ΟΙ CITTADINI ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ

Παρουσίαση

"Η βενετική κατάκτηση της Κρήτης επέφερε καίριες αλλαγές στη λειτουργία του κοινωνικού οικοδομήματος, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί στο νησί στη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου. Μία από τις σημαντικότερες μεταβολές που επήλθαν στις δομές του κοινωνικού συστήματος ήταν η διάρθρωση της κοινωνίας σύμφωνα με τις δυτικές συνήθειες και εμπειρίες.
[...] Στην κατηγορία των "τσιταδίνων", όπως καλούνται οι cittadini σε ορισμένες ελληνικές πηγές, ανήκαν κατά τις πρώτες δεκαετίες της περιόδου της βενετικής κατοχής άτομα κυρίως λατινικής καταγωγής. Με την πάροδο του χρόνου εντάχθηκαν σ΄αυτήν, όπως συνέβη και σε άλλες περιοχές του ελληνικού χώρου, και οι ντόπιοι κάτοικοι του νησιού, οι οποίοι είχαν αποκλειστεί από την ανώτερη κοινωνική σειρά. Ο κύριος Λαμπρινός, γνωστός ερευνητής της ιστορίας του μεσαιωνικού ελληνισμού, προσεγγίζει από πολλές πλευρές το θέμα του, αξιοποιώντας ένα πλούσιο αρχειακό υλικό που ευτύχησε να εντοπίσει στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας...". (Χρύσα Μαλτέζου, από το προλογικό σημείωμα του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα - Χρύσα Μαλτέζου.
Προλεγόμενα.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Aπό τους cittadini της Βενετίας και της Κρήτης στους cittadini-"πολίτες" άλλων βενετικών εδαφών: εννοιολογικές συγκλίσεις και αποκλίσεις.
2. Ζητήματα των πηγών.
3. Ιστορική διαδρομή των cittadini στη Βενετία.
ΤΟ ΜΕΣΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ.
I. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ CITTADINI.
1. Ανάδυση και σύνθεση του κοινωνικού στρώματος.
2. Κομβικός σταθμός: επίσημη σύνδεση με τον γραφειοκρατικό μηχανισμό (τέλη 15ου αι.).
3. Υπαλληλικές αντιπαλότητες, διεκδικήσεις και εύθραυστα επιτεύγματα.
4. Προσπάθειες αποκλεισμού των "ξένων" από την υπαλληλία.
5. Μετά τις κινητοποιήσεις: το θεσμικό τοπίο στα τέλη του 16ου αιώνα.
6. Πέρα από τον νόμο. Διαπλοκή συμφερόντων και μονοπώληση θέσεων: το παράδειγμα του Ρεθύμνου (16ος-17ος αι.).
ΙΙ. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ TΩΝ CITTADINI.
1. Αβέβαιο πολιτικο-κοινωνικό status.
2. Προσδοκίες για πολιτική κατοχύρωση. Βαρυσήμαντες διεκδικήσεις στον Χάνδακα (μέσα 16ου αι.).
3. Αποφασιστικά βήματα στο Ρέθυμνο: σύγκληση συνέλευσης και οργάνωση αυτόνομης πρεσβείας (τέλη 16ου αι.).
5. Μία γραφειοκρατική ελίτ με επίσημη εκπροσώπηση: οι νοτάριοι-γραμματείς της δουκικής καγκελλαρίας του Χάνδακα.
6. Δραστικές αλλαγές στη Σητεία: εισδοχή των cittadini στο κοινοτικό σώμα της αριστοκρατίας (17ος αι.).
7. Συλλογικότητες χωρίς πολιτική διάσταση: οι cittadini στους κόλπους αδελφοτήτων.
ΙΙΙ. ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΛΗΡΕΣΤΕΡΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ.
1. Πρόσβαση στη γραφειοκρατία υπό προϋποθέσεις: κωδικοποίηση των χαρακτηριστικών του μεσαίου στρώματος (17ος αι.).
2. Οικοδομώντας κοινωνική ταυτότητα σε σταθερότερες βάσεις. Γέννηση από νόμιμη συζυγική σχέση. Γέννηση και διαμονή στην πόλη. Επαγγελματική και κοινωνική υπόληψη: ευμάρεια, μόρφωση, εντιμότητα.
3. Ενισχυμένη υπαλληλική υπόσταση - Eφήμερη κοινωνική θέση.
4. Ατελές κοινωνικό καθεστώς - Ευμετάβολη ορολογία.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
RIASSUNTO