ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΩΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ

Παρουσίαση

Η μελέτη αυτή ξεκίνησε από μια Εισήγησή μου στο Στ' Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου, που έγινε την άνοιξη του 1995 στη Λάρισα. Όταν επιχείρησα να καθαρογράψω τις σκέψεις μου, το αντικείμενο, πέρα από τη δεδομένη πολύ μεγάλη πρακτική σημασία του, μου φάνηκε τόσο ενδιαφέρον και προκλητικό εμβάθυνσης, ώστε αισθάνθηκα πως του χρωστούσα όσο χρόνο και προσπάθεια χρειαζόντουσαν για μια, στο μέτρο των δυνάμεών μου, ικανοποιητική μονογραφική πραγμάτευσή του. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

1. Απόδειξη και πεποίθηση. Τα τρία αποδεικτικά μοντέλα της ποινικής δίκης
1. Τι είναι η ποινική απόδειξη
1.1. Το υποκείμενο της ποινικής απόδειξης: Ο δικαστής
1.2. Οι αποδέκτες της ποινικής απόδειξης
1.3. Απόδειξη και αιτιολογία
2. Η πεποίθηση
3. Η ιστορική σχέση απόδειξης και πεποίθησης
3.1. Το μοντέλο απόδειξης
3.2. Το μοντέλο πεποίθησης
3.3. Τα μικτά μοντέλα
3.3.1. Η "έλλογη πεποίθηση" (conviction raisonee)
3.3.2. Η αιτιολογημένη πεποίθηση
3.3.4. Ένα ιδιόρρυθμο "μικτό" μοντέλο: Το σύγχρονο αγγλοαμερικανικό
2. Η ανάπλαση του παρελθόντος και οι δυσχέρειές της. Βεβαιότητα, πιθανότητα, επαγωγή
1. Οι αποδεικτικές προτάσεις
2. Ενδείξεις και αντενδείξεις. Ο λογισμός των ενδείξεων
3. Πιθανολόγηση, δικανική πεποίθηση και "πείθουσα" αιτιολογία. Μια συγκριτική επισκόπηση
1. Το μεγάλο ερώτημα
2. Η γερμανική νομολογία μέχρι την απόφαση BGHSt. 12,311
2.1. Η πρώτη φάση
2.2. Η απόφαση BGHSt. 10, 208
3. Η απόφαση BGHSt. 12, 311
4. Παρεμβολή συγκριτικού δικαίου
5. Η καθυπαγωγή της απόδειξης στον αναιρετικό έλεγχο από την μετά το 1958 γερμανική νομολογία
5.1. Τα "λάθη"
α. Λάθη εκτίμησης και συμπερασματικής συναγωγής
αα. Η έλλειψη πραγματικής βάσης
ββ. Συμπεράσματα "εξ αποστάσεως" (Distanzschlusse), ανεπαρκή συλλογιστικά στηρίγματα
β. Λογικά λάθη
5.2. Τα "κενά"
6. Τι γίνεται στην Ελλάδα
7. Συμπέρασμα
4. Ο αναιρετικός έλεγχος της ποινικής απόδειξης ως έλεγχος της μη-διαψευσιμότητας των αποδεικτικών εκτιμήσεων
1. Η διασφάλιση αντικειμενικότητας με την μη-διαψευσιμότητα
2. Ο αποκλεισμός των "διεξόδων" και οι "αδιόρατες" δυνατότητες του αντιθέτου
3. Το θετικό προαπαιτούμενο της "υψηλής πιθανότητας" κατά Herdegen
4. Οι πονηρές ψευδοαιτιολογίες
5. Ιδεοληπτικά εμπόδια στον δρόμο προς την αναιρετική ολοκλήρωση της απόδειξης
1. "Απορίες"
2. Η "ελεύθερη εκτίμηση" των αποδείξεων
3. Η "αναιρετικά μη-ελεγξιμη περί πραγμάτων κρίση" του δικαστηρίου της ουσίας. Η σημασία της "εντύπωσης" του ποινικού δικαστή
4. Πώς ακριβώς λειτουργεί η αρχή "εν αμφιβολία υπέρ του κατηγορουμένου"
6. Δύο σοβαρά λάθη
1. "Αρκεί η μνεία του είδους των αποδείξεων κι ακόμα του ότι ελήφθησαν υπόψη στο σύνολό τους"
1.1. Γιατί είναι απαράδεκτα τα περί "είδους" και "συνόλου"
α. Αθεμελίωτη υποκειμενική "διαβεβαίωση"
β. Έλλειψη λειτουργικότητας στο πλαίσιο του τύπου της κατά τον Α.Π. σωστής αιτιολογίας
γ. Διευκόλυνση της οκνηρίας
1.2. Τι ακριβώς πρέπει να παρατίθεται και να ελέγχεται
2. Οι "αυτοτελείς ισχυρισμοί"
α. Ναι στο έλασσον και όχι στο μείζον;
β. Όλα καλύπτονται από την σωστή θετική αιτιολόγηση της καταδίκης;
γ. Και πάλι η τυραννία του αστικού δικαίου
δ. Μη-αυτοτελείς ισχυρισμοί και αθωωτική απόφαση
ε. Έλλειψη ακροάσεως
7. Δύο λόγια για την αιτιολογία της αθώωσης
1. Ο αντιλογικός χαρακτήρας της αθωωτικής αιτιολογίας και οι συνέπειές του
2. Η αθωωτική απόφαση των ενόρκων
8. Απόδειξη και αιτιολόγηση στην προδικασία και την ενδιάμεση διαδικασία
1. Κάποιες σημασιολογικές διακρίσεις και διαπιστώσεις
2. Η αιτιολογία των βουλευμάτων