ΙΓΚΙΤΟΥΡ Ή Η ΤΡΕΛΑ ΤΟΥ ΕΛΜΠΕΝΟΝ

Παρουσίαση

Η ποίηση [...] δεν είναι λαλιά είναι γραφή, ίχνος, μελάνι, σκότος, σκοτείνιασμα του λευκού, σχέδιο, κίνηση, θεατρικότητα. Γι' αυτό και η στίξη είναι κείμενο σημαίνει ανάλογα με τις λέξεις, όχι ανάλογα με το νόημα, το κείμενο είναι παρτιτούρα. Τα γράμματα κρύβουν σημασίες. Η τυπογραφία απελευθερώνει τις λέξεις από τους ήχους τους, η οπτική θέση των λέξεων, το μέγεθός τους δημιουργεί τη σύνταξη, ο στίχος κατασκευάζει μια νέα Λέξη.
Ο Μαλλαρμέ προσπαθεί να προσδώσει στο ποιητικό ύφος την οικουμενικότητα μιας γλώσσας που αγγίζει τη μαθηματική ακρίβεια. Πρόκειται για λογοτεχνία «λογική» χωρίς ίχνος τυχαιότητας. Η ποιητική διάταξη της φράσης μετατρέπει το τυχαίο της καθημερινής γλώσσας σε αντικειμενική Αναγκαιότητα. Δεν πρόκειται για άλλες λέξεις. «Χρησιμοποιώ τις ίδιες λέξεις με αυτές που διαβάζει κάθε πρωί ένας Αστός, ακριβώς τις ίδιες! Αλλά να: αν τις ξαναβρεί σε κάποιο δικό μου ποίημα, δεν τις καταλαβαίνει πια. Γιατί έχουν γραφτεί από ποιητή». Και η ποίηση δεν είναι για όλους. «Μολιέρος, Ρακίνας, Κορνέιγ, τα ονόματά τους μπορεί να είναι πασίγνωστα, όχι όμως οι στίχοι τους».
Η γλώσσα χωρίζει δεν ενώνει. Στόχος της λογοτεχνίας είναι το αίνιγμα, το κρυμμένο νόημα, που το μαντεύεις σιγά σιγά, που αναδύεται μέσα από έναν πολυπρισματικό ιστό. Ο υπαινιγμός. Το παιχνίδι. Η πολυσημία είναι το κύριο χαρακτηριστικό της γλώσσας. Η λέξη δεν αναφέρεται, δεν παραπέμπει, η γραφή δεν αναπαριστά, χώρος της είναι η απουσία. Το ποίημα υφαίνεται. «Κρατιέμαι σαν ιερή αράχνη από τα νήματα της σκέψης μου, με τη βοήθεια των οποίων θα υφάνω τις υπέροχες δαντέλες που ήδη υπάρχουν, που αχνοφαίνονται μέσα στο Κάλλος». Οι λέξεις κρύβονται σε κλωστές, σε υφάσματα, σε πτυχώσεις. Στην πραγματικότητα μόνο οι λέξεις υπάρχουν, ξεκάθαρες και συγχρόνως μυστηριώδεις. Σαν αστερισμοί. Μαύρο μελάνι πάνω στο λευκό. Δεν γράφεις με φως σε σκοτεινό πεδίο, μόνο το αλφάβητο των άστρων φανερώνεται με αυτόν τον τρόπο.
Το ποιητικό έργο του Μαλλαρμέ είναι μια ζαριά στο σύμπαν της τυχαιότητας, και σαν ιδανική και μορφική αναγκαιότητα εξορκίζει το τυχαίο. Ήδη από το 1865 η ουσία της σκέψης του έχει διατυπωθεί και διαποτίζει τη ζωή και το έργο του. [...] (Απόσπασμα από το επίμετρο της Μαρίας Ευσταθιάδη)

Περιεχόμενα

Ίγκιτουρ ή η τρέλα του Ελμπενόν
Μια ζαριά ποτέ δεν θα καταργήσει το τυχαίο
Αz - Zahr: το εύρηκα του Στεφάν Μαλλαρμέ
Βιογραφικά στοιχεία
Σημειώσεις
Σημείωμα - Ευχαριστίες