Η ΓΗΤΕΥΤΡΑ ΤΗΣ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ

Παρουσίαση

Ένα ψηλός, κιτρινομάλλης νεαρός Ευρωπαίος ταξιδευτής, που αποκαλεί τον εαυτό του "Μογγόλο της Αγάπης", φτάνει στην Αυλή του πραγματικού Μεγάλου Μογγόλου, του αυτοκράτορα Άκμπαρ, με μια απίθανη ιστορία να διηγηθεί, και ταράζει ολόκληρη την πρωτεύουσα. Ο ξένος ισχυρίζεται ότι είναι γιος μιας χαμένης πριγκίπισσας, της νεότερης αδελφής του παππού του Άκμπαρ: της "Κυράς Μαύρα Μάτια", μιας καλλονής με σαγήνη μαγική, που πιάστηκε αιχμάλωτη από έναν πολεμιστή Ουζμπέκο, στη συνέχεια από τον σάχη της Περσίας, για να καταλήξει ερωμένη κάποιου Αργκάλια, τυχοδιώκτη και αξιωματούχου στο στρατό του σουλτάνου. Όταν ο Αργάλια επέστρεψε στην πατρίδα του με την αγαπημένη του, ολόκληρη η πόλη γοητεύτηκε από την παρουσία της. Άραγε, είναι αληθινή η ιστορία του μυστηριώδους ξένου; Και αν ναι, τι συνέβη στη χαμένη πριγκίπισσα; Και αν ο ξένος λέει ψέματα, πρέπει να πεθάνει; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το καινούριο βιβλίο του Ρούσντι παρουσιάζει πολίτες διαφορετικών κόσμων που κατοικούν έναν τόπο μαγείας τόσο πειστικά και παθιασμένα "όσο κατοικούν και τον απτό υλικό κόσμο". Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε εκείνους και σε μας. Εχουμε διαχωρίσει το πραγματικό από το εξωπραγματικό, τα έχουμε τοποθετήσει σε διαφορετικά βασίλεια με διαφορετικούς νόμους.
Όμως η αφήγηση του Ρούσντι σβήνει τη διάκριση, φέρνοντας εμάς τους ρεαλιστές να κατοικήσουμε, όση ώρα διαβάζουμε το βιβλίο του, την επικράτεια της φαντασίας, που ελέγχεται αλλά δεν περιορίζεται από την παρατήρηση του γεγονότος. Αυτή είναι η χώρα της αφήγησης: ο κόσμος του παιδιού, ο πανάρχαιος, προ-επιστημονικός κόσμος, όπου όλοι είμαστε αυτοκράτορες και μάγισσες, ορίζοντας μόνοι μας τους κανόνες. (...)
Μερικοί καυχώνται ότι η επιστήμη κατανίκησε το ακατανόητο άλλοι κραυγάζουν ότι η επιστήμη εξόρισε τη μαγεία από τον κόσμο μας και ζητούν "επαναμάγευση". Είναι όμως ολοφάνερο ότι ο Κάρολος Δαρβίνος έζησε επίσης σε έναν ιδιαίτερα θαυμαστό κόσμο, γεμάτο από ανακαλύψεις, θαύματα και βαθιά μυστήρια. Οι άνθρωποι που απομαγεύουν τον κόσμο δεν είναι οι επιστήμονες, αλλά εκείνοι που τον αντιμετωπίζουν σαν να μην έχει νόημα. Η επιστήμη και η λογοτεχνική φαντασία ίσως φαίνονται ασύμβατες, όμως και οι δύο περιγράφουν τον κόσμο η φαντασία λειτουργεί και με τους δύο τρόπους, αναζητώντας νόημα, και κερδίζει την πνευματική συναίνεση δίνοντας αυστηρή προσοχή στη λεπτομέρεια και τη συνοχή της σκέψης, είτε περιγράφει μια μέλισσα είτε μια μάγισσα. Η θρησκεία που προδιαγράφει και προγράφει, είναι ασύμβατη και με τις δύο, και δεδομένου ότι απαιτεί την πίστη, πρέπει να αποφεύγει το κοινό έδαφος και των δύο, τη φαντασία. Κι έτσι, ο αληθινός πιστός οφείλει να καταδικάσει τόσο τον Ρούσντι όσο και τον Δαρβίνο, ως "απείθαρχους, ασεβείς, εικονοκλάστες" αρνητές της εξ αποκαλύψεως αλήθειας.
Η ουσιώδης συμβατότητα ρεαλιστικής και φαντασιακής κατάστασης ίσως εξηγεί την επιτυχία του πλουσιοπάροχου, ασυγκράτητου μείγματος ιστορίας και μύθου που μας δίνει ο Ρούσντι. Αλλά στο τέλος, φυσικά, είναι το χέρι του μεγάλου καλλιτέχνη, πέρα από κάθε εξήγηση, που δίνει στο βιβλίο το μεγαλείο και τη δύναμή του, το χιούμορ και την έντασή του, το νεύρο και την ομορφιά του. Το βιβλίο του είναι μια θαυμάσια ιστορία, γεμάτη σαγήνη και γητέματα. Η Ανατολή συναντά τη Δύση σ' ένα χτύπημα κυμβάλων και μια έκρηξη πυροτεχνημάτων. Εμείς, οι Αγγλόφωνοι, έχουμε τώρα τον Αριόστο μας, τον Τάσσο μας, που τον κλέψαμε από την Ινδία. Δεν είμαστε τυχεροί; (Κείμενο της URSULA LE GUIN στην εφημερίδα GUARDIAN σε μετάφραση της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΧΙΝΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, 4/4/2008)