ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ Ο ΣΑΜΙΟΣ: ΠΕΡΙ ΜΕΓΕΘΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΙΟΥ ΚΑΙ ΣΕΛΗΝΗΣ

Παρουσίαση

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, ο επονομαζόμενος μαθηματικός, είναι ένας από τους πιο γνωστούς μαθηματικούς και αστρονόμους της αρχαιότητας. Έζησε μεταξύ 310-230 π.Χ. και υπήρξε μαθητής του Στράτωνα του Λαμψακηνού. Σύμφωνα με πολλές αρχαίες μαρτυρίες, θεωρείται ο εισηγητής της ηλιοκεντρικής θεωρίας, αν και η θεωρία του ξεχάστηκε για πολλούς αιώνες, λόγω κυρίως της γενικής προκατάληψης και της σπουδαίας επιστημονικής προσωπικότητας του Ίππαρχου από τη Νίκαια (2ος αιώνας π.Χ.) ο οποίος επέστρεψε στη γεωκεντρική θεωρία. Υπάρχουν, μάλιστα, σοβαρές ενδείξεις ότι ο Κοπέρνικος στηρίχτηκε σε παλαιότερες αναφορές στη θεωρία του Αρίσταρχου και έτσι οδηγήθηκε στην εκ νέου διατύπωση της ηλιοκεντρικής θεωρίας. Στη μόνη σωζόμενη πραγματεία του με τίτλο "Περί μεγεθών και αποστημάτων ηλίου και σελήνης" ο Αρίσταρχος ακολουθεί το γεωκεντρικό μοντέλο, πιθανώς επειδή τον σκοπό της πραγματείας εξυπηρετούσε καλύτερα η επιλογή αυτή.
Για τον Κλεομήδη, στωικό φιλόσοφο και αστρονόμο της ύστερης αρχαιότητας, δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Έζησε κάπου μεταξύ 50 π.Χ. - 250 μ.Χ. και, όπως φαίνεται από το σωζόμενο σύγγραμμά του, ανέπτυξε διδακτική δραστηριότητα μέσα στα πλαίσια του στωικισμού. Το έργο του "Κυκλική θεωρία μετεώρων" (Εισαγωγική μελέτη των ουράνιων φαινομένων) αποτέλεσε για πολλούς αιώνες το βασικό εγχειρίδιο εκλαϊκευμένης αστρονομίας, μέσα στο οποίο με ευσύνοπτο τρόπο αναπτύσσονται οι σημαντικότερες αστρονομικές θεωρίες της αρχαιότητας. (AΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)