Μπέρτολτ Μπρεχτ: Για τους σεισμούς που μέλλονται να 'ρθουν (έκδοση 2024)

Παρουσίαση

Με δυνατότητα λήψης αρχείου
Περιλαμβάνεται QR Code με συνέντευξη του Manfred Wekwerth, σκηνοθέτη, συνεργάτη του Μπ. Μπρεχτ

"Τα τελευταία χρόνια ξεκινήσαμε αυτήν την προσπάθεια διοργάνωσης επιστημονικών συνεδρίων που είναι αφιερωμένα στο έργο και την προσωπικότητα μεγάλων, πρωτοπόρων διανοητών-καλλιτεχνών, όπως ο Γιάννης Ρίτσος και ο Κώστας Βάρναλης. Φέτος κάνουμε ένα πιο τολμηρό βήμα -άλμα θα το χαρακτήριζα- αφιερώνοντας το συνέδριο στον Μπέρτολτ Μπρεχτ, το μεγαλύτερο θεατρικό συγγραφέα του 20ού αιώνα, σκηνοθέτη, ποιητή, διανοητή, το στρατευμένο στην υπόθεση της απαλλαγής του κόσμου από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Ο Μπρεχτ υπήρξε μεγάλος κομμουνιστής διανοούμενος, πολυτάλαντος καλλιτέχνης. Έδωσε όλες του τις δυνάμεις σκύβοντας πάνω στ' ανθρώπινα προβλήματα, για να δείξει -μέσω του έργου του- το δρόμο της απελευθέρωσης του ανθρώπου από την ταξική εκμετάλλευση και τον πόλεμο ως μία από τις μορφές της.
Δεν περιορίστηκε στην καταλυτική κριτική της αστικής κοινωνίας, φώτισε, άλλοτε άμεσα και άλλοτε μέσα από παραβολές, το ερώτημα πώς θα την αλλάξουμε, πώς θ' απαλλαγούμε από αυτήν, πώς θα γκρεμιστεί η εξουσία των αστών και θα νικήσει, θα γεννηθεί η εξουσία των εργατών για να οικοδομήσουν το νέο, ελπιδοφόρο μέλλον τους.
Ταλέντο και ανθρωπιά συναντήσαμε σε πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες. Αυτό όμως που ξεχώριζε τον Μπρεχτ ήταν η μέθοδος προσέγγισης των προβλημάτων, η υλιστική διαλεκτική μέθοδος ανάλυσης, εξέτασης των προβλημάτων, αναζήτησης της λύσης τους.
Στο πρόσωπο και στο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ δίνεται ολοκληρωμένη η απάντηση ότι ο σκοπός της τέχνης είναι να βοηθά τον άνθρωπο να μάθει να σκέφτεται, να στοχάζεται, να κρίνει και να συγκρίνει, ώστε και με τη βοήθεια της τέχνης να συνειδητοποιεί ότι η μοίρα του βρίσκεται στα δικά του χέρια, στην ίδια την πάλη των τάξεων". [...] (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ, από την έκδοση)

Όποτε γίνεται το ρούχο μας κουρέλι
Έρχεστε τρέχοντας και λέτε: δε σηκώνει άλλο
Αυτόν πρέπει να τον βολέψουμε, με κάθε μέσο!
Στ' αφεντικά πηγαίνετε γεμάτοι ζήλο,
Ενόσω περιμένουμε στην παγωνιά.
Κι όταν γυρνάτε πίσω, θριαμβευτικά
Δείχνετε τι κερδίσατε για λόγου μας:
Ένα μπαλωματάκι.
Καλά το μπάλωμα
Αλλά πού 'ναι ολόκληρο το ρούχο;

Όποτε ξεφωνίζουμε απ' την πείνα
Έρχεστε τρέχοντας και λέτε: δε σηκώνει άλλο
Αυτόν πρέπει να τον βολέψουμε με κάθε μέσο!
Στ' αφεντικά πηγαίνετε γεμάτοι ζήλο
Ενόσω μας θερίζει η πείνα.
Κι όταν γυρνάτε πίσω, θριαμβευτικά
Δείχνετε τι κερδίσατε για λόγου μας:
Μια μπουκιά ψωμί.
Καλά η μπουκιά
Αλλά πού 'ναι
Όλο το καρβέλι;

Δε θέλουμε μόνο το μπάλωμα
Θέλουμε ολόκληρο το ρούχο.
Δε θέλουμε μόνο την μπουκιά
Θέλουμε όλο το καρβέλι.
Δε θέλουμε μόνο τη δουλειά
Θέλουμε όλο το εργοστάσιο.
Το κάρβουνο, το σίδερο,
Την εξουσία.
Αυτά είναι που θέλουμε
Αλλά εσείς
Τι μας δίνετε;
(ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ, από το θεατρικό έργο "Η ΜΑΝΑ", η ζωή της επαναστάτριας Πελαγίας Βλάσοβα απ' το Τβερ - Μετάφραση: Κωστή Σκαλιόρα)

Περιεχόμενα

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ:
1. του Δημήτρη Κουτσούμπα
2. του Θοδωρή Χιώνη
ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ:
Μπέρτολτ Μπρεχτ: Για το "απλό που είναι δύσκολο να γίνει" της Ελένης Μηλιαρονικολάκη
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: ΣΕ ΣΚΟΤΕΙΝΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Ν' ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ (Προεδρεύει ο Γιώργος Κεντρωτής)
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ:
1. Πόσο επίκαιρος είναι ο Μπρεχτ, του Κώστα Καζάκου
1. "Πώς να κρατήσω μακριά από τα κείμενά μου ό,τι επηρέασε τη ζωή μου τόσο βαθιά;" Το ιστορικό φόντο του Μεσοπολέμου - ο Μπρεχτ για το φασισμό και τον πόλεμο, του Χρήστου Μπαλωμένου
3. Το πρώιμο έργο του Μπρεχτ και οι πηγές του, της Μαρίας Τασσοπούλου
4. Θέατρο, αισθητικά κινήματα και η επαναστατική τομή του Μπρεχτ, της Αριστούλας Ελληνούδη
5. Ο Μπρεχτ σήμερα. Είναι χρήσιμος; του Κώστα Νταλιάνη
6. Ο πόλεμος ενάντια στον Μπρεχτ, του Erich Schaffner
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ:
1. Ο Μπρεχτ και η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ, του Κύριλλου Παπασταύρου
2. Μπέρτολτ Μπρεχτ - Κώστας Βάρναλης: Παράλληλοι; του Βασίλη Αλεξίου
3. Οι επιρροές του Μπρεχτ από το λαϊκό θέατρο, του Σταύρου Τσακίρη
4. Για το θεατρικό έργο του Μπρεχτ "Άντρας για άντρα", του Δημήτρη Πατίλα
5. Απόπειρα μαρξιστικής-κοινωνιολογικής προσέγγισης στο λούμπεν προλεταριάτο με αφορμή το έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ "Το Ρομάντζο της πεντάρας", του Θωμά Κασσελούρη
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Η ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΕΧΕΙ ΧΡΩΜΑ ΚΟΚΚΙΝΟ (Προεδρεύει η Γεωργία Λαδογιάννη)
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ:
1. Οι φιλοσοφικές πηγές στο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, της Άννεκε Ιωαννάτου
2. Μπέρτολτ Μπρεχτ. Μαρξιστής σε καιρούς σύγχυσης, του Γιώργου Μηλιώνη
3. Η διαλεκτική της εξουσίας: Επιστήμη, θρησκεία και πολιτική. Αναφορά στα έργα του Μπρεχτ "Η ζωή του Γαλιλαίου" και "Οι μέρες της Κομμούνας", του Γιάννη Πλάγγεση
4. Η συμφορά από μόνη της είναι κακός δάσκαλος, της Ρίτας Νικολαΐδου
5. Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στη θεωρητική σκέψη του Μπρεχτ, της Μαρίας Αντωνοπούλου
6. Ο ρόλος της Ιστορίας στην μπρεχτική δραματουργία, του Μιχάλη Γεωργίου
7. Ο Μπ. Μπρεχτ και οι προοπτικές της αλλαγής, του Werner Seppmann
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ:
1. Η φιγούρα της μάνας στην μπρεχτική δραματουργία, της Νάσης Σακιώτη
2. Ο Σωκράτης στο έργο του Μπ. Μπρεχτ, της Νατάσσας Αβραμίδου
3. "Καθετί καινούργιο είναι καλύτερο από καθετί παλιό;" Το ζήτημα της γνώσης, της μόρφωσης και της λαϊκής παιδείας στο έργο του Μπρεχτ, του Γιώργου Ηρακλέους
4. Ο άνθρωπος στο έργο του Μπρεχτ, της Όλγας Δάσσιου
5. Η διαλεκτική στο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, του Θεόδωρου Νικολάκη
ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΤΕΧΝΗ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Προεδρεύει ο Κώστας Καζάκος)
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ:
1. Τα διδακτικά έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ στην εποχή μας, του Σίμου Παπαδόπουλου
2. Μπ. Μπρεχτ, Αντιγόνη. Η επική μεταγραφή της σοφόκλειας τραγωδίας, της Γεωργίας Λαδογιάννη
3. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Γερμανός ποιητής-ήρωας του καιρού μας, του Γιώργου Κεντρωτή
4. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ και το "διδακτικό-διαλεκτικό" έργο του κατάλληλο για παιδιά κι εφήβους, του Θανάση Καραγιάννη
5. Ο Μπρεχτ, η αποστασιοποίηση και η μουσική, του Θάνου Μικρούτσικου
6. Αποξένωση, αλλοτρίωση, αποστασιοποίηση, παραξένισμα ή μήπως κάτι άλλο; του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ:
1. Η κριτική στάση στη θεατρική απεικόνιση, του Νίκου Μόσχοβου
2. Χορός στον Μπρεχτ, της Άννας Λάζου
3. Η μουσική στο έργο "Ο αφέντης Πούντιλα και ο δούλος του ο Μάτι", του Διονύση Τσακνή
4. Η "χαμένη" σκηνή του "Καυκασιανού Κύκλου με την Κιμωλία", του Βαγγέλη Κουρτίδη
ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ της Ελένης Μηλιαρονικολάκη
Παράρτημα Ι. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ - ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Παράρτημα II. ΚΥΚΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

Η έκδοση περιλαμβάνει τα πρακτικά του ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ που διοργάνωσε η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, στις 27 & 28 Απρίλη του 2013