ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Παρουσίαση

Οι τεχνικοί κλινικού εργαστηρίου, οι επιστήμονες και κλινικοί μικροβιολόγοι, έχουν ανάγκη να γνωρίζουν πλήρως τις βασικές αρχές της κλινικής μικροβιολογίας και πως, αυτές οι αρχές πρέπει να εφαρμόζονται στην απομόνωση και τυποποίηση των παθογόνων μικροοργανισμών και εν συνεχεία στην εργαστηριακή διάγνωση των λοιμωδών νοσημάτων.
Στο παρόν πόνημα ακολουθείται μια τακτική φιλική για τους "σπουδάζοντες" την κλινική μικροβιολογία, δίνοντας τις έννοιες της θεωρίας και πρακτικής της διαγνωστικής μικροβιολογίας κατά σύστημα. Δηλαδή, απομόνωση από βιολογικά υλικά, τυποποίηση και αντιβιόγραμμα, όπως και τις βασικές αρχές στις τεχνικές διάγνωσης των παθογόνων μικροοργανισμών.
Η αποστείρωση, η απολύμανση και η ασφάλεια στο μικροβιολογικό εργαστήριο, οι αρχές της αντιμικροβιακής θεραπείας, ο ποιοτικός έλεγχος, οι συνήθως χρησιμοποιούμενες τεχνικές για τη διάγνωση των λοιμώξεων, και οι γενικές αρχές χειρισμού των δειγμάτων είναι θέματα που απασχολούν στο εργαστήριο της Ιατρικής Μικροβιολογίας. Η διαχείρισή τους υπόκειται σε κανόνες που ακολουθούνται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα μέρη του κόσμου και βασίζονται σε αρχές και πρωτόκολλα αναγνωρισμένων ινστιτούτων διεθνώς.
Η απομόνωση του υπαίτιου παθογόνου μικροοργανισμού, δηλαδή η καλλιέργεια αποτελεί ακόμη τη χρυσή μέθοδο στην εργαστηριακή διάγνωση και οι κλινικοί "περιμένουν" την απάντηση της καλλιέργειας για να αποφανθούν για τον πιθανό αιτιολογικό παράγοντα της λοίμωξης και τον καθορισμό της θεραπείας. Έτσι, σε ένα από τα κεφάλαια του πρώτου μέρους αναλύονται ορισμένες από τις συνήθεις και νεώτερης τεχνολογίας "εν ισχύ" τεχνικές και επίσης, οι ταχείες μέθοδοι που είναι στη διάθεση της διάγνωσης των λοιμώξεων.
Ορισμένες συμβατικές ανοσολογικές τεχνικές, και τεχνικές της μοριακής διάγνωσης που χρησιμοποιούνται στο κλινικό εργαστήριο ως ρουτίνα και έχουν επιτυχώς αντικαταστήσει τις κλασσικές τεχνικές αναφέρονται επίσης στο παράρτημα και τονίζεται η σημασία τους στις αντίστοιχες εξετάσεις (π.χ. πώς τα DNA probes για τα χλαμύδια του τραχώματος αντικαθιστούν την κλασσική τεχνική του ανοσοφθορισμού).
Τέτοιες νεώτερες τεχνικές που στηρίζονται στην ανίχνευση γονιδιακών περιοχών μικροοργανισμών (DNA probes), ή στο γονιδιακο πολλαπλασιασμό (PCR, polymerase chain reaction) και την ανίχνευση εν συνεχεία του πολλαπλασιασμένου αντιγράφου DNA αναφέρονται επίσης στα επί μέρους κεφάλαια, και αναλύονται με τρόπο κριτικό, ώστε να πάρουν τη θέση που τους αρμόζει στην κλινική πράξη.
Η πρακτική της διάγνωσης των λοιμώξεων αναλύεται κατά σύστημα. Εν πρώτοις αναλύεται η αξία της μικροσκοπικής εξέτασης στο πρώτο στάδιο της διάγνωσης, το άμεσο παρασκεύασμα δηλαδή από το παθολογικό υλικό ή και το πρωτοκαλλιέργημα, όπου αυτό είναι χρήσιμο.
Σε κάθε κεφάλαιο υπάρχει εισαγωγή με λίγα ανατομικά στοιχεία ή στοιχεία φυσιολογίας του συστήματος που αφορά, ώστε ο αναγνώστης να νοιώσει εξοικείωση με την προβληματική της διάγνωσης κατά σύστημα (organ system approach). Στη συνέχεια εφαρμόζεται ένα πρωτόκολλο για την διάγνωση των παθογόνων που αναμένεται να απομονωθούν από κάθε λοίμωξη κατά σύστημα ή όργανο.
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους εργαστηριακούς κατ αρχήν τους τεχνολόγους των Ιατρικών Εργαστηρίων αλλά και τους εργαστηριακούς μικροβιολόγους που απασχολούνται σε διαγνωστικά εργαστήρια μικροβιολογίας και ενώ δεν αποτελεί ένα καθαρά τεχνικό βιβλίο, αποτελεί μία εισαγωγή στις βασικές αρχές διαγνωστικής κλινικής μικροβιολογίας. [...] (Από τον πρόλογο της συγγραφέως)

Περιεχόμενα

Κεφάλαιο 1. Η παθογένεια της λοίμωξης: Πώς τα βακτήρια προκαλούν νοσήματα
Κεφάλαιο 2. Τυποποίηση των κλινικά σημαντικών μικροοργανισμών: Η διαγνωστική πρακτική
Κεφάλαιο 3. Ασφάλεια στο εργαστήριο - Ποιοτικός έλεγχος εργαστηρίου διαγνωστικής μικροβιολογίας
Κεφάλαιο 4. Η χρήση των αντιβιοτικών - Έλεγχος ευαισθησίας - Προβληματική της χορήγησης
Κεφαλαίο 5. Λοιμώξεις του ουροποιητικού - Μικροβιολογική εξέταση ούρων
Κεφάλαιο 6. Οι λοιμώξεις του γεννητικού συστήματος - Η μικροβιολογική εξέταση του κολπικού, ουρηθρικού, τραχηλικού επιχρίσματος
Κεφάλαιο 7. Αναπνευστικό σύστημα Ι: Ανώτερο αναπνευστικό
Κεφάλαιο 8. Αναπνευστικό σύστημα ΙΙ: Κατώτερο αναπνευστικό
Κεφάλαιο 9. Κλινική μικροβιολογία πεπτικού συστήματος - Η μικροβιολογική εξέταση κοπράνων
Κεφάλαιο 10. Οι μηνιγγίτιδες και η κυτταρο-βακτηριολογική εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (Ε.Ν.Υ.)
Κεφάλαιο 11. Βακτηριαιμία - Σηψαιμία - Ενδοκαρδίτιδα
Κεφάλαιο 12. Οι λοιμώξεις του δέρματος των αρθρώσεων - οστών, των μαλακών μορίων και των ονύχων
Κεφάλαιο 13. Η εξέταση του οφθαλμικού εκκρίμματος - Η εξέταση πύου και υγρών
Κεφάλαιο 14. Οι λοιμώξεις στη σύγχρονη εποχή. Οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς / οι σύγχρονες επιδημίες
Παράρτημα
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο