ΕΥΡΩΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ

Παρουσίαση

Ο συγγραφέας, στην παρούσα μελέτη, εξετάζει από μια συγκριτική και ιστορική οπτική την άνοδο, την πτώση και την κληρονομιά του πολιτικού ρεύματος του ευρωκομμουνισμού. Εστιάζοντας στα ΚΚ της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, και στο μικρό αλλά ιδιαίτερης εμβέλειας ΚΚΕ εσωτερικού, στην περίοδο των «long 70's», που εκτείνεται από την τομή του 1968 μέχρι λίγο πριν από την κατάρρευση του κομμουνιστικού κόσμου, προσεγγίζει μια καθοριστική «στιγμή» στην εξέλιξη της ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Βασική θέση είναι ότι ο ευρωκομμουνισμός υπήρξε ένα τολμηρό πολιτικό εγχείρημα που επιδίωξε να ξαναδώσει στρατηγικό προσανατολισμό και συνοχή στο ευρωπαϊκό κομμουνιστικό κίνημα, στο παράθυρο ευκαιρίας που άνοιγε η διπλή κρίση του σοβιετικού και του δυτικού παραδείγματος αλλά και μέσα στους περιορισμούς της εποχής. «Κόμμα αγώνα και κόμμα διακυβέρνησης»: αυτή ήταν η πρωτότυπη πολιτική σύνθεση που επιχείρησαν οι ευρωκομμουνιστές, με ψηφίδες τον κινηματικό ριζοσπαστισμό αλλά και έναν πραγματιστικό μεταρρυθμισμό, τη σύνδεση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού με το πρόβλημα του κράτους και της εξουσίας, με τη φιλελεύθερη δημοκρατία και μια πλουραλιστική κοινωνία, μέσα από την ανταγωνιστική και συμβιωτική σχέση τους με τη σοσιαλδημοκρατία και στην προοπτική διαμόρφωσης ενός πολιτικού σχεδίου σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Ο ευρωκομμουνισμός είναι ταυτόχρονα κόμβος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Παρά την ιστορική του ήττα, προσδιόρισε και συνεχίζει να προσδιορίζει ως καθοριστική, αν και αντιφατική, κληρονομιά τους προσανατολισμούς της σημερινής μετα-κομμουνιστικής, ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ευρώπη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το ρεύμα του ευρωκομμουνισμού σε ιστορική συγκριτική προοπτική
Η οπτική γωνία
Τι ήταν η ευρωκομμουνιστική "στιγμή";
Ο μεγάλος ευρωκομμουνιστικός μετασχηματισμός
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Ο ΕΥΡΩΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ
1. Ένα παράθυρο που κλείνει και ένα που ανοίγει: Αντίσταση, Ψυχρός Πόλεμος, αποσταλινοποίηση
Λαϊκά Μέτωπα και Αντίσταση
Οι κομμουνιστές στη μεταπολεμική ανασυγκρότηση
Ο Ψυχρός Πόλεμος, τα πιτσούνια του Ντυκλό και η via italia
Αποσταλινοποίηση, ένα παράθυρο ευκαιρίας (και διαφυγής)
2. Μετάβαση: 1964-1968
Δύο θάνατοι, τρία κείμενα και μια διαγραφή
Ιταλία και Γαλλία: στροφή μέσα στο κόμμα
Ισπανία και Ελλάδα: στροφή εντός και εκτός
3. 1968: Η τομή
Ο καταλύτης 1968
Η χαμένη άνοιξη: Τσεχοσλοβακία
Οι συνέπειες μιας άλλης χαμένης άνοιξης: το ελληνικό '68
Οι κομμουνιστές το Μάη:
-Γαλλία
-η ετεροχρονισμένη περίπτωση της Ελλάδας
-Ιταλία
Μπορεί η διαλεκτική να σπάσει τούβλα;
Ανάμεσα σε "παλιά" και Νέα Αριστερά
4. Ο πυρήνας του ευρωκομμουνιστικού φαινομένου: 1973-1979
Η ιταλική πρωτοπορία
Η ιταλική πρωτοπορία, από τη ριζοσπαστική αντι-ηγεμονία στον μετριοπαθή εθνικό ρόλο
Ιστορικός Συμβιβασμός, συνδετικός ιστός
Γαλλία: ένας αδύνατος ιστορικός συμβιβασμός της Αριστεράς
Ο ισπανικός συμβιβασμός στη συναινετική μετάβαση
Το ευρωκομμουνιστικό παράδοξο στην ελληνική Μεταπολίτευση
5. Η απέκδυση της κομμουνιστικής ταυτότητας
Ένα βήμα προς τις πολιτικές ταυτότητας (και ένα βήμα πίσω;)
Ο καταλύτης Γκορμπατσόφ
Ένα βήμα από τον ευρωκομμουνισμό προς την ευρωπαϊκή Αριστερά, και ένα πίσω
Προς την απέκδυση της κομμουνιστικής ταυτότητας
Η κομμουνιστική συνέχεια ως εξαίρεση: το γαλλικό ΚΚ
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Ο ΕΥΡΩΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
6. Ένας πολυκεντρικός κομμουνιστικός κόσμος: απειλή και ευκαιρία
Η εποχή των συνδιασκέψεων
Και πάλι το 1968: Τσεχοσλοβακία
Από την αυτονόμηση...
...στη σύγκρουση: Αφγανιστάν και Πολωνία
7. Κράτος, φιλελευθερισμός, δημοκρατία
Το κράτος ως διακύβευμα στη θεωρία
Το κράτος ως διακύβευμα στην πολιτική πρακτική
Από το κράτος στον φιλελευθερισμό
Εμβάθυνση του φιλελευθερισμού και πλουραλισμός
Μπαμπά, τι είναι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός;
Η πλειοψηφία κερδίζει
Ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει
8. Επανάσταση, διαμαρτυρία, κυβέρνηση
Ο πολιτικός ρόλος "διαμαρτυρία"
Επανάσταση ή μεταρρύθμιση;
Μεταρρύθμιση με δικτατορία του προλεταριάτου;
Από την τοπική εξουσία στην εθνική
Από τις τάξεις στον λαό κι από τον λαό στο έθνος
9. Το ιδεολογικό aggiornamento
Ένας πιο ευέλικτος μαρξισμός
Ο βαθμός μηδέν της αναθεώρησης: η διαλεκτική
Διαλεκτική, πλουραλισμός, πραγματισμός
10. Η κοινωνιολογική προσαρμογή
Η ανάδυση ενός μετα-υλιστικού ατόμου
Προς ένα νέο κομμουνιστικό κοινωνιολογικό προφίλ:
-Ιταλία
-Γαλλία
-Ισπανία και Ελλάδα
11. Ευρωκομμουνισμός και σοσιαλδημοκρατία
Ένας "μεσογειακός" κομμουνιστογενής μεταρρυθμισμός
Πολιτικά όρια του κομμουνιστικού μεταρρυθμισμού
Ευρωκομμουνισμός και σοσιαλδημοκρατία: μια ανταγωνιστική συμβίωση
Ένας κομμουνισμός χωρίς ρήξεις;
Η απόπειρα μιας κομμουνιστογενούς μορφής διακυβέρνησης
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΟΙ ΕΥΡΩΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΟΥ
12. Η κρίση του '70: κατάρρευση ή μετασχηματισμός του παγκόσμιου καπιταλισμού;
Η ευρωκομμουνιστική απάντηση
"We are all planners now"
Πέραν των μονοπωλίων
Παγκόσμια κρίση: αναπροσανατολισμοί
Η διπλή κρίση του εθνικού κράτους πρόνοιας
Ένα νέο μονοπάτι για την ευρωπαϊκή Αριστερά, με διακλαδώσεις
Από το εθνικό στο υπερεθνικό: ένα βήμα μπρος, αλλά όχι ολόκληρο
13. Ο "εξευρωπαϊσμός" του κομμουνιστικού κινήματος
Μετά τον Πόλεμο: ενάντια στην ΕΟΚ, ma non troppo
Η Ευρώπη ορίζοντας της δημοκρατικής μετάβασης
Οι ευρωκομμουνιστές μέσα στις μεγάλες διαιρέσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
Από την απόρριψη της ολοκλήρωσης μέχρι (και) τον φεντεραλισμό
Τα κόμματα ως μηχανισμοί διαμεσολάβησης του εξευρωπαϊσμού
Οι ευρωεκλογές του 1979, ένα σημείο καμπής
Στον δρόμο της ευρωαριστεράς
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
14. Το ίχνος της ευρωκομμουνιστικής κληρονομιάς [...]