ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΟΨΙΜΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Παρουσίαση

Το ερευνητικό ενδιαφέρον του ανά χείρας έργου εστιάζεται στον ριζοσπαστικό χαρακτήρα της πολιτικής σύλληψης του Μαρσίλιου της Πάδουας και στην ανάδειξη εκείνων των χαρακτηριστικών της σκέψης του τα οποία προκάλεσαν ρήξεις ευρείας έκτασης με τη μεσαιωνική παράδοση. Η έρευνα αποδίδει ιδιαίτερο βάρος στην ανάδειξη του γεγονότος ότι από τις έννοιες που διαχειρίσθηκε ο Μαρσίλιος, άλλες τις χρησιμοποίησε με σημασία διαφορετική από τις έως τότε συμβατικές τους χρήσεις και άλλες τις ενέταξε σε μια εντελώς νέα προοπτική.
Το Defensor Pacis (Ο Υπερασπιστής της Ειρήνης), κύριο έργο του Μαρσίλιου, διασταυρώνεται κυρίως με την αριστοτελική φιλοσοφία (πολιτική και μη), τη σκέψη των Ρωμαίων δημοσιολόγων, τη θεολογικο-πολιτική προσέγγιση του Αυγουστίνου, του Ακινάτη και άλλων θεολόγων της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά και με την επιρροή της αραβικής φιλοσοφίας, κυρίως στην αβερροϊκή της εκδοχή, όπως αυτή είχε προσληφθεί στα πανεπιστήμια της Πάδουας και των Παρισίων, εν μέσω της ιστορικής συνθήκης της διαμάχης Πάπα και Αυτοκράτορα για τα πρωτεία της εξουσίας.
Ωστόσο, η πολιτική θεωρία του Μαρσίλιου αναδομεί δημιουργικά τη σκέψη των στοχαστών που επικαλείται, και καταλήγει σε συμπεράσματα και μεθοδολογικές προσεγγίσεις που διατηρούν σημαντικές αποστάσεις από τη διανοητική τους αφετηρία. Ορατός στόχος του έργου του είναι ο εξοβελισμός της ισχύος και της αυθεντίας της Εκκλησίας από την πολιτική ζωή ώστε να επέλθει η ειρήνη στις πολιτικές κοινότητες. Ο Μαρσίλιος αναδεικνύει το γεγονός ότι για να επιτελέσει ο Defensor Pacis το έργο του, πρέπει να έχει, ως άλλος Ιανός, ένα δεύτερο πρόσωπο, εκείνο του Defensor Iustitiae (Υπερασπιστή της Δικαιοσύνης). Το στοιχείο που δημιουργεί τον κανόνα απονομής της δικαιοσύνης δεν είναι άλλο από τον νόμο. Ο νόμος για τον Μαρσίλιο είναι ένα μάτι που συντίθεται από πολλά μάτια και, με τον τρόπο αυτό, η δημοκρατία ως προϋπόθεση της δικαιοσύνης έρχεται να μπολιάσει τον πολιτικό στοχασμό του όψιμου Μεσαίωνα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης
Ευχαριστίες
Εισαγωγή
Η πρόκληση του Μαρσίλιου
Ο ΜΑΡΣΙΑΙΟΣ, Η ΠΑΔΟΥΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΜΑΡΣΙΛΙΑΝΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ
Η αριστοτελική επιρροή στον δυτικό Μεσαίωνα
Η αριστοτελική μεθοδολογία και οι μαρσιλιανές διανοητικές διαδρομές
Ο ριζοσπαστικός αριστοτελισμός και η αβερροϊκή του συνιστώσα
Αρχικά συμπεράσματα
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Προκαταρκτικές ερμηνευτικές παρατηρήσεις
Από τη vita contemplativa στη vita active
Τα πρώτα ερωτήματα και η θεμελίωση των εννοιών. Από την ειρήνη στην πολιτική κοινότητα
Ο ικανοποιητικός βίος ως σκοπός της πολιτικής κοινότητας
Από τον πατέρα στον πολίτη ή περί της καταγωγής της πολιτικής κοινότητας
Από την πολιτική κοινότητα στην ειρήνη
Τα μέρη της πολιτικής κοινότητας ή θρησκεία και πολιτική
Τα φιλοσοφικά θεμέλια της πολιτικής κοινότητας και ο Λόγος ως πρώτος άξονας θεμελίωσης του μαρσιλιανού κράτους
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ
Πολιτειακή και βασιλική μορφή διακυβέρνησης. Η μαρσιλιανή αναίρεση της διάκρισης
Ο Νόμος
Ο πολίτης-νομοθέτης, ποιητικό αίτιο της κυβέρνησης των νόμων και του κράτους
Ο πολίτης-νομοθέτης και το αίτημα της πολιτικής ελευθερίας
Ο πολίτης-νομοθέτης και η επιδίωξη της πολιτικής συναίνεσης
Φύση και λειτουργίες της κυβέρνησης. Ισχύς και βούληση, οι δύο άλλοι άξονες θεμελίωσης του μαρσιλιανού κράτους
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ