«ΝΕΟΙ ΕΝ ΚΙΝΔΥΝΩ»: ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ, ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Παρουσίαση

Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες χιλιάδες αγόρια και κορίτσια απασχόλησαν τα δικαστήρια ανηλίκων στην Ελλάδα είτε επειδή διέπραξαν κάποιο αδίκημα είτε επειδή θεωρήθηκε ότι διατρέχουν «ηθικό κίνδυνο» να διαπράξουν κάποιο στο μέλλον ή επειδή οι γονείς τους δήλωναν αδυναμία να τα τιθασεύσουν. Η συμπεριφορά παιδιών και εφήβων στο πλαίσιο της οικογένειας και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, οι συνθήκες ανατροφής και διαβίωσής τους και τα παραστρατήματά τους αποτέλεσαν το αντικείμενο πλήθους εκθέσεων από «επιμελητές ανηλίκων» και τροφοδότησαν έναν κανονιστικό λόγο για τις προοπτικές όσων επιδείκνυαν «αντικοινωνική συμπεριφορά» και τα μέτρα που θα τους μετέτρεπαν σε «χρηστούς και άριστους πολίτες».
Το βιβλίο εξετάζει ορισμένες από τις μορφές που πήρε η πειθάρχηση των νέων μετά τον πόλεμο μέσα από τρεις αλληλένδετες διαστάσεις: το διεθνές δημόσιο ζήτημα της «νεανικής παραβατικότητας» -και της ελληνικής εκδοχής της, της «παιδικής και νεανικής εγκληματικότητας» τη συγκρότηση και λειτουργία του μηχανισμού δικαιοσύνης ανηλίκων και τις σχέσεις ανάμεσα στους επιμελητές και τις επιμελήτριες ανηλίκων, τους ανήλικους που είχαν αναλάβει να επιτηρήσουν και να αναμορφώσουν και τις οικογένειές τους σε μια περίοδο μεγάλων κοινωνικών και πολιτισμικών ανακατατάξεων.
Προσεγγίζοντας τη μεταπολεμική περίοδο από τη σκοπιά της καθημερινότητας, η μελέτη δείχνει ότι χαρακτηρίζεται από διάχυτη ηθικολογία και ποικίλες τεχνικές επιτήρησης, αλλά και από την υπόγεια δυναμική των κοινωνικών μετασχηματισμών που τις υπονόμευσαν πολύ νωρίτερα από ό,τι συνήθως γίνεται αποδεκτό.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Ένα σπάνιο δείγμα -για τα ελληνικά δεδομένα- παραδειγματικής πολιτισμικής ιστορίας". (Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Εφημερίδα των Συντακτών)
"Είναι μελέτη, βασίζεται σε αρχειακό υλικό, αναπαράγει την ορολογία του είδους, αλλά ορισμένες στιγμές νιώθεις ότι διαβάζεις το πιο σπαρακτικό βιβλίο της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής". (Δημήτρης Δουλγερίδης, The Books' Journal)

Περιεχόμενα

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. "Ανήλικοι παραβάτες": μια νέα διεθνής κατηγορία και η διαχείρισή της
- Η "νεανική παραβατικότητα" και η επινόησή της
- Από την τιμωρία στη θεραπεία: νέα γνώση και νέοι επαγγελματίες
- Προστασία και αναμόρφωση: ο μηχανισμός δικαιοσύνης ανηλίκων
- Ο μεταπολεμικός "κύκλος του αποτροπιασμού"
2. "Επικίνδυνοι" ανήλικοι και ανήλικοι "σε κίνδυνο" στην Ελλάδα: μεταξύ δικαιοσύνης και ηθικής ρύθμισης
- Ασύμπτωτοι προβληματισμοί το 19ο αιώνα: αλητεία, ηθοποίηση και συνθήκες κράτησης ανηλίκων
- Η ατελέσφορη συζήτηση για τα παιδικά δικαστήρια το Μεσοπόλεμο
- Τα αίτια της "παιδικής εγκληματικότητας"; Διαχωρισμοί και ομοιογενοποίηση
- "Εγκληματήσαντες" και "απλώς εν ηθικώ κινδύνω τελούντες" ανήλικοι στη δεκαετία του '40
- Ο μεταπολεμικός μηχανισμός δικαιοσύνης ανηλίκων
- Δράσεις για την ηθική ρύθμιση της "παιδικής και νεανικής εγκληματικότητος"
- Εννοιολογικές αποχρώσεις
3. Μεταξύ εθελοντισμού και δημόσιου λειτουργήματος: οι ειδικοί της επιτήρησης
- Επιμελητές ανηλίκων και οι "υπαίτιοι σε συνθήκες ελευθερίας"
- Από τον εθελοντισμό στην επαγγελματοποίηση...
- ...μια αντιφατική εμπειρία
4. Εντοπίζοντας ανήλικους για αναμόρφωση
- Οι "εγκληματήσαντες"
- Τα μεγέθη
- Τα είδη
- Οι "εν κινδύνω"
5. Οι παράγοντες κινδύνου στις ζωές των άλλων
- Μέσα στο σπίτι: κατοικία, οικογένεια
- Έξω από το σπίτι: ανεργία, γειτονιά, συναναστροφές, ψυχαγωγία
- Σεξουαλικότητα
- Χαρακτήρας, "κακές έξεις" και "ροπές"
6. Η διαδικασία της επιμέλειας: από τα έγγραφα στα υποκείμενα
- Ένα γραφειοκρατικό σύμπαν
- Διαβαθμίσεις με σημασία
- Πρακτικές επιμέλειας
- Επιτυχίες και αποτυχίες: "αυτή η δουλειά θέλει ψυχή"
7. Από τη σκοπιά των υποκειμένων της επιτήρησης
- Μπροστά στην ανάγκη: το δικαστήριο ανηλίκων ως προνομιακός θεσμός
- Ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, ανεπιθύμητα παιδιά
- Επιστρατεύοντας τα συναισθήματα
- Μακριά από την επιτήρηση
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ