Ο ΜΑΡΤΙΝΟΣ ΛΟΥΘΗΡΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ

Παρουσίαση

Ο Μαρτίνος Λούθηρος, στις 31.10.1517, στάθηκε στο κατώφλι ανάμεσα στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση της Ευρώπης.
Το όνομα του Λούθηρου συνδέεται με την πνευματική επανάσταση. Δίχως αυτή δεν θα είχε υπάρξει η δεύτερη επανάσταση, η πολιτική. Δίχως την ανακάλυψη της εγκόσμιας πνευματικής ελευθερίας δεν θα είχε υπάρξει η πολιτική και κοινωνική ελευθερία, χωρίς βέβαια να υπάρχει άμεση αναγκαιότητα, μια "ιστορική νομοτέλεια" ή συνεκτικότητα ανάμεσα στις δύο.
Το νέο και επαναστατικό στοιχείο της διδασκαλίας του συνοψίζεται στην έννοια της Δικαίωσης του αμαρτωλού δια της πίστης στον Χριστό. Οι έννοιες-κλειδιά στις οποίες επικεντρώνεται κριτικά το κείμενο είναι οι έννοιες της Πίστης και της Αγάπης. Εδώ διαφαίνεται όλη η ιδιαιτερότητα, η γονιμότητα και τα όρια της σκέψης του Λούθηρου.
Ο Λούθηρος αντιμετώπισε με δημιουργικό και γενναίο τρόπο τις μεγάλες υπαρξιακές, πολιτικές και πνευματικές εντάσεις που τον συγκλόνισαν και τον προκάλεσαν να στοχαστεί επάνω σε αυτές. Εντόπισε μια "αντιθετικότητα" και μια αμφιρροπία στην πράξη και τη σκέψη των ανθρώπων, στην οποία όμως εν μέρει εγκλωβίστηκε.
Αλλά ο Λούθηρος ήταν σε εντατικό διάλογο με τους θεολόγους της εποχής του, υπερασπιζόμενος τα στοιχεία τα οποία θεώρησε αναγκαία για την αναγέννηση του χριστιανισμού. Έθεσε έτσι τα θεμέλια μιας άλλης θεολογίας, χωρίς να αμελήσει να λάβει θέση απέναντι στις πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις της Νεωτερικότητας στην εποχή του.
Από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και έπειτα κυριαρχεί η κρίση του πάλαι ποτέ "ένδοξου εγώ", πρόκειται όμως και για την κρίση των αξιών και των ταυτοτήτων, η οποία οδηγεί τα υποκείμενα σε ψυχική και πολιτισμική παλινδρόμηση. Είναι η εποχή του μηδενισμού, του σχετικισμού, του κενού, της έκλειψης του νοήματος. Παρά τις εντυπώσεις, ούτε ο χριστιανισμός, για την ανανέωση του οποίου έδρασε ο Λούθηρος, ούτε ο διαφωτισμός, όπως τον διατύπωσε ο Καντ, ηγεμονεύει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ
Νόμος και Ευαγγέλιο
Simul juctus et peccator
Η "ξένη Δικαιοσύνη"
Sola fide nunquam sola. Δικαίωση μόνο δια της πίστης (αλλά μέσω των πολλών διαστάσεών της)
Διαλεκτική της αμαρτίας
Βεβαιότητα της σωτηρίας
Ο Λόγος του Θεού και η δέσμευση του ανθρώπου
Δημιουργία, Σωτηρία, Έλευση του Βασιλείου του Θεού
Η ΝΕΑ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ
Η ομολογία πίστης
Η εγω-κεντρικότητα της πίστης
Ο καθορισμός
Δικαίωση και αμφιβολία
Το αμφιβάλλον υποκείμενο και η δικαίωσή του
Το πρόσωπο
Θεολογία και ψυχανάλυση
Η ΑΓΑΠΗ ΩΣ "ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ"
Έως το 1519
Νόμος και ελευθερία
Η "πίστη που διαμορφώνει την αγάπη"
Εκκοσμίκευση της αγάπης
Η αξιακή σχέση ανάμεσα στην αγάπη και την πίστη
Αγάπη και "άρθρον της δικαίωσης"
Αμφισβήτηση της σωτηριακής αξίας των καλών έργων
ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
Ειρήνη
Η διαδικασία της απόφασης
Αντιθετικότητα και καθορισμός
Η αρχή της αντιθετικότητας στον Λούθηρο
Το παράδοξο της πίστης
Η ανάδυση της νεωτερικότητας
Η Διαλεκτική ενάντια στην Αντιθετικότητα
Άγχος και ενοχή
ΑΓΑΠΗ, ΠΙΣΤΗ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Αγάπη, Πίστη και Δικαιοσύνη στον Απόστολο Παύλο
Αγάπη και Δικαιοσύνη
Ο ΛΟΥΘΗΡΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ
Η νεότητα του Λούθηρου
Η δικαίωση του αμαρτωλού και ο Καθολικός Λούθηρος
Η μεταρρυθμιστική αφορμή
Η επανανακάλυψη της προφητικής παράδοσης στον προτεσταντισμό
Η καινοτομία
Το μεταρρυθμιστικό Παράδειγμα
Τα αμφίρροπα αποτελεέσματα και ο διχασμός της μεταρρύθμισης
Η διδασκαλία περί του κράτους στον Λούθηρο
Η στάση του Λούθηρου απέναντι στα οικονομικά θέματα
ΛΟΥΘΗΡΟΣ, ΕΡΑΣΜΟΣ, ΜΑΚΙΑΒΕΛΛΙ
Ο Λούθηρος και οι στοχαστές της εποχής του
Έρασμος
Μακιαβέλλι
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΝΤΕΚΑΡΤ
Χωρισμός, Μελαγχολία
Η πράξη του λέγειν και η βεβαιότητα του υποκειμένου
Απελπισία, Άγχος, Πίστη και Αγάπη