ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΓΛΩΣΣΩΝ

Παρουσίαση

Στο βιβλίο εξετάζονται συγκριτικά τα οριστικά άρθρα της ελληνικής και της ιταλικής. Η ελληνική εμφανίζει αρθρικές λειτουργίες ήδη από τα καταγεγραμμένα ομηρικά κείμενα (8ος αιώνας π.Χ.), ενώ η ιταλική περίπου από τον 8ο αιώνα μ.Χ. στο έργο La parodia della 'lex salica'. Πηγή του οριστικού άρθρου και στις δύο γλώσσες υπήρξαν οι δεικτικές αντωνυμίες.
Περιγράφονται συστηματικά οι διαφορές διαχρονικής εξέλιξης και συγχρονικής κατανομής που εμφανίζει το οριστικό άρθρο στις δύο γλώσσες και στη συνέχεια αυτές οι διαφορές ερμηνεύονται εντός της «θεωρίας της γραμματικοποίησης». Αφετηρία της ανάλυσης είναι ότι η συγχρονική κατανομή του άρθρου σε κάθε γλώσσα απαιτεί διαχρονική και πραγματολογική ερμηνεία.
Η μελέτη του οριστικού άρθρου δείχνει ότι η Γραμματική των φυσικών-ιστορικών γλωσσών δεν είναι μια a priori ολοκληρωμένη γνωστική ολότητα, αλλά συγκροτείται από τις πραγματολογικές και σημασιολογικές πιέσεις των συμφραζομένων. Αυτές ωθούν ορισμένα στοιχεία να γίνουν «αυτόματα» και «υποχρεωτικά», δηλαδή να ενταχθούν στη Γραμματική. Υπό αυτήν την έννοια, το οριστικό άρθρο συζητείται ως πρωτοτυπική περίπτωση «ανάδυσης» μιας γραμματικής κατηγορίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ / ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Σύγκριση γλωσσών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Στόχοι της έρευνας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Γλωσσολογικές αναλύσεις του οριστικού άρθρου
2.1. Παραδοσιακές προ-γλωσσολογικές αναλύσεις
2.2. Guillaume 1919, 1945
2.3. Christophersen 1939
2.4. Γενετική θεωρία
2.4.1. Chomsky 1962, Postal 1966, Perlmutter 1970, de Boer 1972
2.4.2. Moravcsik 1969, Sommerstein 1972, Thorne 1972
2.4.3. Yotsukura 1970
2.4.4. Jackendoff 1977
2.4.5. Longobardi 1994
2.4.6. Alexiadou, Haegeman & Stavrou 2007
2.4.7. Κριτική επισκόπηση των γενετικών προσεγγίσεων
2.5. Kramsky 1972
2.6. Hawkins 1978, 1991
2.7. Chesterman 1991
2.8. Lyons 1999
2.9. Τυπολογικές - Λειτουργιστικές προσεγγίσεις
2.9.1. Greenberg 1978
2.9.2. Givon 1978, 1981
2.9.3. Himmelmann 1997
2.9.4. Laury 1997
2.9.5. Diessel 1999
2.10. Ανάλυση των άρθρων και γλωσσολογική ερμηνεία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Το οριστικό άρθρο στην ελληνική
3.1. Διαχρονική εξέταση του οριστικού άρθρου στην ελληνική
3.1.1. Ομηρικά κείμενα
3.1.2. Ιστορικά κείμενα Θουκυδίδη και Ξενοφώντα (5ος αι. π.Χ.)
3.1.3. Ευκλείδης, Στοιχεία (3ος αι. π.Χ.)
3.1.4. Καινή Διαθήκη (1ος μ.Χ.)
3.1.5. Ιωάννης Μαλάλας, Χρονογραφία (6ος αι.)
3.1.6. Μιχαήλ Ψελλός (11ος αι.)
3.1.7. Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς (11ος αι.)
3.1.8. Το χρονικόν του Μορέως (14ος αι.)
3.1.9. Ιωαννίκιος Καρτάνος, Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη (16ος αι.)
3.1.10. Ι. Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα (19ος αι.)
3.2. Συγχρονική κατανομή του οριστικού άρθρου στην ελληνική
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Το οριστικό άρθρο στην ιταλική
4.1. Διαχρονική εξέταση του οριστικού άρθρου στην ιταλική
4.1.1. Προϊστορία του οριστικού άρθρου της ιταλικής
4.1.2. La parodia della 'lex salica' (8ος αι.)
4.1.3. Dante, La Divina Commedia (13ος αι.)
4.1.4. Giovanni Boccaccio, II Decameron (14ος αι.)
4.1.5. Galileo Galilei, Dialogo dei massimi sistemi (17ος αι.)
4.1.6. Alessandro Manzoni, I Promessi Sposi (19ος αι.)
4.1.7. Οι διάφορες μορφές του ιταλικού άρθρου
4.2. Συγχρονική κατανομή του οριστικού άρθρου στην ιταλική
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Συγκριτική ανάλυση του οριστικού άρθρου στην ελληνική και την ιταλική
5.1. Συγκριτική κατανομή του οριστικού άρθρου στην ελληνική και την ιταλική
5.2. "Ο κύκλος του οριστικού άρθρου" στην ελληνική και την ιταλική: το δεύτερο στάδιο
5.3. Σε ποιο σημείο του "κύκλου του οριστικού άρθρου" βρίσκεται το άρθρο στην ελληνική και την ιταλική;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Συμπεράσματα
6.1. Για τη σύγκριση του οριστικού άρθρου της ελληνικής και της ιταλικής
6.2. Για την ανάδυση των άρθρων και τη γλωσσολογική θεωρία
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ