ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Παρουσίαση

Ι. Η σύνταξη ενός νέου Ποινικού Κώδικα από τον Έλληνα νομοθέτη είναι θεμελιακό γεγονός για την εξέλιξη της κοινωνίας μας. Ο νέος Ποινικός Κώδικας εκφράζει αφενός τις υποσυνείδητες δυνάμεις προσαρμογής στο Zeitgeist για τη γέννηση μιας κοινωνίας περισσότερο ανεκτικής και αφετέρου αποτελεί εκπλήρωση διεθνών μας υποχρεώσεων στο χώρο της τυποποίησης και διασαφήνισης νέων μορφών του εγκλήματος.
II. Η ευρεία αποδοχή από τους δικαστές, δικηγόρους κ.ά. ασχολούμενους με το αντικείμενο, ως εργαλείο καθημερινής χρήσης των τριών εκδόσεων του έργου μας επί του προϊσχύσαντος Ποινικού Κώδικα, μας έδωσε την παρώθηση στη συγγραφή του παρόντος πονήματος, ώστε να συνεχιστεί αυτή η παράδοση και στην εφαρμογή του Νέου μας Ποινικού Κώδικα. Η παλιμβουλία του νομοθέτη -επακολούθησε άλλωστε και πολιτική αλλαγή αμέσως μετά την ψήφισή του- κατέστησε τη συγγραφή του παρόντος έργου πλέον δυσχερή. Παρακολουθώντας το μετέωρο βήμα του νομοθέτη, φροντίσαμε ιδιαίτερα για την επισήμανση «μεταβατικού δικαίου». Ιδιαίτερα επισημαίνουμε ότι η «προσφορά κοινωνικής εργασίας» ως κύρια ποινή «αποσύρθηκε προσωρινά» στις Ελληνικές καλένδες, αφού δεν υπάρχουν οι σχετικές υποδομές, ούτε η προθυμία των αρχών των ΟΤΑ για σύμπραξη.
III. Η νομική επιστήμη έχει ως αντικείμενό της τη δημιουργία μιας κατάλληλης θεωρητικής-μεθοδολογικής βάσης για την ορθότερη ερμηνεία και διάπλαση των κανόνων του Δικαίου, καθώς και την πρακτική τους εφαρμογή. Όπως είναι γνωστό, σε όλες τις επιστήμες, και στη νομική συνεπώς, εργαζόμαστε με θεωρίες, με απαγωγικά συστήματα, μεταβαίνοντες από το γενικό και αφηρημένο στο ειδικό. Έτσι, όπως παρατηρεί ο Popper, μια θεωρία δεν είναι παρά μια απόπειρα επίλυσης ενός επιστημονικού προβλήματος, η οποία όμως μπορεί να υποβληθεί σε ορθολογική κριτική, βάσει των συμπερασμάτων της. Στο χώρο της ποινικής νομικής επιστήμης δεν είναι λίγες οι θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί, και μάλιστα με αντίρροπα προς άλληλες πολλές φορές συμπεράσματα, και ως εκ τούτου η εφαρμογή τους δεν οδηγεί σε συνολική και γενικά αποδεκτή επαλήθευση ή απόρριψη λύσεων μονοδρομικής ορθότητας. Παρόλα όμως αυτά, μια λελογισμένη χρήση των συμπερασμάτων των θεωριών παρέχει σημαντικά κριτήρια ελέγχου της ορθότητας των επιστημονικών προτάσεων. Με την έννοια αυτή προσεγγίσαμε με μεγάλο σεβασμό τα πονήματα των θεωρητικών του ποινικού δικαίου, παλαιότερων και σύγχρονων, ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να πληροφορηθεί grosso modo τους προβληματισμούς του στοχασμού τους, ιδίως όπου η νομολογία δεν είναι σταθερή ή βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο διάπλασης ή όπου διαφαίνεται η ωρίμανση συνθηκών μεταβολής της.
IV. Μεγάλο βάρος δόθηκε στην επεξεργασμένη παράθεση της νομολογίας των δικαστηρίων που έχουν εκδοθεί υπό την ισχύ του ήδη καταργηθέντος παλαιού Ποινικού Κώδικα, εφόσον αυτές μπορούν να βοηθήσουν στην ερμηνεία και εφαρμογή και του παρόντος νέου Ποινικού Κώδικα. [...] (Από τον πρόλογο των συγγραφέων)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Συντμήσεις
ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ
Πρώτο βιβλίο: Γενικό Μέρος
1ο Κεφ.: Ο ποινικός νόμος
Ι. Βασικές αρχές (αρ. 1-2)
II. Τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων (αρ. 5-11)
III. Σχέση του Κώδικα με τους ειδικούς νόμους και επεξήγηση όρων (αρ. 12-13)
2ο Κεφ.: Το έγκλημα
Ι. Η πράξη (αρ. 14-19)
II. Ο άδικος χαρακτήρας της πράξης (αρ. 20-25)
III. Η υπαιτιότητα (αρ. 26-30)
IV. Λόγοι άρσης του καταλογισμού (αρ. 31-35)
V. Μειωμένος καταλογισμός (αρ. 36)
3ο Κεφ.: Απόπειρα και συμμετοχή
Ι. Απόπειρα (αρ. 42-44)
II. Συμμετοχή (αρ. 45-49)
4ο Κεφ.: Ποινές και μέτρα ασφαλείας
Ι. Κύριες ποινές (αρ. 50-57)
II. Παρεπόμενες ποινές (αρ. 59-68)
III. Μέτρα ασφαλείας (αρ. 69-76)
5ο Κεφ.: Επιμέτρηση ποινής
Ι. Γενικοί κανόνες (αρ. 79-82Α)
II. Μείωση της απειλούμενης ποινής (αρ. 83-85)
III. Συρροή εγκλημάτων (αρ. 94-98)
IV. Αναστολή εκτέλεσης της ποινής (αρ. 99-104)
V. Μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής (αρ. 104Α)
VI. Δικαστική άφεση της ποινής (αρ. 104Β)
6ο Κεφ.: Η έκτιση των ποινών
Ι. Αντικατάσταση της στερητικής της ελευθερίας ποινής (αρ. 105-105 Α)
II. Απόλυση καταδίκου υπό όρο (αρ. 105Β-110Α)
7ο Κεφ.: Λόγοι που εξαλείφουν το αξιόποινο - Παραγραφή ποινών
Ι. Παραγραφή εγκλημάτων (αρ. 111-113)
II. Παραίτηση από την έγκληση (αρ. 114-117)
III. Παραγραφή ποινών (αρ. 118-120)
8ο Κεφ.: Ειδικές διατάξεις για ανηλίκους (αρ. 121-133)
Δεύτερο βιβλίο: Ειδικό Μέρος
1ο Κεφ.: Προσβολές του δημοκρατικού πολιτεύματος (αρ. 134-137Α)
2ο Κεφ.: Προσβολές της διεθνούς υπόστασης της χώρας
Ι. Προσβολές της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας (αρ. 138-139)
II. Προσβολές της διεθνούς ειρήνης της χώρας (αρ. 140-142Α)
III. Προσβολές της αμυντικής ικανότητας της χώρας (αρ. 143-144)
IV. Προσβολές κρατικών απορρήτων (αρ. 146-152)
3ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά άλλων κρατών (αρ. 153-156)
4ο Κεφ.
Ι. Εγκλήματα κατά των πολιτειακών και πολιτικών οργάνων - Εγκλήματα κατά του Προέδρου της Δημοκρατίας, της Βουλής, της Κυβέρνησης και οργάνων τοπικής αυτοδιοίκησης (αρ. 157-160Α)
II. Εγκλήματα κατά του εκλογικού σώματος (αρ. 161-166)
5ο Κεφ.: Προσβολές κατά της πολιτειακής εξουσίας (αρ. 167-181)
6ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της δημόσιας τάξης (αρ. 183-191 Α)
7ο Κεφ.: Επιβουλή της θρησκευτικής ειρήνης (αρ. 200)
8ο Κεφ.
9ο Κεφ.: Εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα, άλλα μέσα πληρωμής και ένσημα (αρ. 207-213)
10ο Κεφ.: Εγκλήματα σχετικά με τα υπομνήματα (αρ. 216-222)
11ο Κεφ.: Εγκλήματα σχετικά με την απονομή δικαιοσύνης (αρ. 224-234)
12ο Κεφ.: Εγκλήματα σχετικά με την υπηρεσία
Ι. Χρήση της υπηρεσίας για ιδιωτικό όφελος (αρ. 235-238)
II. Κατάχρηση υπαλληλικής ιδιότητας (αρ. 239-263Α)
13ο Κεφ.: Κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα (αρ. 264-289)
14ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά συγκοινωνιών, τηλεπικοινωνιών και άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων
Ι. Εγκλήματα κατά των συγκοινωνιών (αρ. 290-292)
II. Εγκλήματα κατά των τηλεπικοινωνιών και άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων (αρ. 292Α-298)
15ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της ζωής και προσβολές του εμβρύου
Ι. Εγκλήματα βλάβης της ζωής του ανθρώπου (αρ. 299-303)
II. Προσβολές του εμβρύου (αρ. 304-304Α)
III. Εγκλήματα διακινδύνευσης της ζωής (αρ. 306-307)
16ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της σωματικής ακεραιότητας (αρ. 308-315)
17ο Κεφ. (Καταργήθηκε)
18ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας (αρ. 322-334)
19ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής (αρ. 336-353)
20ό Κεφ.: Εγκλήματα σχετικά με την οικογένεια (αρ. 354-360Α)
21ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά της τιμής (αρ. 361 -369)
22ο Κεφ.: Προσβολές ατομικού απορρήτου και επικοινωνίας (αρ. 370-371)
23ο Κεφ.: Εγκλήματα κατά περιουσιακών αγαθών
Ι. Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας (αρ. 372-381)
II. Εγκλήματα κατά της περιουσίας (αρ. 385-405)
Τρίτο βιβλίο: Μεταβατικές διατάξεις
Αλφαβητικό ευρετήριο