ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Παρουσίαση

Επιτέθηκαν στη λογοτεχνία, τη λοιδόρησαν, την καταδίκασαν, με κάθε πρόσχημα και ανεξαρτήτως καθεστώτος, με τις καλύτερες ή τις χειρότερες προθέσεις, για λόγους αστείους ή ενίοτε και σοβαρούς. Εξόρισαν τους ποιητές και έκαψαν τα βιβλία τους - ή τουλάχιστον προσπάθησαν να το κάνουν. Εδώ και 2.500 χρόνια, η λογοτεχνία γίνεται στόχος ποικίλων επικρίσεων και κατηγοριών, που διατυπώνονται από φιλοσόφους και θεολόγους, ιερείς και παιδαγωγούς, επιστήμονες και κοινωνιολόγους, βασιλείς, αυτοκράτορες, ή ακόμα και προέδρους. Από τον Πλάτωνα ως τον Νικολά Σαρκοζί, τούτο το βιβλίο παρουσιάζει όλα τα στοιχεία που προσκομίστηκαν σε αυτή την εξωφρενική δίκη, συνθέτει την τοιχογραφία ενός απίστευτου κόσμου με γκροτέσκες και γελοίες φιγούρες, και αφηγείται, με τον τρόπο του, μια άλλη ιστορία της δυτικής λογοτεχνίας, από τις απαρχές της: γεμάτη βουή και μανία, ανοησία, υποκρισία και άγνοια, με τις έριδες και τις μάχες της, τις ήττες και τους θριάμβους της, τους στρατηγούς, τους προδότες και τους ήρωές της.
Μέσα από το μίσος για τη λογοτεχνία αποκαλύπτεται το κρυφό πρόσωπο της ιστορίας της λογοτεχνίας - εκείνο που της δίνει ίσως το αληθινό της νόημα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Οξύ και ακριβές δοκίμιο, στο οποίο καταγράφονται οι χίλιες και μία επιθέσεις εναντίον της λογοτεχνίας, από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με επιστημονική εμβρίθεια, σαφήνεια, αλλά και ένα χιούμορ ιδιαιτέρως αναζωογονητικό». (Le Point)
«Εξαίσιος στοχασμός για μια τέχνη η οποία, όσο δέχεται τις επιθέσεις της κριτικής, τόσο πιο ακμαία γίνεται». (Le Monde)
«Λίβελος αλλά και υπερασπιστικός λόγος, εποποιία μα και πικαρέσκο μυθιστόρημα, παθιασμένο έργο, τόσο για το βάθος του όσο και για τις λεπτές αποχρώσεις του ύφους του, αυτό το βιβλίο επιτυγχάνει με εντυπωσιακό τρόπο -κι ας είναι μια πολυχρησιμοποιημένη έκφραση- να αναζωπυρώσει την αγάπη μας για τη λογοτεχνία». (Nonfiction.fr)

«Το βιβλίο του William Marx θέτει βασικά θέματα στην ιστορία της λογοτεχνίας και κυρίως ως προς τη θέση της μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Το ότι αυτή δέχεται επιθέσεις σημαίνει ότι είτε ως πραγματικό είτε ως συμβολικό κεφάλαιο εξακολουθεί να κατέχει σημαντική θέση. Αν σήμερα δεν δέχεται επιθέσεις, τόσες τουλάχιστον όσο παλιά, ίσως σημαίνει ότι έχει χάσει το κύρος της. Ή αν εκτιμήσουμε ότι ακόμα η λογοτεχνία θεωρείται από μερικούς απειλή, τότε αυτό πρέπει να μας κάνει αισιόδοξους γιατί αυτό ισοδυναμεί με αναγνώριση δύναμης». (Γιώργος Ν. Περαντωνάκης, bookpress.gr - 19/12/2019)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ κ' ΑΝΤΙΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΠΡΟΟΙΜΙΟ: ΦΩΝΗ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥ
Τυπική σκηνή από τον πόλεμο της Τροίας. Αυτό που είδε ο Τεύκρος. Ενδείκτης, τρένο και ψαλίδι. Αυτό που είδε η Ελένη. Η Οδύσσεια ως μετα-έπος. Η Μούσα. Ιστορίες λουλουδιών και μαμούθ. Ο αοιδός σαμάνος. Αφηγήσεις θεοληψίας. Χορός στον Παρνασσό. Ο στίχος και η φρενίτιδα. Εγκώμιο του αυτοδίδακτου
ΠΡΩΤΗ ΔΙΚΗ: ΚΥΡΟΣ
Ο Έκτορας βγαίνει απ' το καπέλο. Γένεση της λογοτεχνίας. Ο ποιητής γυμνός κι εξόριστος. Παραβολή των δύο βασιλιάδων. Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος. Κύρος για πράσινα ποντίκια. Βία του Ηρακλείτου. Η αγελάδα του Αρχιλόχου και οι ψείρες του Ομήρου. Τρεις απόπειρες ορισμού της λογοτεχνίας. Όπλο μαζικής γοητείας. Το ψέμα, προνόμιο του κράτους. Ευμετάβλητο του ποιητή. Η αλήθεια είναι μια καινούργια ιδέα. Πώς η φιλοσοφία ξανάγραψε την Οδύσσεια. Η πρώτη καταδίκη στην πυρά. Ο γέρος ρητοροδιδάσκαλος ζηλεύει. Ένας κόσμος δίχως αποκάλυψη. Η πολιτιστική επανάσταση του προέδρου Πλάτωνα. Ο Ιησούς και ο Παύλος εναντίον των μορφωμένων. Η απροσδόκητη άνοδος του χριστιανού μυθιστοριογράφου. Τρεις άγιοι σπεύδουν σε βοήθεια της λογοτεχνίας. Τύψεις του Ισιδώρου. Ένας αντιλογοτεχνικός ψαλμός. Είναι καλύτερα να καίγονται οι αιρετικοί ή οι γραμματικοί; Αγιότητα της βαρβαρότητας. Ο Θεός δεν νοιάζεται για τη γραμματική. Οι ποιητές είναι παγανιστές. Πώς ο Θωμάς Ακινάτης έσωσε τη λογοτεχνία. Η αντιλογοτεχνία στη Ρώμη
ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΚΗ: ΑΛΗΘΕΙΑ
Πέντε η ώρα στο Κέιμπριτζ. Όπου ο John Fitzerald Kennedy κάνει μία σύντομη εμφάνιση. Ανακριβής συμμετρία. Η ομοφοβία ταιριάζει στην αντιλογοτεχνία. Ότι η λογοτεχνία οδηγεί κατευθείαν στο Άουσβιτς. Benda, εν αγνοία του μετριοπαθής. Οι συγγραφείς είναι δειλοί. Adorno. Ελπίδες για Νόμπελ από τον βαρόνο Snow. Τελικά ήρθε ο Leavis. Τρίτη κουλτούρα και τρίτο βασίλειο. Arnold και Huxley. Το ομηρικό γέλιο του κυρίου Renan. Παιδιά που βυζαίνουν τον αντίχειρά τους. Ενδιαφέρεται ο κύριος Spock για τη λογοτεχνία; Ο γεωμέτρης και οι ποιητές. Θεέ, τι βαρετή που είναι η ποίηση! Μεταφράσεις χωρίς πρωτότυπο. Αγκαλιάζω την ποίηση, μα για να την πνίξω. Επιστροφή στον Πλάτωνα. Όταν οι ποιητές επιτίθεντο στη φιλοσοφία. Το κλασικό ιδεώδες του αγράμματου ανθρώπου. Φλιτζάνι καφέ εναντίον φλιτζανιού τσάι. Συμπεριφορισμός του Ομήρου, του Shakespeare και μερικών άλλων. Ο μύθος του τρελού συγγραφέα και του ερασιτέχνη με τη λογοτεχνία ναζιστή. Μάχες για το έδαφος
ΤΡΙΤΗ ΔΙΚΗ: ΗΘΙΚΗ
Η Μαντάμ Μποβαρύ τον 17ο αι. Οικογενειακή υπόθεση. Ότι μπορεί να είναι κάποιος ταυτόχρονα ελληνιστής, προτεστάντης, φιλελεύθερος και αβρός. Καλβινισμός του Σωκράτη. Ο υιός θαύμα και η σχετική μέθοδος. Η καλύτερη ελληνίστρια της Γαλλίας. Άσωτος υιός και πατροκτονία. Οι παρά φύσιν ποιητές. Το σχολείο της φαυλότητας. Ο Δαυίδ και ο Μωυσής ήταν ποιητές; Ανηθικότητα της μορφής και ματαιοσπουδία της ποίησης. Μία αστική καταδίκη της λογοτεχνίας. Στην οποία ένας νεαρός και συμπαθητικός πρωταθλητής της λογοτεχνικής υπόθεσης κάνει την εμφάνισή του. Περί της καύσης των αιρετικών βιβλίων. Ένας άγιος προστάτης και μάρτυρας της αντιλογοτεχνίας. Προσποιούμενοι τον ηλίθιο μαζί με τον ηλίθιο. Κατά του ευνουχισμού των συγγραφέων. Ο επικριτής που επικρίνεται. Η μονομαχία των υιών. Ιδεώδες μιας σοβαρής και ειλικρινούς ποίησης. Racine υιός και πατήρ. Ψυχανάλυση της αντιλογοτεχνίας. Κρίση παρατεταμένης εφηβείας. Τυρί με έντονη μυρωδιά. Αστάθεια του ηθικού διδάγματος. Όλοι οι αναγνώστες είναι ανώριμοι. Ένας διαγωνισμός αντιλογοτεχνίας. Πώς η ποίηση ανέτρεψε δύο αυτοκρατορίες. Υπόθεση του ποιητή κατασκευαστή ξυλοπάπουτσων. Ο Rousseau, εμπρηστής βιβλιοθηκών. Η λογοτεχνική αποχαύνωση. Σπέρματα της τέχνης για την τέχνη. Τετάρτη των Τεφρών στη Φλωρεντία. Η πυρά της ματαιοδοξίας. Ορφέας, ο πρώτος σοδομίτης. Οι αλήθειες που δεν πρέπει να λέγονται. Ένας πολίτης είναι πάντοτε ανήλικος. Παραλογισμός της ποίησης. Απολογία μίας σοβιετικής και σουλπικίας λογοτεχνίας. Απάντηση του μαθητή στον δάσκαλό του. Οι ενάρετες πλοκές δεν έχουν καμία αρετή. Περί της χρησιμότητας των κακών παθών. Ο Πλάτωνας συλλαμβάνεται επ' αυτοφώρω [...]