ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΗ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Παρουσίαση

Αντικείμενο του βιβλίου είναι η διερεύνηση του ιστορικού υπόβαθρου που δημιούργησε τα ομηρικά έπη και τον Επικό Κύκλο. Με κριτική και αναλυτική επανεξέταση του διαθέσιμου υλικού, ο Ηλίας Κ. Πετρόπουλος δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να ερευνήσει από πρώτο χέρι την πρώιμη και καθοριστική περίοδο της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού γενικότερα. Βασισμένος στην εξαντλητική μελέτη των γραπτών και αρχαιολογικών πηγών, αλλά και στην κριτική αποτίμηση της σχετικής βιβλιογραφίας στους τομείς των ομηρικών ερευνών, της ασσυριολογίας, της αιγυπτιολογίας, της χεττιτολογίας, της προϊστορικής και κλασικής αρχαιολογίας και της μυθολογίας, ο συγγραφέας αναλύει επίσης τα σημαντικότερα κείμενα παρουσιάζοντας δικές του μεταφράσεις από το πρωτότυπο στα κρισιμότερα σημεία, καθώς γνωρίζει τη χεττιτική, λουβική, χουρριτική και φρυγική γλώσσα, τη σφηνοειδή και τη λουβική ιερογλυφική γραφή, καθώς και αρκετές σύγχρονες γλώσσες.
Στα επιμέρους κεφάλαια εξετάζονται ειδικά θέματα - περίπου ως ψηφίδες που συνθέτουν μια μεγάλη εικόνα: τη διαδικασία μεταφοράς μυθολογικών παραδόσεων, ιδεών, αντικειμένων και λατρειών από την Ανατολή στην Ελλάδα και αντιστρόφως, τις πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των μυκηναϊκών κρατών και των διαδόχων τους με κράτη της Ανατολής, ιδίως με τα κράτη των Χετταίων (και των απογόνων τους Νεο-Χετταίων) και των Νεο-Ασσυρίων, και γενικότερα τις πολιτικές και οικονομικές επαφές και την πολιτισμική ώσμωση στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο. Όλα τα επιμέρους ζητήματα εξετάζονται με εξαντλητική χρήση των πηγών, προσεκτική αποτίμηση (και πολύ συχνά κριτικό σχολιασμό) της προγενέστερης έρευνας, και ιδιαίτερη πρωτοτυπία, η οποία δεν συνίσταται μόνο στις επιμέρους ερμηνευτικές συμβολές, αλλά και (ίσως κυρίως) στη συνολικά πρωτότυπη εικόνα που προκύπτει για τις σχέσεις ελληνικού κόσμου και Ανατολής κατά την περίοδο περ. 1400-600 π.Χ. - σχέσεις αδιάκοπων ανταλλαγών και ώσμωσης, από τις οποίες προκύπτει ένας ενιαίος ιστορικός χώρος στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο που είναι αναγκαίο να εξετάζεται ως ενότητα, όχι μόνο μετά τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά ήδη από την Εποχή του Χαλκού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
Περί μύθων
Η αποκωδικοποίηση της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας
Το ολυμπιακό δωδεκάθεο
Η περίπτωση του θεού Απόλλωνα
Διπλωματία και θρησκεία εκατέρωθεν του Αιγαίου
Έλληνες και Χετταίοι: η πρώτη επίσημη επαφή
Αρχαιολογικά και άλλα τεκμήρια
Η περίοπτη θέση της Αχχιγιάβας στην διεθνή πολιτική σκηνή
Όμηρος και Χετταίοι
Συμπεράσματα και σκέψεις
ΕΠΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
Γενικά
Όμηρος και γραφή
Χετταίοι και Ομηρικό ζήτημα
Το Ομηρικό ζήτημα
Χρυσόμαλλο Δέρας και χεττιτικό KUS kursa
Ο κόσμος του Ομήρου
Τα ομηρικά έπη και η απήχησή τους
Όμηρος και πρώιμη ελληνική ιστοριογραφία
Όμηρος και ανατολική παράδοση
Τα Κρόνια και η σωτηριολογική θεολογία τους
Άλλα κοινά χαρακτηριστικά και επιδράσεις από την Ανατολή
Η ιστορικότητα της Ιλιάδας
Η χεττιτική παράδοση του "έπους του Ουλλικούμμη" στον Όμηρο
Ουλλικούμμη, ο άσπονδος γιος της άψυχης πέτρας και η παράδοση του βαιτύλου
Η αρχαία παράδοση των "Νάρτοι"
Η ελληνική παράδοση του βαιτύλου
Ποσειδώνας, Πήγασος και Βελλεροφόντης
Ουλλικούμμη και Αχιλλέας: δύο κεντρικοί επικοί ήρωες με κοινές καταβολές
Επιπλέον στοιχεία
Το (κοινό) έθιμο της ονοματοδοσίας
Ο Ωλήν και η καταγωγή του Απόλλωνα
Περιπλανώμενοι ποιητές και αοιδοί
Εν κατακλείδι
ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ Η ΘΑΛΑΣΣΑ
Μινωίτες και Μυκηναίοι στους δρόμους της θάλασσας
Μετακίνηση και αντιπραγματισμός
Τα αρχαία ναυάγια
Ανταλλαγές, οικονομία και εξανδραποδισμός
Ρωγμές στο ανακτορικό σύστημα: η είσοδος στην Εποχή του Σιδήρου
Μετακίνηση, μετανάστευση και μετεγκατάσταση: η λυτρωτική διέξοδος
Ελληνική παρουσία στις ακτές της βόρειας Συρίας
Τα νεοχεττιτικά κρατίδια
Η ελληνική παρουσία στην Αl Mina
Έλληνες, Φοίνικες και αλφάβητο
Θαλάσσιο εμπορικό δίκτυο και περιπλάνηση
Η ΝΕΑ ΑΣΣΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
Η ανάδυση της νέας αυτοκρατορίας στην Ανατολή
Τιγκλάτ-Πιλεσέρ Γ'
Σαλμανασάρ Ε' και Σαργκών Β'
Σιναχερίμπ και Εσαρχαδδών
Ασσουρμπανιπάλ
Αυτοκρατορία και ομηρική διαθήκη
Κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες στον ελληνικό κόσμο
Η εμπειρία της αρχαϊκής εποχής
Έλληνες έμποροι και μισθοφόροι στην Ανατολή
Με δύο λόγια
Συνοπτική θεώρηση και συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
English Summary
Ευρετήριο