ΦΕΝΤΕΡ

Παρουσίαση

Ο "Φεντέρ ή ο πλούσιος σύζυγος", ανολοκλήρωτη νουβέλα του Σταντάλ, γράφεται το 1839, αλλά μένει ανέκδοτη έως το 1855. Το διαζευκτικό του τίτλου λειτουργεί όχι εναλλακτικά αλλά ανταγωνιστικά: ο Φεντέρ ως ενσάρκωση του πάθους (καλλιτεχνικού, ερωτικού) αντιπαρατίθεται στον βαθύπλουτο σύζυγο και στην ποταπότητα του χρήματος. Στο κείμενο συμπυκνώνονται και συνδυάζονται ευρηματικά ορισμένα από τα πάγια θέματα του συγγραφέα (έρωτας, τέχνη, εξουσία, φιλοδοξία για κοινωνική διάκριση), με εμφανή την απομυθευτική πρόθεση.
Αισθαντικός νεαρός με καλλιτεχνικές ανησυχίες έρχεται σε ρήξη με την πατρική εξουσία ακολουθώντας τη φωνή της καρδιάς και όχι του χρήματος, περιφρονεί την τετράγωνη, πεζή λογική της συσσώρευσης κέρδους και τη θέση που του προδιαγράφουν οι εμπορικές δραστηριότητες του ζάπλουτου γεννήτορα, Γερμανού εγκατεστημένου στη Μασσαλία συνάπτει "αταίριαστο" γάμο (με συνομήλικη ηθοποιό), εγκαταλείπει την επαρχία και έρχεται να σταδιοδρομήσει ως ζωγράφος στο Παρίσι. Γνώριμο το θέμα (νεαρός επαρχιώτης αναζητεί επαγγελματική και κοινωνική επιτυχία στην πρωτεύουσα), παρουσιασμένο ωστόσο με απρόβλεπτες διακυμάνσεις, γοργές εξελίξεις και ανατροπές που θα οδηγήσουν στη σταδιακή αστοποίηση του ευφάνταστου και αντικονφορμιστή νεανία: ο "ρομαντικός", παρορμητικός έφηβος μεταβάλλεται σε ικανό διαχειριστή τόσο των επαγγελματικών όσο και των συναισθηματικών υποθέσεών του - με κύριο καταλύτη το "άρωμα γυναίκας" (odor di femmina). Από ένα σημείο και πέρα, ο Φεντέρ δεν επιθυμεί να ανατρέψει την κοινωνία αλλά να ενταχθεί σε αυτή, να γίνει αποδεκτό και αναγνωρίσιμο μέλος της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Χωρίς να υποκύπτει στο δέλεαρ του διδακτισμού, η νουβέλα πάλλει από ένα αίσθημα δικαίωσης των ανθρωπιστικών αξιών σε διαχρονική βάση. Ο Φεντέρ, από επαρχιώτης νέος με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, μεταμορφώνεται σε επιτυχημένο αστό του Παρισιού. Η μετάλλαξη, προοδευτική και μαθηματικά προκαθορισμένη, πιστοποιεί ακόμη μια φορά την πανθολογούμενη δεξιοτεχνία του Σταντάλ. Υφίσταται συν τοις άλλοις και ο ένδον δαίμων ο οποίος την κατάλληλη στιγμή ή έστω και την υστάτη τον αποτρέπει από τον σολοικισμό της ύβρεως. Τόσο εκείνης, η οποία στρέφεται κατά της αρμονικής τάξης των πραγμάτων, όσο και της άλλης, η οποία είθισται να στρέφεται κατά του απαραίτητου Άλλου. Οι μεταπτώσεις, οι ανακατατάξεις, οι ανατροπές, ενίοτε από σελίδα σε σελίδα, υπακούουν στο πρωταρχικό σχέδιο της συγγραφικής σύλληψης, τιμώντας στο έπακρον τις καταστατικές της προαιρέσεις. Κοντολογίς, ο πλούσιος σύζυγος του τίτλου εννοείται ως ο διαλεκτικός αντίπους του εχέφρονος Φεντέρ. Περιττό να υπογραμμίσω ότι η καταγραφή των πεπραγμένων και η σχεδόν ημερολογιακή αποτύπωση των παθών τελούνται με υποδειγματική σαφήνεια. Δεν θα μπορούσε να γίνει άλλωστε διαφορετικά από έναν συγγραφέα, ο οποίος, ως γνωστόν, προτού κάτσει να γράψει, διαβάζει κάθε φορά λίγα άρθρα του αστικού κώδικα για να βρει, όπως εκείνος τον αντιλαμβάνεται, τον κειμενικό του, ατομικό ρυθμό. Είναι αυτός ακριβώς ο ρυθμός, ο οποίος τον καθιστά προσιτό και εξαιρετικά ελκυστικό και στον 21ο αιώνα του αναγνωστικού χάους. Κοντολογίς, αντί λεκτικής ξηρότητος ή υπερ-ρητορικής έξαρσης, η γραφή προσφέρει ηδύτητα χωρίς ημερομηνία λήξεως. (Από κείμενο του Γιώργου Βέη στην BookPress.gr, 5/2/2014)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΛΙΖΥΣ ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΥ
Be(y)lissimo Romanzetto
Σημειώσεις
ΦΕΝΤΕΡ Ή Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΦΤΩΧΟΣ
Κείμενο
Σημειώσεις
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
GAETAN PICON, Σταντάλ
MICHEL CROUZET, Σταντάλ - Ψευδώνυμο του Ανρί Μπελ (1783-1842)
Χρονολόγιο