ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΟΠΩΣ ΤΟ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ

Παρουσίαση

Σε μία εποχή που έχει παρατηρηθεί έκρηξη στον τομέα της έρευνας για τον "άλλο" και τις σχέσεις Αράβων-Βυζαντινών, η μονογραφία της Νάντια Ελ Σέϊχ είναι ιδιαιτέρως επίκαιρη και πολύ ευπρόσδεκτη. Παρότι το θέμα του "άλλου" στην ιστορία των σχέσεων Αράβων-Βυζαντινών απασχόλησε, σποραδικώς και διαλειπόντως, και άλλους και την ίδια, με την δημοσίευση του βιβλίου "Το Βυζάντιο όπως το είδαν οι Άραβες", αντιμετωπίσθηκε πανοραμικά, από την εμφάνιση του Ισλάμ τον έβδομο αιώνα μέχρι την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 μάλιστα το θέμα επεξεργάσθηκε μία πραγματική Βυζαντινολόγος-Αραβολόγος, εξ ου και ο επαγγελματισμός που διαπνέει το έργο. Η συγγραφέας διεξήλθε το εκτενέστατο σώμα της Αραβικής γραμματείας για το θέμα "του άλλου", του Βυζαντίου, του αιώνιου εχθρού με τον οποίο πολέμησε το Ισλάμ οκτώ εκατονταετίες. Αυτές οι πηγές, οι οποίες απαρτίζουν τέσσερα είδη μαζί με τις αντίστοιχες υποδιαιρέσεις τους, που δεν στερούνται παγίδων και λαθών, ερευνήθηκαν με προσοχή και εξετάσθηκαν κριτικά από κάποιον που γνωρίζει τα ιστοριογραφικά προβλήματα που ανακύπτουν, και επέλεξε εύστοχα ορισμένα θέματα και ζητήματα από το τεράστιο πεδίο που οι συγκεκριμένες πηγές καλύπτουν, και τα επεξεργάσθηκε λεπτομερώς. Το συμπέρασμα αυτών των προσπαθειών είναι μία εικόνα του Βυζαντίου που δεν αντικατοπτρίζει ακριβώς μία Πραγματικότητα αλλά μάλλον μία Αναπαράσταση. Ήταν το αποτέλεσμα της αλληλεπιδράσεως των τεσσάρων αντιλήψεων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση αυτού του πολιτιστικού θέματος, δηλαδή την αυτοθεώρηση του Ισλάμ και την πρόσληψή της από τον άλλο (το Βυζάντιο) και την αυτοθεώρηση του Βυζαντίου και την εννόησή του από τον άλλο (το Ισλάμ). Πιο συγκεκριμένα ετούτη η εικόνα φάνηκε να είναι περίπλοκη, αμφίσημη και μη-μονολιθική. Το έργο της Νάντια Ελ Σέϊχ θα είναι για καιρό το πρότυπο έργο για την Απεικόνιση του Βυζαντίου στον αραβοϊσλαμικό καθρέπτη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Σημείωμα του Μεταφραστού
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αραβικές-Ισλαμικές πηγές
Μία ιστορία της ετερότητας
Η χρονική εξέλιξη της πρόσληψης
Α' ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Το Βυζάντιο στο "Κοράνιο: Σούρα οι Ρωμιοί"
Οι πρώτες επαφές: Οι βυζαντινοί στρατιωτικοί ηγέτες
Ένας υποδειγματικός κυβερνήτης: Ο αυτοκράτωρ Ηράκλειος
Η βυζαντινή τεχνική επιδεξιότητα: Ένα παράθυρο προς το μεγαλείο
Κωνσταντινούπολη: Πολιορκίες και εσχατολογία
Β' ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Βυζαντινή αυτοκρατορική εξουσία: Ιεραρχία, τίτλοι και ισχύς
Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και ο Χαρούν Αλ-Ρασσίντ
Η Βυζαντινή γνώση: Επιστήμη και φιλοσοφία
Η "σουονμπίγια" και η "ανακάλυψη" του προϊσλαμικού Βυζαντίου
Homo Byzantinus: Κριτική του χαρακτήρα του και της πρακτικής του
Οι βυζαντινές γυναίκες: Μία πηγή της "Φίτνα"
Γ' ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΣΕ ΑΜΥΝΑ
Κωνσταντινούπολη: Η πόλη των θαυμάτων
Η Χρυσή Πύλη
Ο Ιππόδρομος
Το αυτοκρατορικό Παλάτιο
Οι Φυλακές
Η στήλη του Ιουστινιανού
Το Υδραγωγείο και η Κιστέρνα
Το Όργανον, το Ωρολόγιον και τα Τελέσματα
Ο επιλεκτικός σχολιασμός του Χαρούν
Το Τελετουργικόν ή το μεγαλείον του Βυζαντίου
Η αναβίωση του Βυζαντίου: Το Ισλάμ σε άμυνα
Η άνοδος και η πτώση του Νικηφόρου Φωκά
Τέλος εποχής: Η μάχη του Μαντζικέρτ και η πτώση της Ιερουσαλήμ
Δ' ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Homo Byzantinus: Η νέα χριστιανική παρουσία
Κωνσταντινούπολη
Η Άλωση
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Δευτερογενείς πηγές
Πρωτογενείς αραβικές πηγές (και σε μετάφραση)
Μεταφρασμένες πηγές
Γλωσσάριο αραβικών όρων και λέξεων
Μουσουλμάνοι συγγραφείς και λόγιοι
Μουσουλμάνοι ηγέτες, στρατιωτικοί και αξιωματούχοι
Χριστιανοί ηγέτες, εκκλησιαστικοί άνδρες, αξιωματούχοι, λόγιοι, συγγραφείς, κ.ά. πληροφορίες
Γεωγραφικά δεδομένα
Βασικές πληροφορίες για το Ισλάμ
Οι τρεις κύριες χαλιφικές δυναστείες του μεσαιωνικού Ισλάμ
Δυναστείες μουσουλμάνων, Αράβων, Περσών, κ.ά στοιχεία
Μάχες
Ξενόγλωσσα και βραχυγραφίες
Βιβλιογραφία πρόσθετων στοιχείων
Ευρετήριο