ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ

Παρουσίαση

Όπως αποδεικνύει η διάδοση των τεχνικών "προσωρινής ανάπτυξης" ή η αμήχανη αμφισβήτηση των έμφυλων ταυτοτήτων, το άτομο της σημερινής εποχής βρίσκεται σε κρίση. Τα παραδοσιακά συστήματα αξιών δεν λειτουργούν πλέον, είτε πρόκειται για την ηθική και τις σχέσεις κοινωνικού φύλου που μέχρι πρότινος μεταβιβάζονταν από το πατριαρχικό σύστημα μέσω των θρησκειών, είτε για το όραμα της προόδου που αντικαταστάθηκε από ορισμένες πολιτικές ιδεολογίες.
Απέναντι σε αυτήν τη σύγχυση, ο Gerard Mendel δείχνει σ' αυτό το εξαιρετικό βιβλίο ότι οι "ψυχολογικές μέθοδοι" που είναι σήμερα στη μόδα αδιαφορούν για το ουσιώδες, για το γεγονός ότι στη μεταπατριαρχική κοινωνία μας όπου δεσπόζει η αξία-χρήμα, κάθε άτομο οφείλει και θα οφείλει ολοένα και περισσότερο να επινοήσει τουλάχιστον κατά ένα μέρος τη ζωή του, δηλαδή το νόημα που πρέπει να δώσει στην ύπαρξή του. Διότι κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς κάποιο αξιακό σύστημα, ως κεντρικό πυρήνα της ταυτότητάς του.
Ένα τέτοιο ατομικό σύστημα θα μπορούσε άραγε να συμβαδίζει με τη λειτουργία της κοινωνίας; Ο Gerard Mendel επιστρατεύει τις πηγές της γενικής ανθρωπολογίας προκειμένου να στοχαστεί εκ νέου το ερώτημα των καθολικών αξιών. Και εξηγεί με ποιον τρόπο -και με ποιες κοινωνικές προϋποθέσεις- οι ψυχολογικές δυνατότητες του σημερινού ατόμου μπορούν να του επιτρέψουν, μέσω της συμμετοχής του σε διάφορες συλλογικές οντότητες, να κατασκευάσει το νόημα της ζωής του συμφιλιώνοντας την ενικότητα και το κοινωνικό. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
I. Ο ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΗΘΙΚΟΛΟΓΩΝ
1. Η κρίση των αξιών
Ηθική σε κρίση
Προβληματισμοί σε σχέση με την ηθική
Στα δύο άκρα: Χανς και Λέο Στράους
Η ηθική προβληματική στους φιλοσόφους
2. Αποχαιρετισμός στην καντιανή ηθική
Η νεωτερικότητα του Καντ
Ποια είναι τα θεμέλια του καντιανού ηθικού συστήματος;
Που οφείλεται η εκπληκτική διανοητική απήχηση της καντιανής ηθικής;
3. Από τον πολιτικό φιλελευθερισμό στον κοινοτισμό: Τζον Ρωλς και Τσαρλς Ταίηλορ
Ρωλς: θέματα και μέθοδοι
Τα αμαλγάματα του Ρωλς
Τσαρλς Ταίηλορ, το Αγαθό ή το κοινοτικό άτομο
4. Από τη "διαλογική ηθική" (Γιούργκεν Χάμπερμπας)
Η διαλογική ηθική του Χάμπερμπας
Φιλοσοφικές επικρίσεις (Χανς Γιόνας, Καρλ-Ότο Άπελ)
Ο Χανς Γιόνας και η ευθύνη έναντι των μελλοντικών γενεών
5. Φρίντριχ Νίτσε, ή η ανολοκλήρωτη ηθική επανάσταση
Η άρνηση της μεταφυσικής
Ο Φρόυντ και η φύση των ενστίκτων
Ο Νίτσε ως δημιουργός μιας καθολικής ηθικής
6. Μαξ Βέμπερ, ηθική και κοινωνιολογία
Ηθική της πεποίθησης και ηθική της ευθύνης
Ο ηθικός σχετικισμός του Βέμπερ
Τα όρια της κατανοούσας κοινωνιολογίας
Ο Μαξ Βέμπερ, ως "συνεσταλμένος ψυχολόγος"
Από την κοινωνιολογία στην ανθρωπολογία
II. ΤΟ ΕΜΦΥΛΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΩΝ, ΕΝΑ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΕ ΚΡΙΣΗ
7. Ένας πρώτος απολογισμός και η συνέχεια
Τα αδιέξοδα της ηθικής φιλοσοφίας
Μετά την ηθική, το ερώτημα των αξιών
8. Στις απαρχές της αρσενικής κυριαρχίας:
Η δομική συνεργασία
Το δομικό κυνήγι
Μια ιδιαίτερη μορφή συνεργασίας στο σημείο αφετηρίας του ανθρώπου
9. Το έμφυλο σύστημα αξιών
Η ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σύμφωνα με τα δύο στάδια
Οι τρεις αρχαϊσμοί
Από το φύλο στο κοινωνικό φύλο ή οι πολιτισμικές αποδόσεις ρόλων ανάλογα με το φύλο
Μια ανάπαυλα
10. Η σύγχρονη κρίση των έμφυλων ταυτοτήτων
Ήθος κοινωνικού φύλου και οργανικό ήθος στην περίπτωση του άνδρα
Η γυναικεία ταυτότητα σήμερα
Η πλευρά του παιδιού
ΙΙΙ. Η ΜΕΤΑΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ
11. Οι δύο παράμετροι που καθορίζουν τις αξίες: η κοινωνία και η ανθρωπολογία
Η ανθρώπινη ζωή δεν διαθέτει νόημα, συνιστά καθεαυτή μη νόημα
Αντιμετωπίζοντας την έξοδο από τη θρησκευτική υπερβατικότητα και τον φιλοσοφικό μηδενισμό
Από που προέρχονται οι αξίες;
Τέσσερις μεγάλες εποχές της ανθρωπότητας
12. Τα άτομα σε κοινωνία. Συζήτηση με τον Νόρμπερτ Ελίας
Από την "κοινωνία των ατόμων" στα άτομα σε κοινωνία
Η απουσία του υποκειμένου στον Νόρμπερτ Ελίας
Η (ψυχική) ατομίκευση
Η σημερινή αποδυνάμωση της εσωτερικής ζωή, ή ο "τρόπος του Ελίας"
Τα άτομα σε κοινωνία
13. Μπορεί η επιστήμη να προσφέρει μια ηθική;
Ποιες δυνατότητες προσφέρει η επιστήμη;
Η σοβαρή ασθένεια, λυδία λίθος της προσωπικής ηθικής
14. Μια πρώτη καθολική αξία, η "αντικειμενοποίηση του πραγματικού"
Η καθολικότητα της αντικειμενοποίησης του πραγματικού ως αξία επιβίωσης
Και οι δημοκρατικές αξίες;
Η πράξη και η αντικειμενοποίηση του πραγματικού
15. Μια δεύτερη καθολική αξία, η ψυχο-οικογενειοκρατία
Μια καθολική αντίθεση ανάμεσα σε δύο ηθικές
Πώς να διαχειριστούμε τη μία και μναδική ζωή μας;
Οι παρεκτροπές που σχετίζονται με την κρίση της κοινωνικής ψυχο-οικογενειοκρατίας
16. Ο "δείκτης καταστολής"
Από τον ορισμό της ηθικής σε μια ιεράρχηση των ηθικών
Ο ευρωπαϊκός 20ός αιώνας υπό τη βάσανο της ηθικής κρίσης
Στις ρίζες της σημερινής ανάσχεσης της δημοκρατίας
Ο δείκτης καταστολής και τα ολοκληρωτικά κράτη
Συμπέρασμα: "Κατασκευάζοντας το νόημα της ζωής μας"
Η γραφή της ύπαρξης
Ένα υποκείμενο που διαπνέεται από την ανθρωπολογία
Διαθέτοντας εξουσία επί της ζωής
Η συμμετοχική δημοκρατία
Δικαιώματα και υποχρεώσεις των ατόμων σε κοινωνία