ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

Παρουσίαση

Οι αλλαγές οι οποίες έλαβαν χώρα στην ελληνική οικονομία κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα ήταν πολλές και σημαντικές. Η παραγωγή και τα αντίστοιχα εισοδήματα αυξήθηκαν σε τέτοιο βαθμό που η Ελλάδα να είναι το 2000 μέλος της Ευρωζώνης, η διάρθρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων άλλαξε δραματικά ώστε η ποσοστιαία σημασία της πρωτογενούς παραγωγής να είναι η μικρότερη μεταξύ των παραγωγικών τομέων, ενώ τα καταναλωτικά πρότυπα ακολούθησαν τις διεθνείς τάσεις σε τέτοιο βαθμό που το ελληνικό νοικοκυριό να απολαμβάνει επίπεδο κατανάλωσης που δεν διαφέρει σημαντικά από αυτό των πλέον ανεπτυγμένων χωρών. Ένα σημαντικό στοιχείο των αλλαγών αυτών της ελληνικής οικονομίας ήταν οι πληθυσμιακές μεταβολές που οφείλονταν στα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα που επηρέασαν πολλές πλευρές της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα.
Η παρούσα μελέτη εξετάζει τις διαστάσεις των μεταναστευτικών ρευμάτων από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ στην αρχή του εικοστού αιώνα, προς τις υπερπόντιες χώρες και προς τη Δυτική Ευρώπη μετά το 1950, καθώς και της μετανάστευσης προς την Ελλάδα από τις γειτονικές και άλλες χώρες μετά το 1990, καθώς επίσης και τους κύριους παράγοντες που προσδιόρισαν το μέγεθος των ρευμάτων. Ο αναγνώστης της παρούσας μελέτης αποκτά μια ενοποιημένη εικόνα της σημασίας των μεταναστευτικών ροών που σημάδευσαν τη χώρα μας κατά τα τελευταία εκατό χρόνια. Καθηγητής ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γ. ΚΟΡΛΙΡΑΣ, Πρόεδρος του Δ.Σ. και Επιστημονικός Διευθυντής, ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, Ιανουάριος 2012 (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το αντικείμενο της μελέτης
Το ιστορικό πλαίσιο
Περίγραμμα της μελέτης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1900-1950
-Πληθυσμιακές μεταβολές
-Οικονομική κατάσταση
-Μετανάστευση και παλιννόστηση
Μετανάστευση προς τις υπερπόντιες χώρες
Μετανάστευση προς τις ΗΠΑ κατά φύλο, ηλικία και επαγγελματική κατηγορία
Μετανάστευση Ελλήνων εκτός Ελλάδος προς τις ΗΠΑ
Μετανάστευση προς τις ευρωπαϊκές και μεσογειακές χώρες
Παλιννόστηση
Βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών
Καθαρή μετανάστευση
-Τα αίτια της μετανάστευσης
Γενικά
Το υπόδειγμα ροών και αποθέματος μεταναστών
Οικονομετρικές εκτιμήσεις
Περίοδος 1900-1940
Περίοδος 1900-1923
Περίοδος 1924-1940
-Η παλιννόστηση
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1950-1977
-Εισαγωγή
-Η οικονομική κατάσταση
-Το θεσμικό πλαίσιο
-Τα στατιστικά δεδομένα της μετανάστευσης
Η γενική εικόνα
Δημογραφικά χαρακτηριστικά των μεταναστών
Μετανάστευση κατά γεωγραφικό διαμέρισμα και περιοχή
Μετανάστευση κατά επαγγελματικές ομάδες
Μετανάστευση κατά επίπεδο εκπαίδευσης
-Παλιννόστηση
Η γενική εικόνα
Παλιννόστηση κατά φύλο και ηλικία
Παλιννόστηση κατά ομάδες επαγγελμάτων
Παλιννόστηση κατά γεωγραφικό διαμέρισμα και περιοχή
Καθαρή μετανάστευση
-Τα αίτια της μετανάστευσης
-Οικονομετρικές εκτιμήσεις
Μετανάστευση κατά νομό προέλευσης
Μετανάστευση προς τη Γερμανία
Μετανάστευση προς τις ΗΠΑ
Μετανάστευση προς τον Καναδά
Μετανάστευση προς την Αυστραλία
Μετανάστευση προς τις τέσσερις χώρες
-Προσδιοριστικοί παράγοντες της παλιννόστησης
-Άλλες μελέτες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
-Εισαγωγή
-Μεταναστευτικές εισροές
-Πληθυσμός μεταναστών και δημογραφικός αντίκτυπος
-Χώρες προέλευσης των μεταναστών
-Φύλο και οικογενειακή σύνθεση της μετανάστευσης
-Η γεωγραφική κατανομή των μεταναστών
-Αιτίες μετανάστευσης
-Αγορά εργασίας
-Πολιτικές
-Επιπτώσεις της μετανάστευσης επί των αμοιβών και της ανεργίας
Η επίδραση της μετανάστευσης επί του επιπέδου των αμοιβών
Η επίδραση της μετανάστευσης επί της εισοδηματικής μερίδας της εργασίας
Η επίδραση της μετανάστευσης επί του ποσοστού ανεργίας
Σχόλια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Εισαγωγή
Η νεοκλασική θεωρία
Η "νέα οικονομική της μετανάστευσης"
Ο δυισμός της αγοράς εργασίας
Η προσέγγιση του παγκόσμιου συστήματος
Η θεωρία για τα κοινωνικά δίκτυα
Σχόλια
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ