ΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΕΣ ΔΩΡΕΕΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΤΜΟΥ ΚΑΙ Η ΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ «ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΩΝ ΛΟΓΩΝ» (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Με χρυσόβουλο λόγο του αυτοκράτορα Αλεξίου Α' του Κομνηνού (η ισχύς του οποίου επικυρώθηκε και ανανεώθηκε με όμοιο τρόπο από τους Παλαιολόγους Ανδρόνικο Β' και Γ') παραχωρήθηκαν στην Ιερά Μονή Πάτμου η νήσος Πάτμος και τα πέριξ αυτής νησίδια. Σήμερα διατυπώνονται αμφισβητήσεις για τη νομική αξία των αυτοκρατορικών αυτών δωρεών και υποστηρίζεται ότι έχουν πλέον ιστορική μόνον αξία. Το ζήτημα, πέρα από την ιστορικονομική διάστασή του, έχει και τεράστια πρακτική σημασία για την κυριότητα μεγάλης αξίας εδαφών. Ο συγγραφέας, έχοντας ως οδηγό τα πορίσματα επιστημονικού διαλόγου που αναπτύχθηκε την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα για ανάλογο ζήτημα (σχετικά με τη νομική αξία των χρυσόβουλων λόγων, με τους οποίους παραχωρήθηκε στην Ι. Μ. Βατοπεδίου η λιμνοθάλασσα "Πόρτο-Λάγος"), με απόλυτα τεκμηριωμένο τρόπο αναδεικνύει συνολικά το ζήτημα και καταδεικνύει ότι η κυριότητα της Μονής δεν καταλύθηκε. Διατηρήθηκε κατά την διάρκεια ισχύος της οθωμανικής νομοθεσίας, αλλά και της ιταλικής στη Δωδεκάνησο, είναι δε ισχυρή και υπό το καθεστώς του ελληνικού δικαίου. Η παρούσα μονογραφία είναι η μοναδική που έχει δημοσιευθεί για το ενδιαφέρον αυτό ζήτημα.
Η μεγάλη της επιστημονική αξία έγκειται στην πληρότητα και σφαιρικότητα, με την οποία ο συγγραφέας προσεγγίζει και αναλύει το θέμα, εξαντλώντας όλες τις παραμέτρους του. Η ίδρυση και οργάνωση της Μονής Πάτμου, η διπλωματική έκδοση των χρυσόβουλων λόγων, το εκκλησιαστικό καθεστώς της Δωδεκανήσου και ιδιαίτερα της Μονής, το εμπράγματο δίκαιο που ίσχυσε στη Δωδεκάνησο από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα, το ζήτημα της χρησικτησίας επί της μοναστηριακής περιουσίας, το αναπαλλοτρίωτο της αγροτικής ιδιοκτησίας της Μονής Πάτμου, το νοταρικό γράμμα του 1720, η περίπτωση των χρυσόβουλων λόγων για τη λιμνοθάλασσα "Πόρτο-Λάγος" και η μέχρι σήμερα νομολογία για την περιουσία της Μονής Πάτμου είναι μερικά από τα ζητήματα που αναπτύσσονται στην άριστη και χρήσιμη αυτή μονογραφία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Συντομογραφίες
Εισαγωγικά
1. ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ
Η πορεία της Μονής μέχρι την κατάληψη της νήσου από τους Τούρκους
Οι Οθωμανοί Τούρκοι
Η υποταγή της Πάτμου στους Τούρκους
2. ΤΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
Η αξία των αυτοκρατορικών χρυσόβουλων
Η δωρεά ως τρόπος κτήσεως της μοναστηριακής περιουσίας στο Βυζάντιο
Νομικός χαρακτηρισμός των χρυσόβουλων λόγων ως δωρεών
3. Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ
4. ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Χρυσόβουλος λόγος Αλεξίου Α' του Κομνηνού
Χρυσόβουλος λόγος Ανδρονίκου Β' του Παλαιολόγου
Χρυσόβουλος λόγος Ανδρονίκου Γ' του Παλαιολόγου
5. ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ
Η Εκκλησία της Δωδεκανήσου
Νομοκανονικό καθεστώς Εκκλησίας Δωδεκανήσου
Η νομική προσωπικότητα της Μονής
Η προσωπικότητα της Μονής στο ιστορικό παρελθόν
6. ΤΟ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΥ ΙΣΧΥΣΕ ΣΤΗ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Περίοδος Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Περίοδος Οθωμανικής κυριαρχίας
Περίοδος Ιταλικής κατοχής και κυριαρχίας
Περίοδος μετά την προσάρτηση στην Ελλάδα
Η έννοια του άρθρου 51 Εισ.Ν.Α.Κ. και η εισαγωγή του στα Δωδεκάνησα
Η νομική κατάσταση των κτημάτων της Μονής υπό τον οθωμανικό αστικό κώδικα (διακρίσεις των ακινήτων, ο αιγιαλός ειδικότερα, νομική αιτιολόγηση του lex specialis)
7. Η ΧΡΗΣΙΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ
Η χρησικτησία ως τίτλος κτήσεως κυριότητας των μοναστηριακών κτημάτων
Η χρησικτησία κατά το οθωμανικό δίκαιο
Η χρησικτησία κατά το ιταλικό αστικό δίκαιο
Τα μοναστηριακά κτήματα είναι ανεπίδεκτα χρησικτησίας. Η επέκταση της προστασίας των δημοσίων κτημάτων και στα μοναστηριακά
Η νομική θεμελίωση
Ισχύς των ανωτέρω στη Δωδεκάνησο
8. ΤΟ ΑΝΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΤΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ
9. ΤΟ "ΝΟΤΑΡΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑ" ΤΟΥ 1720
10. Η ΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΩΝ ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΟΥΛΤΑΝΙΚΩΝ ΒΕΡΑΤΙΩΝ (Συμπεράσματα από τα χρυσόβουλα της Μονής Βατοπεδίου για τη λιμνοθάλασσα του "Πόρτο-Λάγος")
Η πρώτη γνωμοδότηση των νομομαθών για τα κτήματα της Ι.Μ. Βατοπεδίου στο "Πόρτο-Λάγος"
Νομικά συμπεράσματα που εξάγονται από τη γνωμοδότηση. Παρατηρήσεις
Η γνωμοδότηση του Γ. Γεωργιάδη για το ίδιο θέμα
Νομικά συμπεράσματα που εξάγονται από τη γνωμοδότηση. Παρατηρήσεις
Η γνωμοδότηση του Νικολάου Ελευθεριάδη
Οι θέσεις του γνωμοδοτούντος
Η δεύτερη γνωμοδότηση των νομομαθών για το ίδιο θέμα
Νομικά συμπεράσματα που εξάγονται από τη γνωμοδότηση
11. ΤΟ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΤΜΟΥ. Η ΥΠ' ΑΡΙΘ. 22/1955 ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΦΕΤΕΙΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Το ιστορικό της δίκης
Η απόφαση
Σχολιασμός της απόφασης
Άλλα χρήσιμα νομολογιακά πορίσματα
12. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
SUMMARY
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ