ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε διδάσκοντες τα Νέα Ελληνικά ως μητρική, δεύτερη και ξένη γλώσσα και σε φοιτητές που έχουν ήδη παρακολουθήσει το εισαγωγικό μάθημα στη γλωσσολογία. Είναι αποτέλεσμα διδασκαλίας, συγγραφής και επιμέλειας διδακτικών εγχειριδίων και ομαδικών συνεργασιών σε ερευνητικά προγράμματα. Κάποιες, δημοσιευμένες ήδη, αρχικές ιδέες αποκτούν με αυτό τον τρόπο συνολικότητα και εντάσσονται σε θεωρητικό πλαίσιο. Παρά το γεγονός ότι αναφέρεται στη διδασκαλία των ελληνικών είτε ως μητρικής, είτε ως δεύτερης είτε ως ξένης γλώσσας, το θέμα προσεγγίζεται περισσότερο από την οπτική της ξένης γλώσσας για δύο λόγους:
α) Παρά το γεγονός ότι το περιεχόμενο της διδασκαλίας είναι πάντα η νεοελληνική γλώσσα, η διδακτική προσέγγιση διαφοροποιείται, ιδιαίτερα όταν οι μαθητές βρίσκονται σε αρχικό στάδιο γλωσσομάθειας.
β) Η διδασκαλία της γλώσσας ως ξένης συντελεί στην αποστασιοποίηση που είναι αναγκαία ώστε να μπορέσει κανείς να δει καθαρά τη γλώσσα ως φαινόμενο και να την οριοθετήσει σε συνδυασμό με τις γνωστικές διαδικασίες που εμπλέκονται στην κατάκτηση και τη χρήση της.
Στη συγκεκριμένη μονογραφία θεωρούμε ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα σε θεωρία και διδακτική πράξη και στηριζόμαστε στην αρχή ότι η φυσική γλώσσα είναι συνδυασμός της γλωσσικής ικανότητας και της γλωσσικής πραγμάτωσης. Αυτή η διάκριση στη διδασκαλία αντιστοιχεί στην ανάλυση του γλωσσικού συστήματος και την ανάπτυξη των επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μαθητών. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ Α'
1. ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ
1.1. Εισαγωγικά
1.2. Φύση της γλώσσας
Σύγκριση φυσικών γλωσσών με άλλους κώδικες
1.3. Γλώσσα και σκέψη
1.4. Η έννοια του γλωσσικού συστήματος
1.5. Ορισμός της Θεωρητικής Γλωσσολογίας
Σχολές Θεωρητικής Γλωσσολογίας
Γλωσσική ικανότητα και γλωσσική πραγμάτωση
Επίπεδα γλωσσολογικής ανάλυσης
1.6. Τι είναι εφαρμοσμένη γλωσσολογία;
Θεωρίες Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας
Επικοινωνιακή προσέγγιση
Χαρακτηριστικά της επικοινωνιακής προσέγγισης
Σχέσεις Διδακτικής και Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας
Γλωσσικά λάθη
Αντιπαραβολική/συγκριτική ανάλυση των λαθών
2. ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
2.1. Εισαγωγικά
2.2. Ορισμός γραμματικής
Είδη γραμματικής
(Αν)αντιστοιχίες μορφής και λειτουργίας
Κανόνες και κανονικότητες
2.3. Κανονικότητες στη γλωσσική ικανότητα
2.4. Κανονικότητες στη γλωσσική πραγμάτωση
2.5. Συνοπτική παρουσίαση εγχειριδίων γραμματικής της Ελληνικής
Προβλήματα ορολογίας στα εγχειρίδια γραμματικής
Μέρη του λόγου
Όνομα
Ρήμα (έγκλιση, χρόνος, τρόπος ενέργειας)
2.6. Γραμματική και Εκπαίδευση
Τυπολογία γραμματικών ασκήσεων
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
3.1. Εισαγωγή στη Γενετική Γραμματική
Αρχές της σύνταξης
Θεωρία Πτώσεων (Case Study)
Θεωρία θεματικών ρόλων (Θ-Theory)
Νεότερες εκδοχές της συντακτικής θεωρίας
Δομικές αναπαραστάσεις
Καθολική Γραμματική και κατάκτηση της μητρικής γλώσσας
Καθολική Γραμματική και κατάκτηση της δεύτερης/ξένης γλώσσας
3.2. Περιγραφή και θεωρητική ανάλυση της Ελληνικής
Εισαγωγικά
Συμπληρωματικός Δείκτης
Πτώση
Δομική πτώση
Εγγενείς πτώσεις και δίπτωτα ρήματα
Ονομαστική του υποκειμένου
Κενές κατηγορίες (trace)
Επιρρήματα
Δομή της Ονοματικής Φράσης
Φράση Κλίσης (ΚΛ΄/ INFLP)
Λεξικαλιστική και συντακτική θεώρηση της ρηματικής μορφολογίας (-ω/-μαι)
Θεωρία παραγωγής προτάσεων στα Νέα Ελληνικά
ΜΕΡΟΣ Β'
4. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ
4.1. Εισαγωγή
4.2. Μέθοδοι και τεχνικές έρευνας
Έρευνα στη φωνολογία
4.3. Η ανάλυση των λαθών ως μεθοδολογική προσέγγιση
Η ανάλυση λαθών ως εργαλείο ανάλυσης των ερευνών μας
4.4. Λειτουργικές και Λεξικές κατηγορίες σε δίγλωσσα παιδιά με μητρική γλώσσα (Γ1) τα αγγλικά και γλώσσα-στόχο (Γ2) τα ελληνικά
Εισαγωγή
Εξωγλωσσικοί και γλωσσικοί παράγοντες της διγλωσσίας
Δίγλωσσος νους
Γλωσσική εναλλαγή κώδικα
Διαγλώσσα
Επίπεδο φράσης
Επίπεδο πρότασης
Λειτουργικές κατηγορίες στα ελληνικά
Σύνοψη
4.5. Συμφωνία υποκειμένου-ρήματος σε φυσικούς και ξένους ομιλητές
Εισαγωγικά
Περιγραφή του υλικού
Υποθέσεις
Μέθοδος του πειράματος
Αποτελέσματα
Θεωρητικός σχολιασμός
Περαιτέρω προτεινόμενη έρευνα
5. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
5.1. Εισαγωγικά
5.2. Το λεξιλόγιο στην επικοινωνία
5.3. Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία και Λεξιλόγιο
5.3.1. Κριτήρια για βασικό λεξιλόγιο
5.4. Νοητικό Λεξικό σε δίγλωσσους
5.5. Το λεξιλόγιο της Νέας Ελληνικής
Περιγραφή του λεξιλογίου της Ελληνικής
Λεξιλογικές διαφορές ελληνικών και άλλων γλωσσών
5.6. Ερευνητικές μαρτυρίες σε λεξικές ομοηχίες και τη γραφή τους
Ανάκληση ομόηχων τύπων στα Νέα Ελληνικά
Περιγραφή του υλικού
Μέθοδος
Αποτελέσματα ομοηχίας
Φυσικοί ομιλητές (Γ1)
Μη φυσικοί ομιλητές (Γ2)
Περαιτέρω έρευνα
5.7. Ετυμολογικός συσχετισμός λέξεων
Μέθοδος και υλικό
Αποτελέσματα
Περαιτέρω έρευνα
5.8. Διδακτική πρόταση
6. ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΛΩΣΣΑ [...]
ΜΕΡΟΣ Γ΄.
7. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ...ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ
8. ΣΧΕΣΕΙΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Α΄. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ/ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Β΄. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ