Εξουσία και Αντίσταση

Παρουσίαση

Σύμφωνα με τις «δομιστικές» θεωρίες της εξουσίας, το υποκείμενο παράγεται και αναπαράγεται από την επένδυση εξουσίας. Πώς μπορούμε όμως τότε να σκεφτούμε την αντίσταση του υποκειμένου στην εξουσία; Με βάση αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, το "Εξουσία και αντίσταση" του Yoshiyuki Sato ερμηνεύει κριτικά τη (μετά)δομιστική θεωρία της εξουσίας και της αντίστασης, και ειδικότερα τις θεωρίες των Φουκώ, Ντελέζ/Γκουαταρί, Ντεριντά και Αλτουσέρ. Το βιβλίο αναλύει επίσης τον μηχανισμό της εξουσίας και τις στρατηγικές αντίστασης την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Η προσεκτική και λεπτομερής ανάλυση του Sato ανανεώνει ριζικά τη θεωρία της εξουσίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Ο Σάτο έχει αναλάβει το εντυπωσιακό έργο να απομονώσει, με αναλυτική ακρίβεια, τις πηγές της αντίστασης εντός της θεωρίας που γενικά θεωρείται δομιστική. Η διατριβή του προσφέρει μια αριστοτεχνική και εμβριθή ανάγνωση των Φουκώ, Φρόυντ, Λακάν, Ντεριντά και Αλτουσέρ, μεταξύ άλλων. Ο τρόπος με τον οποίο εξηγεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα κειμένων αυτών των συγγραφέων είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικός. Πράγματι, ο Σάτο δείχνει επιτυχώς ότι η θεωρία του υποκειμένου, αν εννοηθεί στη σχέση της με μια συγκροτητική ενόρμηση θανάτου, φέρει τη δυνατότητα της αντίστασης στην ωμότητα του νόμου και της παροχής μιας βάσης για μια γενική θεωρία της αντίστασης. Ο Σάτο δείχνει περαιτέρω ότι ο δομισμός δεν πρέπει να θεωρείται μια "στατική" περιγραφή κοινωνικών και γλωσσικών δομών, και ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι, αντιθέτως, μια διαχρονική θεώρηση των δομών που λαμβάνει υπόψη -χωρίς να εξημερώνει- τις δυνάμεις της ενδεχομενικότητας. Ξεκινώντας από την ενόρμηση θανάτου και την ενδεχομενικότητα των δομών, και μέσω ενός επιχειρήματος που είναι τόσο εμβριθές όσο και διαφωτιστικό, ο Σάτο κατασκευάζει μια εξήγηση για την αντίσταση στο πλαίσιο του δομισμού (αλλά και μια αιτιολόγηση για εκείνη και το μέλλον της), αναζωογονώντας έτσι μια συζήτηση που έχει δυστυχώς βαλτώσει εδώ και κάποιο καιρό σε κλισέ και παρανοήσεις». (Judith Butler)

Περιεχόμενα

Ετιέν Μπαλιμπάρ: Πρόλογος
Εισαγωγή
ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ: ΦΟΥΚΩ ΚΑΙ ΝΤΕΛΕΖ/ΓΚΟΥΑΤΑΡΙ
Τοπική Ι (Φουκώ)
Εισαγωγή στο Μέρος Ι
Διπλή εμπειρικο-υπερβατολογική πράξη
Ο Νίτσε και ο στοχασμός του έξω
Η απορία της φουκωικής θεωρίας της εξουσίας
Οικονομική (Ντελέζ/Γκουαταρί)
Χωρίς όργανα σώμα και ένστικτο θανάτου
Μηχανική συναρμογή και γίγνεσθαι-άλλο
Ομάδα-υποκείμενο και απρόσωπη επιθυμητική δύναμη
Τοπική ΙΙ ή ετερογενής σκέψη (Φουκώ)
Οι τέχνες της ύπαρξης ως στρατηγική αντίστασις
Στροφή στη θεματική της ηθικής
Η ψυχή είναι η φυλακή του σώματος
Ηθική υποκειμενοποίηση και μοναδικότητα
Κατασκευή της εμμένειας και αντιποιμαντική επανάσταση
Παράρτημα 1. Παραγωγή του ανταγωνιστικού υποκειμένου: Φουκώ και νεοφιλελευθερισμός
Μεταφορντική κυβερνητικότητα
Νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα
Νεοφιλευλέθερη υποκειμενικότητα
Συμπέρασμα Μέρους Ι. Γίγνεσθαι-άλλος και γίγνεσθαι-εαυτός
Γίγνεσθαι της δομής: Αλτουσέρ και Ντεριντά
Ενόρμηση θανάτου, ενδεχομενικότητα και αντίσταση (Ντεριντά)
Εισαγωγή στο Μέρος ΙΙ
Το λακανικό πράγμα
Η οικονομική της διαφωράς
Το πρωτείο του μαζοχισμού
Παρακάμψεις της ενόρμησης
Η αντίσταση της μη-αντίστασης
Η ντεριντιανή ρήξη
Ιδεολογία (Αλτουσέρ)
Μια "ρήξη" αναφορικά με τη λακανική θεωρία
Περιφερειακή θεωρία και γενική θεωρία
Η θεωρία της ιδεολογίας ως θεωρία του λόγου
Από την ψυχαναλυτική θεωρία στη θεωρία του δομικού γίγνεσθαι
Δομική αιτιότητα και ενδεχομενικότητα
Για την "κατοπτρική κεντροθέτηση"
Δομή (Αλτουσέρ)
Αποκέντρωση του κοινωνικού σχηματισμού
Το οικονομικό και το πολιτικό
Ενδεχομενικότητα και δομικό γίγνεσθαι
Παράρτημα 2. Από τον μηχανισμό του κράτους στις διατάξεις εξουσίας: Φουκώ και Αλτουσέρ
Τι είναι μια "διάταξη";
Ο "κατασταλτικός μηχανισμός του κράτους" στο Ποινικές θεωρίες και Θεσμοί
Ο μηχανισμός του κράτους και η πειθαρχική εξουσία στην Τιμωρητική κοινωνία: από την τιμωρητική στην πειθαρχική κοινωνία
Οι πειθαρχικές διατάξεις και ο μηχανισμός του κράτους
Συμπέρασμα μέρους ΙΙ. Ενδεχομενικότητα, υλικότητα
Συμπέρασμα. Τι είναι αντίσταση;