ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παρουσίαση

Ο Λένιν, που παραθέτει με θαυμασμό "τις τόσο ορθές και σημαντικές θέσεις του Κάουτσκι", θα τις ωθήσει μέχρι τις ακραίες τους συνέπειες, απορρίπτοντας, δίχως να το αντιλαμβάνεται, όλη τη μαρξιστική θεωρία της ταξικής συνείδησης και αντικαθιστώντας την με μια θεωρία θεμελιωδώς ιδεαλιστική περί "ανεξαρτησίας" της ιντελιγκέντσιας:
Η σοσιαλιστική συνείδηση γεννιέται από φιλοσοφικές, ιστορικές, οικονομικές θεωρίες, τις οποίες επεξεργάστηκαν οι μορφωμένοι εκπρόσωποι των κατεχουσών τάξεων, οι διανοούμενοι. Οι ιδρυτές του επιστημονικού σοσιαλισμού, οι Μαρξ και Ένγκελς, ήταν και οι ίδιοι, από την κοινωνική τους θέση, αστοί διανοούμενοι. Παρόμοια, στη Ρωσία, το θεωρητικό δόγμα της σοσιαλδημοκρατίας εμφανίστηκε τελείως ανεξάρτητα από την αυθόρμητη ανάπτυξη του εργατικού κινήματος υπήρξε το φυσικό, αναπόφευκτο αποτέλεσμα της ανάπτυξης της σκέψης των σοσιαλιστών επαναστατών διανοουμένων. (Λένιν, Τι να κάνουμε).
Διαπιστώνουμε εδώ την απροσδόκητη ανατροπή ενός από τα θεμελιώδη αξιώματα του μαρξισμού: δεν καθορίζει πια το Είναι τη συνείδηση, οι ιδέες δεν είναι πια "αντανακλάσεις" της κοινωνικής κατάστασης, αλλά αναπτύσσονται αυθόρμητα, ακολουθώντας τη δική τους λογική, ανεξάρτητα από κάθε κατάσταση, ταξική ή άλλη, και καταλήγουν να καθορίζουν το Είναι. Ακόμα περισσότερο: το Είναι του προλεταριάτου καθορίζεται τελικά από τη συνείδηση των διανοουμένων...
Και αφού οι εργάτες, εγκαταλειμμένοι στον εαυτό τους, δεν μπορούν να διανοηθούν την ιστορική τους κατάσταση παρά μόνον ασαφώς και ανεπαρκώς, σύμφωνα με τον Λένιν, αυτοί που οφείλουν να αποτελέσουν τον πυρήνα του κόμματος και να αναλάβουν την αποστολή να μεταφέρουν στο προλεταριάτο τη συνείδηση και την "προλεταριακή επιστήμη" είναι οι μικροαστοί διανοούμενοι που έχουν γίνει επαγγελματίες επαναστάτες. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Σημείωση του μεταφραστή
ΜΕΡΟΣ Γ': ΤΟ ΚΟΜΜΑ
Ι. ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑ (1963)
1. Η περιούσια τάξη, Η ιντελιγκέντσια και η μάζα, Εξτρεμισμός και Αποκάλυψη, Ο μυστικισμός της πρωτοπορίας, Ο Λένιν και το κόμμα, "Προλεταριακή επιστήμη" και προλεταριάτο, Ανικανότητα του προλεταριάτου, Υποτίμηση του προλεταριάτου
2. Κόμμα και Σοβιέτ το 1905, Ο Λένιν το 1917, Μια ιδεολογία της εμπιστοσύνης, Η "ανεπάρκεια των μαζών", Κρατικός καπιταλισμός και εργατική διαχείριση, Τρότσκι, ο "πατριάρχης των γραφειοκρατών", Η Εργατική Αντιπολίτευση, Μια κοινωνιολογία του σολιψισμού
ΙΙ. ΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ (1966)
1. (Ορθοδοξία και μπολσεβικισμός)
Η ορθοδοξία, Ο Μαρξ και ο "ορθόδοξος μαρξισμός", Μαρξισμός και "κομματικό πνεύμα", Μαρξισμός και πλουραλισμός, Ο μπολσεβικισμός, "Επιστήμη" και ομοφωνία
2. (Μαρξισμός και γραφειοκρατία)
Μαρξισμός και μονολιθικότητα, "Γερμανική πειθαρχία", Πρωτοκαθεδρία του μηχανισμού, "Προλεταριακή πειθαρχία", Οι πρώτες κριτικές στον λενινισμό, "Γιακωβινισμός" και "υποκατάσταση", Γραφειοκρατισμός και καισαρισμός
III. Ο ΜΑΡΞ ΚΑΙ Ο ΔΕΣΠΟΤΙΣΜΟΣ (1960)
Το κράτος και η κοινωνία των πολιτών, Καταστατική θέση της γραφειοκρατίας, Οι τάξεις στις ανατολικές κοινωνίες, Θεοκρατία ή γραφειοκρατία;, Δομή της ανατολικής κοινωνίας, Η έλευση του δεσποτισμού, Ο γραφειοκρατικός συγκεντρωτισμός, Τα μεγάλα έργα, Θεωρία της γραφειοκρατικής οικονομίας
ΜΕΡΟΣ Δ': Η ΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ
Ι. Η ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ (1963)
1. Φτωχοί και φτωχο-μεσαίοι αγρότες
Η Νέμεσις της υπανάπτυξης, Ο "πολεμικός κομμουνισμός", Η ΝΕΠ, Οι κουλάκοι σαν "πρόβλημα"
2. Η συσσώρευση του ολοκληρωτισμού
Το "προπατορικό αμάρτημα", Πόλεις και ύπαιθρος, Μια αντίληψη "αρμονίας", "Σοσιαλισμός" και πρωταρχική συσσώρευση, Ο αρχαϊκός χαρακτήρας της "κολεκτιβοποίησης", Μια δρακόντεια νομοθεσία, Το κράτος σφετεριστής του υπερπροϊόντος, Χαμηλή παραγωγικότητα, γραφειοκρατική σπατάλη, Το όργανο της πρωταρχικής συσσώρευσης
3. Η αντεπανάσταση του ολοκληρωτισμού
Πόλεις και ύπαιθρος, Η "ψαλίδα", Η "τρίτη επανάσταση", Το κόστος της "πρωταρχικής συσσώρευσης"
Το κολχόζ: φορολογική κοινότητα
ΜΕΡΟΣ Ε: ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ι. Η ΔΥΣΗ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΑ (1968)
1. Εισαγωγή στη ρωσοφοβία του Μαρξ
Η Ρωσία και η Αμερική, Το μαρτύριο της Πολωνίας και τα διδάγματά του: Ούρκουαρτ, Το "Ανατολικό Ζήτημα", Άνοδος του σλαβισμού, Το "ρωσικό μυστήριο", "Η Επανάσταση μέσω των κοζάκων", Europa capta..., Η "προοδευτική" και "σοσιαλιστική" Ρωσία
2. [Πόλεμος και ειρήνη στην Ευρώπη]
Το παράδειγμα της Πολωνίας, Το όπλο της πάλης των τάξεων, Η Ρωσία "απελευθερωτής της ανθρωπότητας", Η Γερμανία. "Βαρβαρότητα" εναντίον "πολιτισμού", Η "προδοσία" των αρχουσών τάξεων, Παντού προδότες, Εναντίον του ειρηνισμού
IΙ. Ο ΜΑΡΞ ΚΑΙ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (1967)
1. Η χαραυγή της παγκόσμιας ιστορίας
Η πλανητική εποχή: Weltmarkt και Weltgeschichte, Μια παγκόσμια οικονομία, Ειρήνη και βιομηχανία, Ο αστικός κοσμοπολιτισμός, προλεταριακός διεθνισμός
2. Η στιγμή του Μαρξ και οι αυταπάτες του 1848
Η Αγγλία και η Αυτοκρατορία, "Εκλεκτικισμός": Ρωσία και Αγγλία, Η βρετανική Αυτοκρατορία, Η επέκταση της Γαλλίας, Οι αποικίες
3. Δύση και Ανατολή - Πολιτισμός και βαρβαρότητα, Νόημα και πεπρωμένο της δυτικής ηγεμονίας
Πρωτοκαθεδρία της Δύσης, Απολογητική του ιμπεριαλισμού: οι ΗΠΑ, το Τέξας και ο Καναδάς, Η Γαλλία και η Αλγερία, Η Αγγλία και η Ινδία, Τέλος της "γηραιάς Ασίας", Η Κίνα και η μοίρα της, Τα "εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα"
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ