Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ - ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ

Παρουσίαση

Αναγκάστηκα να κάνω αυστηρή επιλογή και να μιλήσω ελάχιστα για θέματα που αισθάνομαι πως γνωρίζω καλά. Μια πλευρά του εαυτού μου είναι στραμμένη ακόμα στον Όμηρο και μια άλλη στα Λευκάδια της Μακεδονίας και στα καταπράσινα περιβόλια τους, όπου ο θολωτός μου τάφος, κοσμημένος με την απεικόνιση των τριών μεγάλων αλόγων μου, τα τριαντάφυλλα με τα εξήντα πέταλα, τις χορεύτριες από τη Βακτριανή και τις μυθικές γυναίκες, αναμένει την αποκάλυψή του από τους ικανούς εφόρους της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας το 2056. Επέλεξα να αφιερώσω ελαφρώς μεγαλύτερο αφηγηματικό χώρο σε μια κρίσιμη περίοδο -τα χρόνια από το 60 μέχρι το 19 π.Χ.- και αυτό όχι μόνο για την ιδιαίτερη σημασία της στην ανάδειξη του νοερού αναγνώστη μου, του αυτοκράτορα Αδριανού. Ακόμη και στα μάτια ενός ανθρώπου σαν και μένα, του οποίου το βλέμμα είναι μετα-μακεδονικό, τα χρόνια αυτά φαντάζουν συνταρακτικά. Επίσης συνδέονται με τις επιστολές του Κικέρωνα, που δεν έχουν κουραστεί να ανταμείβουν όλους τους ιστορικούς του αρχαίου κόσμου. (Απόσπασμα από τον πρόλογο της έκδοσης)

Αυτό που διαπιστώνει κανείς ευθύς εξαρχής είναι πως η "επική ιστορία από τον Ομηρο στον Ανδριανό" διαβάζεται ευχάριστα και δεν προαπαιτεί γνώσεις ιστορικές ή αρχαιοελληνικής και ρωμαϊκής γραμματείας. Ο ιστορικός και ελληνιστής Robin Lane Fox, θέλοντας το βιβλίο του να αποτελέσει ανάγνωσμα κυρίως μη ειδικευμένου κοινού, φρόντισε το αφήγημά του να είναι αύταρκες. Όσες πληροφορίες χρειάζεται ο αναγνώστης περιέχονται στο κείμενο. Δίνονται όμως συμπληρωματικώς λίγες σχετικά σημειώσεις, εκτεταμένη και κατά κεφάλαιο βιβλιογραφία καθώς και λεπτομερής σχολιασμός των εικόνων, όπως και ευρετήριο προσώπων και τόπων.
Ο συγγραφέας δεν έγραψε απλώς ένα χρονικό του πολιτισμού που τόσο πολύ επηρέασε την πορεία της οικουμένης. Αυτό που επιδίωξε να αναδείξει είναι το πέρασμα από τη μοναρχία στη δημοκρατία και από εκεί στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο κύκλος ασφαλώς δείχνει σχηματικός, αλλά ο συγγραφέας, ακολουθώντας το παράδειγμα του αυτοκράτορα Αδριανού, "ταξιδεύει" στις διάφορες φάσεις αυτής της εξέλιξης που έμελλε να περάσει ως ό,τι πιο λαμπρό είχε να δώσει το ανθρώπινο γένος, αφού από την πορεία άλλων λαών λείπουν οι μαρτυρίες ή η επιρροή την οποία άσκησε ο σύμμεικτος ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, από την Ευρώπη ώς την Αφρική και ώς τα πέρατα της Ασίας. Φιλοδοξία του Φοξ μοιάζει να είναι το βιβλίο του να αποτελέσει έναν οδηγό (πριν από και κατά τη διάρκεια μιας περιήγησης στους χώρους) πολιτικής και πολιτισμικής ενημέρωσης. "Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι -σημειώνει στο εισαγωγικό κεφάλαιο- δανείστηκαν πράγματι στοιχεία από πολιτισμούς πολλών άλλων λαών, όπως τους Ιρανούς, τους Λεβαντίνους, τους Αιγύπτιους και τους Εβραίους. Η ιστορία τους συνδέεται κατά περιόδους με τις παράλληλες ιστορίες άλλων λαών, ορθά όμως η τέχνη, η λογοτεχνία, η σκέψη, η φιλοσοφία και η πολιτική ζωή τους θεωρήθηκαν και θεωρούνται "πρωτοκλασάτες", τόσο στη δική τους εποχή όσο και στη δική μας".
Παρόλο που η αθηναϊκή (και άλλη ελληνική) δημοκρατία και εκείνη της προ-αυτοκρατορικής Ρώμης μοιάζουν με σύντομα διαλείμματα στον αυταρχισμό, η επίδραση που άσκησαν και ασκούν στον κόσμο δείχνει το μέγεθος της νοσταλγίας του ανθρώπου να ζει και να στοχάζεται ελεύθερα. (ΝΙΚΟΣ ΝΤΟΚΑΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 9/2/2007)

Περιεχόμενα

Πρόλογος στην αγγλική έκδοση
Ο Αδριανός και ο κόσμος της κλασικής αρχαιότητας
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Ο ΑΡΧΑΪΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΟΙ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΘΕΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - ΤΥΡΑΝΝΟΙ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - ΣΠΑΡΤΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 - ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 - ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 - ΟΙ ΠΕΡΣΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 - ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 - ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 - ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 - Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΙ Η ΑΘΗΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 - ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 - ΣΩΚΡΑΤΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 - ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 - ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 - ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 - ΟΙ ΔΥΟ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 - ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΤΟΥ 4ου ΑΙΩΝΑ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21 - Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 - ΟΙ ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23 - Η ΖΩΗ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24 - ΦΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25 - Ο ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 - Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 - Η ΓΑΛΗΝΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28 - ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29 - Ο ΑΝΝΙΒΑΣ ΚΑΙ Η ΡΩΜΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 - ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 31 - ΧΛΙΔΗ ΚΑΙ ΑΚΟΛΑΣΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 32 - ΤΑΡΑΧΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΙ ΕΚΤΟΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 33 - ΟΙ "ΘΡΙΑΜΒΟΙ" ΤΟΥ ΠΟΜΠΗΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34 - Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΙΚΕΡΩΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 35 - Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36 - ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 37 - Ο ΜΟΙΡΑΙΟΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 38 - Η ΠΡΟΔΟΜΕΝΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 39 - ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΙ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 40 - ΕΝΑΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 41 - ΗΘΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 42 - ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 43 - Ο ΡΩΜΑΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 44 - Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ
ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ
Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 45 - ΙΟΥΛΙΟΙ ΚΑΙ ΚΛΑΥΔΙΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 46 - ΔΙΟΙΚΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 47 - ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 48 - Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΡΩΜΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 49 - ΥΠΟ ΤΗ ΣΚΙΑ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 50 - Η ΝΕΑ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 51 - ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΠΟΜΠΗΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 52 - ΕΝΑΣ HOMO NOVUS ΕΠΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 53 - Ο ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 54 - ΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΕΝΤΟΣ ΚΙ ΕΚΤΟΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 55 - ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Αδριανός: Μια ανασκόπηση
Σημειώσεις
Επιλογή βιβλιογραφίας
Σχολιασμός των εικόνων
Ευρετήριο
Εικόνες