ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Παρουσίαση

Στο Παράδειγμα της Σύγχρονης Τέχνης η Nathalie Heinich περιγράφει το εσωτερικό του κόσμου της σύγχρονης τέχνης. Με πλούσιο υλικό από τις απαρχές έως τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις της σύγχρονης τέχνης στον 21ο αιώνα, αναδεικνύει τις χαρακτηριστικές πρακτικές και νοοτροπίες που σπανίως γίνονται αντιληπτές αν και οριοθετούν αυτόν τον κόσμο. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι ποικίλα: πώς γίνεται κάποιος καλλιτέχνης της σύγχρονης τέχνης, ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν τα σημερινά μουσεία, ποια είναι η δύναμη της αγοράς της τέχνης, ποιες είναι και πώς εφαρμόζονται οι κρατικές πολιτικές, ποιο το νομικό καθεστώς των έργων τέχνης κ.λπ. Οι απαντήσεις δίνονται με βάση απόψεις ειδικών από διαφορετικά γνωστικά πεδία: την αισθητική, την ιστορία της τέχνης, τη νομική και οικονομική επιστήμη. Έτσι η σύγχρονη τέχνη, από τις πιο δημόσιες στις πιο αποκλειστικές και ιδιωτικές της εκδηλώσεις, εμφανίζεται σαν ένας κόσμος με ριζικές διαφορές σε σχέση με το παρελθόν. Ο κόσμος αυτός συνεχίζει να διχάζει. Από το εσωτερικό του, του οποίου το ανά χείρας βιβλίο σκιαγραφεί τους ενδότερους μηχανισμούς του, φαίνεται συναρπαστικός και παγκοσμιοποιημένος. Από το εξωτερικό του, είναι ένας κόσμος ακατανόητος που στερείται νοήματος. Ο διχασμός αυτός είναι ενδεικτικός της ταυτότητάς του. Αντί να θεωρηθεί μια συνέχεια της μοντέρνας τέχνης, εδώ η σύγχρονη τέχνη προσδιορίζεται ως ένα νέο «παράδειγμα της τέχνης», το οποίο νοηματοδοτεί με καινοφανή τρόπο την παραγωγή και την πρόσληψη του έργου τέχνης, όπως και τη σχέση του καλλιτέχνη με τους θεσμούς. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Το παρασκήνιο ενός βραβείου - Υπέρ ή κατά; - Λίγη μέθοδος
Ι. Ένα νέο παράδειγμα
Η σύγχρονη τέχνη ως καλλιτεχνικό είδος
Κλασικό, μοντέρνο, σύγχρονο
Μια καινούργια σύμβαση
Από το είδος στο παράδειγμα
Από το επιστημονικό στο καλλιτεχνικό παράδειγμα
Από τη «φυσιολογική» επιστήμη στη «φυσιολογική» τέχνη;
Η σύγχρονη τέχνη ως παράδειγμα
2. Η εμπειρία των ορίων
Ηθικά και νομικά όρια
Αισθητικά όρια
Όρια της αυθεντικότητας
Η αποχαλίνωση του καθεστώτος της μοναδικότητας
3. Πέρα από την παρούσα φούσκα
Μια νέα γενιά καλλιτεχνών
Μια νέα κατηγορία συλλεκτών
Το φαινόμενο Longchamp
Η δεύτερη γενιά της σύγχρονης τέχνης
4. Το έργο πέρα από το αντικείμενο
Το έργο δεν βρίσκεται πλέον στο αντικείμενο
Αποϋλοποίηση: το άμορφο
Σύλληψη: η ιδέα
Υβριδοποίηση: οι εγκαταστάσεις
Ο εφήμερος χαρακτήρας: χάπενινγκ και περφόρμανς
Καταγραφή: έργα με οδηγίες χρήσεως
Αλλογραφισμός: από το αντικείμενο στο θέαμα
Από την οντολογική αβεβαιότητα στη νομική ανασφάλεια
5. Η ένταξη στο συγκείμενο
Η ένταξη του καθημερινού κόσμου
Η εξωτερίκευση εκτός μουσείου
Η ένταξη του εκθεσιακού συγκείμενου
Η ένταξη του κοινού
Από τη στράτευση στην ετερονομία
6. Η διαφοροποίηση των υλικών
Χρειάζονται τα πάντα για να δημιουργηθεί ένας κόσμος της σύγχρονης τέχνης
Κάποιες προβληματικές συνέπειες
Ο πολλαπλασιασμός των ικανοτήτων
Η διάλυση των ειδολογικών συνόρων
7. Η παρακμή της ζωγραφικής
Αντίο στα πινέλα
Ζωγράφοι εναντίον ζωγραφικής
Το μονόχρωμο, ή η ζωγραφική χωρίς ζωγραφική
Μια υπό όρους επιστροφή
8. Το καθεστώς της αναπαραγωγής των έργων
Readymades
Μονόχρωμοι πίνακες
Περφόρμανς
Εγκαταστάσεις
Βίντεο και φωτογραφίες
Από το έργο στην εμπειρία
9. Η παρουσία του καλλιτέχνη
Ο καλλιτέχνης δεν είναι πλέον επί τω έργω
Από το έργο στον καλλιτέχνη
10. Η θέση των αφηγήσεων
Οι καλλιτέχνες έχουν κάτι να πουν
Οι κριτικοί τέχνης γράφουν
Τα ιδρύματα κοινοποιούν
Η ερμηνευτική μανία
Οι κοινοτοπίες της μοναδικότητας
II. Η σημασία της μεσολάβησης
Από τον επιμελητή στον curator
Από τον επιμελητή μουσείου στον διευθυντή ιδρύματος
Από τον έμπορο στον γκαλερίστα
Η διαφάνεια των μεσολαβήσεων
Μια παρενέργεια: το παιχνίδι των καλλιτεχνών με τις μεσολαβήσεις
12. Η αντιστροφή των κύκλων αναγνώρισης
Η μοντέρνα τάξη πραγμάτων: το ιδιωτικό προηγείται του δημόσιου
Η σύγχρονη τάξη πραγμάτων: το δημόσιο παίρνει το προβάδισμα από το ιδιωτικό
Δεύτερη γενιά: η εκδίκηση της αγοράς
Παρενέργεια: ο κοινοτισμός των μεσαζόντων
13. Οι νέοι τρόποι έκθεσης
Το τέλος των Σαλονιών ζωγραφικής
Η ισχύς των φουάρ
Η άνοδος των μπιενάλε και των ομαδικών εκθέσεων
Από την ανάρτηση στην εννοιολόγηση των έργων
Από το έργο στη σκηνογραφία
Από την έκθεση στην εγκατάσταση
Από τον αναστοχασμό στην περιφορά
14. Οι νέοι τρόποι συλλογής
Το πρόβλημα της σωστής τιμής
Από την καλή αγορά στον καλό συλλέκτη
Το πρόβλημα της συσσώρευσης
Το πρόβλημα του άυλου
Κάποια επουσιώδη τεχνικά προβλήματα
Δημόσιες συλλογές: δύσκολες αγορές
15. Τα διλήμματα του επιμελητή
Προβλήματα διαχείρισης των ορίων
Προβλήματα κατά την παρουσίαση
Προβλήματα συντήρησης
Προβλήματα ταυτοποίησης
16. Οι αγωνίες του συντηρητή
Προγραμματισμένη απαρχαίωση
Αδύνατη συντήρηση
Ανεπιθύμητη συντήρηση
Ασύμβατο πλαίσιο
17. Προβληματικές μετακινήσεις
Οι έγνοιες των μεταφορέων
Περίπλοκη ασφάλιση
Η σπαζοκεφαλιά της φορολόγησης
18. Μια άλλη σχέση με τον χώρο
Αμερικανοποίηση
Διεθνοποίηση
Παγκοσμιοποίηση
Ένας κόσμος σε διαρκή κίνηση
19. Μια άλλη σχέση με τον χρόνο
Από το παρελθόν στο μέλλον
Η επικράτηση του παροντισμού
Η προνομιακή θέση της νεότητας
Η προνομιακή θέση της έννοιας
Η δυσκολία να έχει διάρκεια ένας καλλιτέχνης
20. Η ανανέωση των αντιδράσεων
Η ανανέωση των αντιπάλων
Η ανανέωση των στοχοποιήσεων
Το σύνολο των αξιών προς υπεράσπιση
Εκτός της αρχής της ευχαρίστησης
Επίλογος
Ευχαριστίες
Βιβλιογραφία