ΤΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό θέλει να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής νεολαίας γύρω από ένα σημαντικό γεγονός της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ού αιώνα: τη γενοκτονία των Ρομά, αλλά και το ρόλο της φυλετικής θεωρίας στη γενοκτονία αυτή κατά την περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού. Μελετώντας τις φάσεις της καταστροφής των Ρομά της Γερμανίας μέσα από τα ίδια τα κείμενα και τις αφηγήσεις των πρωταγωνιστών της, σκοντάφτει κανείς πάνω σε στερεότυπα και προκαταλήψεις που υπήρχαν πριν από το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς, κατά τη διάρκειά του, αλλά ορισμένες συνεχίζουν, δυστυχώς, να υπάρχουν στην Ευρώπη και μετά την κατάρρευσή του. Διδάσκοντας την ετερότητα, τόσο από τη σκοπιά του παρόντος, όσο και από αυτή του παρελθόντος, το σχολείο μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία αυτογνωσίας αλλά και στην καλλιέργεια μιας πνευματικής ασπίδας προστασίας, μέσω της γνώσης και της κριτικής σκέψης του μαθητή, απέναντι στις διαδεδομένες στην κοινωνία διαχρονικές στρεβλώσεις για τον "άλλον". Όταν στο παρελθόν ίδιες ή παρόμοιες στρεβλώσεις, αναβαθμισμένες σε δήθεν επιστημονική γνώση, κυριάρχησαν στις συνειδήσεις ανθρώπων που απέκτησαν πολιτική ισχύ, αυτές μεταμορφώθηκαν, με την ανοχή τμήματος της κοινωνίας, σε δολοφονικό εργαλείο. Αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνούμε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος Μανόλη Ράντη
Πρόλογος Παναγιώτη Παπακωνσταντίνου
1. Η σημασία της μνήμης γεγονότων που σχετίζονται με τη διαχείριση της ετερότητας στα πλαίσια της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης
1.1 Οι "άλλοι" στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και τη ναζιστική Γερμανία: μια διαχρονική παρουσία
1.2 Η καταστροφή του "άλλου" ως γνώρισμα της εθνικοσοσιαλιστικής πολιτικής: η περίπτωση των Τσιγγάνων (Ρομά)
1.3 Η διαχείριση της ετερότητας ως στοιχείο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων
2. Η σύνδεση του κοινωνικού με το φυλετικό: φυλετικές ερμηνείες της κοινωνικής θέσης και συμπεριφοράς των Τσιγγάνων (Ρομά) στη ναζιστική Γερμανία
2.1 Οι έρευνες του Ritter για τους Τσιγγάνους της Βυρτεμβέργης και η καθεστωτική τους χρησιμότητα
2.2 Το Ινστιτούτο Φυλετικής Υγιεινής και Βιολογικής Δημογραφίας
2.3 Η διαμόρφωση της εθνικοσοσιαλιστικής πολιτικής για την εξόντωση των Τσιγγάνων: ο ρόλος της φυλετικής επιστήμης στην καταγραφή και την καταστροφή του "άλλου"
3. Από την καταγραφή στην εξόντωση: Η φυλετική επιστήμη ως τεχνικός σύμβουλος της γενοκτονίας
3.1 Το στάδιο της καταγραφής και της φυλετικής γνωμάτευσης
3.1.1 Οι επιχορηγήσεις του επιστημονικού ρατσισμού: η ενίσχυση της φυλετικής έρευνας του Robert Ritter από το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών 1935-1944
3.1.2 Οι πρώιμες χρηματοδοτήσεις για την αποπεράτωση της υφηγεσίας
3.1.3 Το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών και το Ινστιτούτο Φυλετικής Υγιεινής
3.2 Η διοικητική συνιστώσα της εξόντωσης: εγκύκλιοι και διατάγματα για τον εντοπισμό, τις συλλήψεις, τις φυλακίσεις, τις εκτοπίσεις και τον εγκλεισμό των Τσιγγάνων σε στρατόπεδα
3.2.1 Η πρώιμη φάση: ανεπιθύμητη "φυλή" και με το νόμο
3.2.2 Το διάταγμα για την καταπολέμηση της "μάστιγας" των Τσιγγάνων: 8.12.1938
3.2.3 Η εφαρμοστική εγκύκλιος για το διάταγμα της 8.12.1938
3.2.4 Το διάταγμα απαγόρευσης της μετακίνησης: 17.10.1939
3.2.5 Η διαταγή για τις συλλήψεις στις παραμεθόριες περιοχές: 27.4.1940
3.2.6 Οι εφαρμοστικές οδηγίες για τη "μετεγκατάσταση" των Τσιγγάνων: 27.10.1940
3.2.7 Η αντιμετώπιση του "ελάσσονος ζητήματος" των καθαρόαιμων Τσιγγάνων: 13.10.1942
3.2.8 Το διάταγμα του Άουσβιτς: 18.12.1942
3.2.9 Η εφαρμοστική εγκύκλιος για το διάταγμα του Άουσβιτς: 29.1.1943
3.2.10 Η αριοποίηση της περιουσίας των Ρομά: 29.1.1943
3.3 Στα κέντρα εξόντωσης: εργασία, ασθένειες, ιατρικά πειράματα και θάλαμοι αερίων ως μέθοδοι της φυσικής εξόντωσης των Τσιγγάνων
4. Η τύχη των υπευθύνων της γενοκτονίας μετά την κατάρρευση του εθνικοσοσιαλισμού
4.1 Ο κύκλος των πολιτικών
4.2 Ο κύκλος των στελεχών της διοίκησης
4.3 Ο κύκλος των Τσιγγανολόγων
5. Η διαχείριση της μνήμης γύρω από τη γενοκτονία των Ρομά στη μεταπολεμική Γερμανία
5.1 Κοινωνία και πολιτική
5.2 Δικαιοσύνη
5.3 Εκπαίδευση
6. Η γενοκτονία των Ρομά στην ελληνική εκπαίδευση
6.1 Η διαχείριση της ετερότητας από ολοκληρωτικά καθεστώτα ως στοιχείο του σχολικού προγράμματος
6.2 Η καθημερινότητα της καταστροφής του "άλλου": βιωματικά παραδείγματα για εκπαιδευτική αξιοποίηση
6.2.1 Το ξεσκέπασμα μιας ενταγμένης "Τσιγγάνας" από τα λαγωνικά του Ινστιτούτου Φυλετικής Υγιεινής: Η ιστορία της Louise Liselotte Wolf
6.2.2 "Αρνούμαι να καταγραφώ ως Τσιγγάνος": Η αντίσταση του Anton Guttenberger στο συνεργείο απογραφής
6.2.3 «Ήρθαν και μας είπαν να εμφανιστούμε στην αστυνομική διεύθυνση...»
6.2.4 Ο Robert R. καλείται για ανάκριση επειδή υπάρχει η υποψία ότι είναι Τσιγγάνος
6.2.5 Μια μαθήτρια οχτώ χρονών από το Αμβούργο στο Άουσβιτς: Η περιπέτεια της Else Schmidt
6.2.6 "Ανακρίσεις" για τη διδακτορική διατριβή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Lackenbach
7. Επίλογος: η σημασία της μνήμης στην εκπαιδευτική αξιοποίηση της ετερότητας
Βιβλιογραφία
Παράρτημα: Η εφαρμοστική εγκύκλιος για το Διάταγμα του Άουσβιτς
Βιογραφικό συγγραφέα