ΑΙΧΜΑΛΩΤΗ ΣΚΕΨΗ

Παρουσίαση

Γραμμένη στο Παρίσι, τους πρώτους ήδη μήνες της αυτοεξορίας του στη Δύση, η "Αιχμάλωτη σκέψη" του Μίλος, μια: από τις πιο οξυδερκείς και διεισδυτικές προσεγγίσεις του σταλινισμού, προκάλεσε αρχικά την οργή και την αγανάκτηση πολλών Ευρωπαίων διανοουμένων, οι οποίοι ζούσαν ακόμη τότε τον «μήνα του μέλιτος» με τη Σοβιετική Ένωση και τα κομμουνιστικά καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα, η "Αιχμάλωτη σκέψη" θεωρείται ένα από τα μείζονα έργα καταδίκης του ολοκληρωτισμού, δίπλα στο "Μηδέν και το άπειρο" του Καίσλερ, το "1984" του Όργουελ και το "Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς" του Σολζενίτσιν.
Η "Αιχμάλωτη σκέψη" ρίχνει άπλετο φως στον τρόπο με τον οποίο τα ολοκληρωτικά καθεστώτα κατορθώνουν να επιβάλλουν την απόλυτη κυριαρχία τους στη σκέψη των πολιτών, και των διανοουμένων ειδικότερα, επιστρατεύοντας άλλα μέσα, πέρα από την τρομοκράτηση και τη βία. Ανυποχώρητα υπέρμαχος της πνευματικής ελευθερίας, ο Μίλος, με το έργο του αυτό αλλά και γενικότερα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πορεία αφύπνισης και αντίστασης των διανοουμένων στον σταλινικό δεσποτισμό, τόσο στην Πολωνία όσο και στις άλλες χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Όπως είχε γράψει ο γνωστός πολιτικός φιλόσοφος σερ Αϊζάια Μπερλίν, η «Αιχμάλωτη σκέψη αποδίδει με μοναδικό τρόπο τα πολιτισμικά συμφραζόμενα του ολοκληρωτισμού». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Συγκινητικό έργο που αποκαλύπτει όχι μόνο πώς λειτουργεί ο ολοκληρωτισμός αλλά και πώς προσαρμόζονται σ' αυτόν οι διανοούμενοι. Μια καταγγελία των δυτικών διανοούμενων που τότε -μήπως όχι μόνο τότε;- δεν αντιτάχθηκαν στον ολοκληρωτισμό. Με τιμητική εξαίρεση τους Αντρέ Ζιντ, Τζορτζ Όργουελ, Άρθουρ Κέστλερ -σύμφωνα με τον Μίγουος- και τον "δεξιό" Ρευμόν Αρόν, θα πρόσθετα.
Ο Ανδρέας Παππάς αποδίδει με ακρίβεια τα περισσότερα πολωνικά ονόματα, αλλά ο Milosz στα ελληνικά αξίζει να γίνει Μίγουος και όχι Μίλος.
Δεν πρέπει να υπάρξει βιβλιόφιλος που να μη διαβάσει αυτό εδώ το Ποίημα κατά του ολοκληρωτισμού." (Από κείμενο του Γιώργου Σιακαντάρη στο bookpress.gr, 6/11/2017)

"Αν όλα στον κόσμο διέπονται από τους νόμους της λογικής, αν η ελευθερία ταυτίζεται με την κατανόηση αυτής της οικουμενικής έλλογης αναγκαιότητας, αν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει ότι αυτό που είναι αναγκαίο και αυτό που είναι επιθυμητό συμπίπτουν, τότε, ναι, μια νέα κοινωνία ελεύθερων πολιτών είναι εφικτή στο μέλλον. Με αυτή την έννοια, ο κομμουνιστής που πέρασε τρία χρόνια στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας ήταν ελεύθερος, στο μέτρο που την τιμωρία του, όπως και την τιμωρία των συγκρατούμενών του, τη θεωρούσε λογική και αναγκαία". (Απόσπασμα από το βιβλίο)

Περιεχόμενα

Σημείωμα του συγγραφέα
Σημείωμα του μεταφραστή
Πρόλογος
Το χάπι Μούρτι Μπινγκ
Κοιτάζοντας προς τη Δύση
Το κετμάν
Α., ο ηθικολόγος
Β., ο απογοητευμένος εραστής
Γ., ο σκλάβος της Ιστορίας
Δ., ο τροβαδούρος
Άνθρωπος, αυτός ο «αντίπαλος»
Το δίδαγμα των Βαλτικών Χωρών