"ΤΑ ΚΑΚΟΜΑΘΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ"

Παρουσίαση

Ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται το παρόν βιβλίο είναι η μετατροπή μιας μικρής επαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Από ορισμένες απόψεις, τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά τον σχηματισμό του σύγχρονου ελληνικού κράτους θα μπορούσαν να εξομοιωθούν με τα αντίστοιχα προβλήματα που συναντούν αυτή τη στιγμή οι προσπάθειες του δυτικού κόσμου να επιβάλει το δικό του πολιτικό και πολιτισμικό μοντέλο σε κοινωνίες ξένες, αν όχι εχθρικές προς αυτό. Το γεγονός ότι οι Έλληνες του 19ου και 20ού αιώνα είναι χριστιανοί, ενώ οι κοινωνίες που αποτελούν σήμερα αντικείμενο πειραματισμού της Δύσης είναι μουσουλμανικές, μικρή σημασία έχει, στον βαθμό που και οι δύο αντιμετωπίστηκαν ή αντιμετωπίζονται, ρητά ή όχι, ως πεδία εκπολιτισμού και σε καμία περίπτωση ως ισότιμοι εταίροι του πολιτικού εγχειρήματος στο οποίο αποδίδεται, μάλλον άκριτα, ο όρος εκσυγχρονισμός. Εξάλλου, ο χριστιανισμός των Ελλήνων δεν έπαψε ποτέ να αντιπροσωπεύει το Σχίσμα, δηλαδή μια ιδιαιτερότητα σε σύγκριση με τις δυτικοευρωπαϊκές αντιλήψεις, όχι πάντοτε συμπαθή, και ακόμη λιγότερο κατανοητή.
Ωστόσο, σε αυτή τη σύγκριση υπάρχει μια διαφορά που είναι αδύνατον να αγνοηθεί. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η Ελλάδα και οι Έλληνες, και αυτή η -εθνικού χαρακτήρα πλέον- κατηγορία, εκ των πραγμάτων, συνειρμικά αναφέρεται σε ό,τι οι Δυτικοευρωπαίοι θεωρούν ως θεμέλια του πολιτισμού τους. Από την άποψη αυτή, μπορεί εύκολα να ερμηνευθεί η ιδιαίτερη, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, μεταχείριση που επιφύλαξε η Δύση στους πληθυσμούς που δεν εξεγέρθηκαν απλώς εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο όνομα του χριστιανισμού, αλλά επικαλέστηκαν, μέσω του ονόματός τους, τη σύνδεση με ένα παρελθόν στο οποίο η Ευρώπη βλέπει τις ρίζες της δικής της ταυτότητας. Πρόκειται για μια αντίληψη που ανακαλείται πολύ συχνά από όλους όσοι θέλουν να υποστηρίξουν ή να πολεμήσουν τις εξεζητημένες συχνά επιλογές των Ελλήνων, στους οποίους κατά τον 19ο αιώνα οι Ευρωπαίοι θα αποδώσουν τον χαρακτηρισμό τα "κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. Η Αυτοκρατορία μετασχηματίζεται (18ος αιώνας -1821)
Η αριστοκρατία των Ρωμιών
Μια νέα εκκλησιαστική ιεραρχία
Τοπικές ηγεσίες
Εμπορικές ελίτ
Μεταρρυθμιστές
Μεταρρυθμίσεις
Συγκλίσεις
2. Ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1821-1832)
Φιλική Εταιρεία
Πόλεμοι
Στρατός και στόλος
Πολιτική
Διεθνές πλαίσιο
Καποδίστριας
Ιδιομορφίες
3. Οι Βαυαροί στην Ελλάδα (1833-1843)
Το Βασίλειο
... των χωρικών
Το μονοπώλιο της έννομης βίας
Το μονοπώλιο της πνευματικής βίας
Διανοητική πειθαρχία
Η δικαιοσύνη του βασιλιά
Μεγάλες φιλοδοξίες, μικρές δυνατότητες
4. Ο ΌΘωνας και οι Έλληνες (1844-1862)
Το Βασίλειο της Μεγάλης Ιδέας
Συνταγματική διαφθορά
Η φυσιογνωμία του κράτους
Αποστραγγιστική μηχανή
Αγώνας για τη γη
Εκκλησιαστικές προσαρμογές
Μεγάλες προσδοκίες
5. Οι Έλληνες μεταξύ τους (1863-1880)
Ο θρίαμβος των προυχόντων
Δεδηλωμένη
Από τη Μεγάλη Ιδέα στο Πρότυπο Βασίλειο
Παραμορφώσεις
Αργοί μετασχηματισμοί
Πόλεις
Από την υγεία του κράτους στην πειθαρχία της υγείας
Αβεβαιότητα
6. Φυγή προς τα εμπρός (1881-1897)
Δικομματισμός
Εποχή Βίσμαρκ
Ένας σύγχρονος στρατός χωρίς μεγάλο κόστος
Δρόμοι, σιδηρόδρομοι και λιμάνια
Ένοπλη επαιτεία και εκλογική μεταρρύθμιση
Εθνικά σύμβολα, συμφέροντα και διεκδικήσεις
Αδιέξοδες πολιτικές
Το τέλος της δεκάτης
Ήττα
7. Απροσδόκητες εξελίξεις (1898-1913)
Πολιτική αποτελμάτωση
Ανάκαμψη και δυσαρέσκειες
Νέες αστικές ιεραρχίες
Απομόνωση
Η δικαίωση του Τρικούπη
1909
Εκπαίδευση και διανοούμενοι
Ανορθωτική προσπάθεια
8. Νέα Ελλάδα (1914-1923)
Συλλογική μνήμη
Εθνικός Διχασμός
Ο στρατός χειραφετείται
Οικονομική κατάρρευση
Κοινωνικές αντιπαραθέσεις
Εθνοτικές συγκρούσεις
Αγροτική μεταρρύθμιση
Η βία [ξανά] στην πολιτική
9. Κοινοβούλιο και δικτατορία (1924-1940)
Δημοκρατία
Μια άλλη Ελλάδα
Πρόσφυγες
Δύσκολα χρόνια
Η Μεγάλη Τετραετία
Κρίση
Δικτατορία
Κοινοβούλιο και δικτατορία
10. Πόλεμοι(1941-1949)
Ιταλία
Γερμανία
Κατοχή
Αντιστάσεις
Μέση Ανατολή
Απελευθέρωση
Η Εποχή της Βάρκιζας
Ο αγώνας των βουνών
Νέα πρότυπα, ίδιες πραγματικότητες
11. Αντικομμουνιστικό κράτος (1950-1974)
Από το κέντρο στη δεξιά
Το υπόβαθρο της πολιτικής ζωής
Παπάγος
Καραμανλής
Οικονομία και κοινωνία σε μετασχηματισμό
Από την Ένωση Κέντρου στο πραξικόπημα
Δικτατορία
Κράτος σε συνθήκες Ψυχρού Πολέμου
12. Στην Ευρώπη (1974-2010)
Μετάβαση
Το ευρωπαϊκό όραμα
Αλλαγή
Πολώσεις
Στην Ευρώπη
Η "ελληνική ασθένεια"
Κατάρρευση
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΟ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ