ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Παρουσίαση

Η δεκαετία του 1940-1950 υπήρξε για την Ελλάδα μια δεκαετία κρίσης, διχασμού αλλά και η μήτρα κοινωνικών και ιδεολογικών μετασχηματισμών που καθόρισαν την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια, αλλά και τη συλλογική μνήμη σήμερα. Μόλις τα τελευταία χρόνια η ιστοριογραφία άνοιξε συστηματικά το ερευνητικό κεφάλαιο αυτής της δεκαετίας και έχει προχωρήσει στη συστηματική εξέταση μιας σειράς ζητημάτων του κομβικού τρίπτυχου «Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος» ως επί το πλείστον από τη σκοπιά της γενικής ιστορίας. Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος συγκεντρώνει επιστημονικές εργασίες ιστορικών, ακαδημαϊκών, ερευνητών, διδακτόρων και μεταπτυχιακών φοιτητών, οι οποίες αποτυπώνουν την επιστημονική έρευνα για την επίμαχη, όσο και τραυματική, δεκαετία του 1940-1950, για την Ελλάδα, είτε στο πλαίσιο της γενικής ιστορίας είτε στο ειδικό γεωγραφικό πλαίσιο της Δυτικής Μακεδονίας. Σε αρκετές περιπτώσεις οι εργασίες εμβαθύνουν σε τοπικά ζητήματα τα οποία παραμένουν αόρατα ή αποτελούν ταμπού για τη συλλογική ιστορική μνήμη. Εκτός από τις δύο εισαγωγικές μελέτες, ο τόμος περιλαμβάνει και είκοσι οκτώ εργασίες, οργανωμένες σε επτά θεματικές ενότητες: «Κατοχή και Αντίσταση», «Εμφύλιος», «Κράτος και κοινωνία: Διαχείριση της μνήμης», «Τέχνη, Λογοτεχνία, Μνήμη», «Ταυτότητες και πολιτικές συμπεριφορές», «Εκπαίδευση και Ιδεολογία», «Ιστορική Εκπαίδευση και Τραύμα». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή επιμελητών
Μετασχηματισμός των ταυτοτήτων των σλαβόφωνων της Δυτικής Μακεδονίας (1941-44): ο ρόλος των τοπικών ελίτ και η δυναμική της συγκυρίας
Ηλιάδου-Τάχου Σοφία, Ανδρέου Π. Ανδρέας
Προσωπεία της ευγονικής στην Ελλάδα: εμφύλιες διαμάχες, αντικομμουνισμός, ελληνοχριστιανισμός
Κόκκινος Γιώργος
ΚΑΤΟΧΗ κ' ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Η Δυτ. Μακεδονία μέσα από τη γερμανική οπτική ως χώρος επιτέλεσης του «πατριωτικού καθήκοντος» (1941-44)
Δορδανάς Ν. Στράτος
Η πολεμική δραστηριότητα του 16ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Βερμίου στη Δυτ. Μακεδονία: η συμβολή του Κων/νου Κολλίντζα (Κολοκοτρώνης)
Χαρίση Αντωνία
Η συμμετοχή των Αξιωματικών στις οργανώσεις της Δυτ. Μακεδονίας από τον Απρίλιο του 1941 μέχρι την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας: Ποσοτική Ανάλυση
Μυλωνάς Γεώργιος
Το «εθνικό μέτωπο» και οι «βουλγαρόφρονες» στο Εργατικό Κέντρο της κατοχικής Φλώρινας. Τα αντίποινα και ο καταλυτικός ρόλος του Κ. Μπόνη
Πουγαρίδου Παρασκευή-Αναστασία
«Η πένα ως όπλο»: η γερμανική προπαγάνδα μέσα από το Έθνος της Φλώρινας (1942-44)
Γκάτσιου Παναγιώτα
Σλαβομακεδονικές Αποσχιστικές κινήσεις στις τάξεις του ΕΛΑΣ: η περίπτωση τάγματος Γκότσε
Γρούιος Ηλίας
«Θολό ποτάμι»: η εξόντωση των Εβραίων της Φλώρινας μέσα από αρχειακές πηγές και νέα τεκμήρια Λιόλιος Γεώργιος
ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Πολιτικές διεργασίες στη Φλώρινα στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946
Πουγαρίδης Στέφ., Αραμπατζή Χρυσή
Δυτ. Μακεδονία 1946: η εκλογική αποτύπωση των εμφύλιων συγκρούσεων
Κουστένης Παναγιώτης, Τσιδεμιάδου Ελισάβετ
Η δράση της Εθνοφυλακής: ΜΑΥ-ΜΑΔ στον Ν. Φλώρινας την περίοδο 1945-49
Ανέστης Ανέστης
Τα παιδιά της δυτικής Μακεδονίας στη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Απόπειρα ιχνηλασίας
Μπέτσας Γιάννης, Ηλιάδου-Τάχου Σοφία, Ανδρέου Π. Ανδρέας
Διασπορά και εγκατάσταση Ελληνόπουλων της Δυτ. Μακεδονίας στο έδαφος των Λαϊκών Δημοκρατιών κατά την περίοδο του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Μία προσέγγιση υπό το φως ανέκδοτου υλικού
Παλαιόπουλος Στ. Γεώργιος
Η αιφνιδιαστική επίθεση των ανταρτών σε προσφυγικό συνοικισμό των Κιουταχειωτών κατά την περίοδο του εμφυλίου
Γραφάκου Μαριάννα, Δούκας Δημήτρης
Πολιτικοί κρατούμενοι στην Κοζάνη του Εμφυλίου
Διαμαντής Θεόφιλος
ΚΡΑΤΟΣ κ' ΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Ηθικές Αμοιβές Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1948-1985 όπως αυτές κοινοποιούνται από το Υπουργείο Στρατιωτικών
Σακαγιάννης Γεώργιος
Ιστορικό Στρατιωτικών Νεκροταφείων Φλώρινας
Πολυδωροπούλου Ελπίδα
Προσεγγίζοντας σχήματα μνήμης της Κατοχής: το μπλόκο των SS στην Αιανή του '44
Παυλός Κώστας, Μανώλας Νίκος
Μνήμη και ιδεολογία στην ιστορική αφήγηση: αντιμαχόμενες μαρτυρίες δρώντων στη Δυτική Μακεδονία για τη δεκαετία του 1940
Σκυθιώτης Πέτρος
ΤΕΧΝΗ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΜΝΗΜΗ
Τα γεγονότα της δεκαετίας 1940-50 και οι εικαστικές τέχνες στη Δυτ. Μακεδονία
Γοδόση Ζωή
Οι «Διάσημοι» και οι «Μαχητές» της πλατείας Γ. Μόδη: προσωποκεντρικές προβολές και ιδεολογικές προσλήψεις της τοπικής ιστορίας στο μνημονικό τοπίο της Φλώρινας
Κασβίκης Κώστας
Όταν οι «άκαπνοι δανδήδες» της Αθήνας και επίδοξοι συγγραφείς έμπλεκαν στην Αντίσταση...
Μπαζούκης Δ. Αλέξανδρος
Το Χρονικό της Μεγάλης Νύχτας (1999) του Μιχ. Παπακωνσταντίνου: Παρακειμενικές θέσεις για τη μνήμη, τη λήθη και την αφήγηση μιας ταραγμένης δεκαετίας
Μώρος Μάριος-Κυπαρίσσης
ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ κ' ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ
Τα Γιαννοχώρια του Γράμμου. Δημογραφικές εξελίξεις, πολιτικές συμπεριφορές και εθνικές ταυτότητες κατά τον 20ό αι.
Ραϋμόνδος Αλβανός
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ κ' ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Η βουλγαρική εκπαίδευση στη σερβική Μακεδονία (1941-44) και οι επιπτώσεις της στον πληθυσμό της Δυτ. Μακεδονίας
Βλασίδης Βλάσης
Οι περιπέτειες των διδασκόντων των ρουμανικών σχολείων της Δυτ. Μακεδονίας την περίοδο 1940-46
Ταναμπάση Γ. Αναστ.
Φιλοεαμικοί και εθνικόφρονες εκπαιδευτικοί κ' το Συνέδριο της Τριανταφυλλιάς: Μια κριτική ανάλυση λόγου
Κουρεμένου Ειρ.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ κ' ΤΡΑΥΜΑ
Μια δεκαετία που δεν τέλειωσε ακόμη: η δεκαετία του 1940 στη σχολική ιστορία
Παληκίδης Άγγελος
Η γυναίκα στον Εμφύλιο: Μια διδακτική πρόταση (μέσω τεχνικής CineScience) [...]