Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

Παρουσίαση

Η συμβολή του έργου του Henri Bergson στην ανανέωση της φιλοσοφίας των αρχών του εικοστού αιώνα, καθώς και η επιρροή που άσκησε το έργο του στον στοχασμό μειζόνων φιλοσόφων, ψυχολόγων, λογοτεχνών, καλλιτεχνών, αλλά και επιστημολόγων ή θετικών επιστημόνων του εικοστού αιώνα (κυρίως στο πρώτο μισό του, και όχι μόνο στη Γαλλία) είναι αδιαμφισβήτητες. Στα πλαίσια μιας δυναμοκρατικής θεώρησης της πραγματικότητας, αναδεικνύονται ως θεμελιώδεις οι έννοιες της διάρκειας, της ενόρασης, των δύο ειδών μνήμης, της ζωτικής ορμής, της ανοιχτής και κλειστής κοινωνίας, καθώς και της δυναμικής και στατικής θρησκείας. Εκλαμβάνοντας τη ζωή ως συνεχή δημιουργική διαδικασία, ο Bergson προτείνει κυρίως νέους τρόπους προσέγγισης του ζητήματος του χρόνου, της ελευθερίας, της αντίληψης και της εικόνας, της σχέσης ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα ή, ακόμη, ανάμεσα στη φιλοσοφία και την επιστήμη. (Γ.Π.)

Η Δημιουργική εξέλιξη, από τα κορυφαία φιλοσοφικά έργα του Ερρίκου Μπερξόν, συναντά την ψυχολογία και τη μεταφυσική για να συγκροτήσει μια από τις πλέον πρωτότυπες θεωρίες για την εξέλιξη. Ο Μπερξόν ερευνά τη μηχανοκρατία, την τελικότητα και τις αντιφάσεις της εξέλιξης αλλά επίσης και σημαντικά ζητήματα όπως είναι το νόημα της ζωής, η φυσική τάξη και οι μορφές της νόησης. Ο Μπερξόν εδώ αναπτύσσει τη θέση του για τη φυσική ενότητα του Εγώ με το Όλο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Από όλα τα βιβλία μου, η Δημιουργική εξέλιξη είναι αυτό που απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό. Διαβάστηκε πολύ περισσότερο από όλα τα άλλα. Συνέβαλε μάλιστα στο να διαβαστούν πιο πολύ τα υπόλοιπα κείμενά μου και βοήθησε να γίνουν πιο κατανοητά. Συμβουλεύω εν γένει να αρχίσει κανείς την ανάγνωση των έργων μου από αυτό" (Henri Bergson).

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η εξέλιξη της ζωής
Μηχανοκρατία και τελικότητα
Η διάρκεια
Τα ανοργάνωτα σώματα
Τα οργανωμένα σώματα
Γήρανση και ατομικότητα
Ο μεταμορφισμός και οι τρόποι ερμηνείας του
Η ριζική μηχανοκρατία
Βιολογία και φυσικοχημεία
Η ριζική τελεολογία
Βιολογία και φιλοσοφία
Αναζήτηση ενός κριτηρίου
Το παράδειγμα του οφθαλμού
Ο Δαρβίνος και η ανεπαίσθητη παραλλαγή
Ο ντε Βρις και η απότομη παραλλαγή
Ο Άιμερ και η ορθογένεση
Οι νεολαμαρκιστές και η κληρονομικότητα των επίκτητων χαρακτηριστικών
Αποτελέσματα της συζήτησης
Η ζωτική ορμή
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Οι αποκλίνουσες κατευθύνσεις της εξέλιξης της ζωής. Νάρκη, διάνοια, ένστικτο
Γενική ιδέα της εξελικτικής διαδικασίας
Η αύξηση
Αποκλίνουσες και συμπληρωματικές τάσεις
Προσαρμογή και πρόοδος
Σχέση του ζώου με το φυτό
Σχήμα του ζωικού βίου
Ανάπτυξη της ζωικότητας
Οι κατευθύνσεις της εξέλιξης της ζωής: Διάνοια και ένστικτο
Πρωταρχική λειτουργία της διάνοιας
Φύση του ενστίκτου
Ζωή και συνείδηση
Η θέση του ανθρώπου στη φύση
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η σημασία της ζωής. Η τάξη της φύσης και η μορφή της διάνοιας
Πρόβλημα της ζωής και πρόβλημα της γνώσης
Η φιλοσοφική μέθοδος
Φαύλος κύκλος της προτεινόμενης φιλοσοφικής μεθόδου
Επιστήμη και φιλοσοφία
Ταυτόχρονη γένεση της ύλης και της διάνοιας
Η εγγενής στην ύλη γεωμετρική τάξη
Ουσιώδεις λειτουργίες της διάνοιας
Γεωμετρία και παραγωγή
Γεωμετρία και επαγωγή
Οι φυσικοί νόμοι
Ανάλυση της ιδέας της αταξίας
Δύο αντίθετες μορφές της τάξης: γένη και νόμοι
Η αταξία και οι δύο τάξεις
Δημιουργία και εξέλιξη
Ιδεατή γένεση της ύλης
Καταγωγή και προορισμός της ζωής: Η ορμή της ζωής
Τι είναι ουσιώδες και τι συμπτωματικό στην εξέλιξη
Η πορεία προς τον αναστοχασμό
Η ανθρώπινη συνείδηση, σκοπός της εξέλιξης
Η πνευματική (spirituelle) ζωή
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ο κινηματογραφικός μηχανισμός της σκέψης και η μηχανιστική αυταπάτη
Μια ματιά στην ιστορία των συστημάτων
Το πραγματικό γίγνεσθαι και ο ψευδοεξελικτικισμός
Αυταπάτη των ιδεών του μηδενός και της αμεταβλησίας
Η ύπαρξη και το μηδέν
Το γίγνεσθαι και η μορφή
Τα επιχειρήματα του Ζήνωνα
Πλάτων και Αριστοτέλης: η Ιδέα
Η φυσική κλίση της διάνοιας
Το γίγνεσθαι στη νεότερη επιστήμη
Ο χρόνος στη θετική επιστήμη
Η μεταφυσική της επιστήμης
Καρτέσιος (Descartes)
Σπινόζα και Λάιμπνιτς
Παραλληλισμός και μονισμός
Η καντιανή Κριτική
Ο εξελικτικισμός του Σπένσερ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη φιλοσοφία του Henri Bergson
1. Η "έκλειψη" του μπερξονισμού από το φιλοσοφικό προσκήνιο
2. Η κριτική των Russell, Bachelard, Popper και Piaget στη φιλοσοφία του Henri Bergson
3. Η μομφή περί ανορθολογισμού του Bergson
4. Η διακριτική παρουσία του στοχασμού του Bergson στη γαλλική φιλοσοφία της δεκαετίας του 1960
5. Η αναβίωση των μπερξονικών σπουδών: 1984-2004
6. Λόγοι που πιθανώς συνετέλεσαν στην αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη φιλοσοφία του Bergson κατά την εικοσαετία 1984-2004
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΤΡΟΥ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΜΕΤΡΟΥ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ