παρθενίας
Μοναχικές κακίες
3.5 Η μεσότητα ως εκκλησιαστική πολιτική πρόταση
Η μεσότητα στην "ολιγοδεία"
Η Αμεσότητα στην προαίρεση
Η μεσότητα στο "αναγκαίο κακό"
Μέσες κοινωνικές αρετές
Μέσες συμπεριφορές
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΝΟΙΩΝ