ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Παρουσίαση

Η Κοινωνιολογία του Δικαίου είναι σαν τον Ιανό, τον αρχαίο Θεό των Ρωμαίων, που είχε δύο πρόσωπα, κι έτσι επιτύγχανε να διαθέτει μια συνολική και ολόπλευρη, τουλάχιστον γύρω από τον εαυτό του, κατόπτευση και θεώρηση του περιβάλλοντος χώρου. Το ένα πρόσωπο του Ιανού-Κοινωνιολογίας του Δικαίου είναι στραμμένο προς την επιστήμη της Κοινωνιολογίας, και το άλλο προς την επιστήμη του Δικαίου ή Νομική επιστήμη, έτσι ώστε η Κοινωνιολογία του Δικαίου να εμπνέεται, επωφελείται και αντλεί γνώσεις και μεθόδους τόσο από τη Νομική επιστήμη ή επιστήμη του Δικαίου, όσο κι από την επιστήμη της Κοινωνιολογίας. Ή για να το πούμε κι αλλιώς: το ένα "πρόσωπο" της Κοινωνιολογίας του Δικαίου βλέπει το αντικείμενο μελέτης της, που είναι το δίκαιο, στο πλαίσιο της οπτικής γωνίας που υιοθετεί η Κοινωνιολογία, χρησιμοποιώντας τις δικές της θεωρητικές κατασκευές και τεχνικές εμπειρικής έρευνας ενώ το άλλο πρόσωπο της Κοινωνιολογίας του Δικαίου διερευνά το ίδιο αντικείμενο μελέτης, δηλαδή το δίκαιο, κάτω από την οπτική γωνία της Νομικής Επιστήμης, νοούμενης ως Κοινωνικής Επιστήμης μιας επιστήμης, δηλαδή, που περιλαμβάνει στο αντικείμενο μελέτης της τόσο τα νομικά κείμενα όσο και τις νομικά ενδιαφέρουσες ατομικές και συλλογικές πρακτικές, καταστάσεις, σχέσεις και συμπεριφορές.
Αυτό το διπλό πρόσωπο της Κοινωνιολογίας του Δικαίου εκφράζει κι η ύπαρξη συνήθως δύο όρων-ονομάτων που εκφράζουν την επιστήμη αυτή σε πολλές γλώσσες. Αν και σε κάθε γλώσσα υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με το ποιο πρόσωπο εκφράζει ο κάθε όρος, ο ένας από τους δύο αναφερόμενους παρακάτω όρους εκφράζει το "πρόσωπο" του Ιανού-Κοινωνιολογίας του Δικαίου που είναι στραμμένο προς τη Νομική Επιστήμη και ενσωματώνεται σ' αυτή την τελευταία καθιστώντας την μια αυθεντική Κοινωνική Επιστήμη, ενώ ο άλλος όρος εκφράζει το "πρόσωπο" της Κοινωνιολογίας του Δικαίου που είναι στραμμένο κυρίως προς την κατεύθυνση της Κοινωνιολογίας και ενσωματώνεται σ' αυτή την τελευταία ως ειδικός της κλάδος ή και ως αυτόνομη επιστήμη. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Ι. Γενική επισκόπηση της Κοινωνιολογίας του Δικαίου
Α. Η πολλαπλότητα των προσώπων, των ονομάτων και των διαστάσεων του ερευνητικού πεδίου της Κοινωνιολογίας του Δικαίου
Β. Συνθέτοντας με την Κοινωνιολογία
Γ. Συνθέτοντας με τη Νομική Επιστήμη
II. Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ Α'
Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
1. Ένας πρώτος ορισμός του αντικειμένου μελέτης της Κοινωνιολογίας του Δικαίου
2. Η διεπιστημονικότητα και οι δυσχέρειες επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ Κοινωνιολογίας και Νομικής Επιστήμης
-Περί της διεπιστημονικότητας
Το γενικό πλαίσιο του προβληματισμού για την ανάγκη της διεπιστημονικότητας
Από την διεπιστημονικότητα και συνεργασία προς τη συναίνεση
-Περί των εμποδίων στην επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ Κοινωνιολογίας και Νομικής Επιστήμης
Γενικός προβληματισμός
Προσδιορισμός των εμποδίων και προτάσεις υπέρβασής τους
Η έλλειψη βασικών γνώσεων ακόμη και περί της ορολογίας
Προκαταλήψεις κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων εμπειρικής κοινωνιολογικής έρευνας
Αποδομητικές κριτικές προσεγγίσεις του δικαίου
Γενικός προβληματισμός
Ειδικότερα περί της αποδόμησης στο πλαίσιο της μετανεωτερικότητας
Κριτική αποτίμηση του αποδομητικού λόγου
Προϋποθέσεις συμβατότητας του κριτικού και του αποδομητικού λόγου με την διεπιστημονική προσέγγιση του νομικού φαινομένου
Θέματα προοπτικής ή οπτικής γωνίας και τρόπου εργασίας
-Τα δύο πρόσωπα του "Ιανού"-Κοινωνιολογίας του Δικαίου
Του "δικαίου" ως γενική του αντικειμένου
Του "δικαίου" ως γενική του υποκειμένου
-Η θεμελίωση του ενοποιημένου διεπιστημονικού πεδίου της Κοινωνιολογίας του Δικαίου και της Νομικής ως Κοινωνικής Επιστήμης
Τα τρία πορίσματα-προαπαιτούμενα της ενοποίησης
Πόρισμα πρώτο: Το δίκαιο δεν περιορίζεται στις τυπικές
κρατικές πηγές του. Υπάρχει νομικός πλουραλισμός
Περί του νομικού θετικισμού και του νομικού κρατικοθετικισμού
Εισαγωγικά
Ο νομικός θετικισμός
Ο νομικός κρατικοθετικισμός
Η ανάγκη για υπέρβαση του νομικού θετικισμού και για αναζήτηση του ουσιαστικά ορθού δικαίου
Περί του φυσικού δικαίου
Περί του νομικού πλουραλισμού
Περί της νομιμοποίησης των κανόνων του δικαίου
Τυπική νομιμοποίηση
Ουσιαστική νομιμοποίηση
Νομιμοποίηση μέσω κοινωνικού συμβολαίου
Η περί κοινωνικού συμβολαίου θεωρία του Thomas Hobbes
Η περί κοινωνικού συμβολαίου θεωρία του John Locke
Η περί κοινωνικού συμβολαίου θεωρία του Jean-Jacques Rousseau
Πόρισμα δεύτερο: Το δίκαιο είναι μόνο ένας από τους τρόπους κανονιστικής ρύθμισης των ανθρώπινων σχέσεων και συμπεριφορών. Οι έννομες σχέσεις είναι υποσύνολο του συνόλου των κοινωνικών σχέσεων
Πόρισμα τρίτο: Το δίκαιο υπερβαίνει τις ατομικές συνειδήσεις και προθέσεις
Οι τρεις διαστάσεις, τα όρια και η φύση του διεπιστημονικού πεδίου της Κοινωνιολογίας του Δικαίου
Οι τρεις διαστάσεις του πεδίου: θεωρητική, εμπειρική, πραξεολογική
Τα όρια και η φύση του πεδίου
3. Η κοινωνιολογική θεώρηση του δικαίου ως εσωτερική αναγκαιότητα
της Νομικής Επιστήμης
Γενική θεώρηση
Οι τρεις τύποι νομικής σκέψης: Το δίκαιο ως κανόνας, ως βούληση-απόφαση και ως συγκεκριμένη οργάνωση-τάξη
Η ενδονομική ανάδυση μιας ρεαλιστικά διευρυμένης θεώρησης του αντικειμένου μελέτης της Νομικής Επιστήμης
Οι τάσεις εννοιοκρατίας, τυποκρατίας και κρατικοθετικισμού
Αντιδράσεις και ρεαλιστικές προσεγγίσεις σε γερμανόφωνες δικαιοταξίες
Η Ιστορική Σχολή του Δικαίου: Karl von Savigny
Η κοινωνιολογική κριτική θεώρηση: Rudolf von Jhering
Το "ζωντανό δίκαιο" κι ο "νομικός πλουραλισμός": Eugen Ehrlich
Ο νομικός ρεαλισμός στις ΗΠΑ: Ο. W. Holmes και R. Pound [...]
Οι κρατικές προσεγγίσεις της τυποκρατίας και της εννοιοκρατίας στην Γαλλία
ΜΕΡΟΣ Β΄. ΤΟ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΙΑΣ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΜΕΡΟΣ Γ΄. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Σύντομη αναφορά στον διαχρονικό χαρακτήρα του φυσικού δικαίου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Περίληψη στα γαλλικά (resume en francais)