ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ

Παρουσίαση

«Πολιτισμός και αξίες» είναι ο τίτλος που οι εκτελεστές της πνευματικής διαθήκης του Wittgenstein έδωσαν σε μια συλλογή παρατηρήσεων οι οποίες δεν έχουν ειδικό φιλοσοφικό χαρακτήρα, αλλά επεκτείνονται και σε άλλες περιοχές της πνευματικής σφαίρας, όπως η θρησκεία, η τέχνη (η μουσική, η αρχιτεκτονική και η λογοτεχνία ειδικότερα), η ψυχολογία κ.τ.λ. Οι παρατηρήσεις αυτές βρίσκονται εγκατεσπαρμένες στα Κατάλοιπα του φιλοσόφου και εκτείνονται όλες -πλην μίας- σε μια χρονική περίοδο από το 1929 ώς το 1951, τη χρονιά του θανάτου του. Επομένως ανήκουν στη λεγόμενη «ύστερη περίοδο» της βιτγκενσταϊνικής σκέψης και αποτελούν δείγματα της γλωσσαναλυτικής μεθόδου, εφαρμοζόμενης σ' ένα τεράστιο φάσμα θεμάτων που άπτονται εμμέσως της φιλοσοφίας, στο μέτρο που αποτελούν το φυτώριο φιλοσοφικών προβλημάτων.
Στις παρατηρήσεις αυτές συναντάει κανείς πάλι τη γνωστή διεισδυτική ματιά του φιλοσόφου Wittgenstein, αλλά και μια καινούργια διάσταση ενός ανθρώπου που βιώνει έντονα τη ζωή σε όλες της τις λεπτομέρειες, που πάσχει με πράγματα τα οποία αφήνουν τους περισσότερους αδιάφορους, ενός ασκητικού στοχαστή που νοσταλγεί ένα παρελθόν πλούσιο σε πνευματική προσφορά, που ατενίζει με δυσπιστία ένα αβέβαιο μέλλον και που, ωστόσο, «εξαντλεί τις δυνάμεις του στο να υπερνικήσει τις αντιμαχόμενες τάσεις και την τριβή» στο πλαίσιο ενός στάσιμου και εκφυλισμένου παρόντος, το οποίο ο ίδιος βδελύττεται.
Μέσ' απ' αυτό το έργο παίρνει κανείς και μια ιδέα της έξοχης λογοτεχνικής φλέβας του πολυτάλαντου αυτού ατόμου που μπορούσε να καταγίνεται με τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια ικανότητα με τόσο «ετερόκλητα» πράγματα, όπως ο σχεδιασμός ενός αεροπροωθητήρα ή ενός αρχοντικού, η κατασκευή ενός γλυπτού ή η συναρμολόγηση ενός σκελετού αιλουροειδούς, η μουσική κριτική ή η μουσική εκτέλεση, η σύνταξη ενός λεξικού για παιδιά του δημοτικού ή η αναδίφηση στις αρχές των μαθηματικών κ.τ.λ. Σ' αυτό το έργο ξεδιπλώνονται οι αναρίθμητες πτυχές του τελευταίου ίσως μεγάλου αναγεννησιακού καλλιτέχνη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)