Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Παρουσίαση

Στον τόμο αυτό επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της αρχαίας ελληνικής αισθητικής, ειδικότερα της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής. Στα δέκα του κεφάλαια καταγράφονται κυρίως οι απόψεις των Ελλήνων για το ωραίο και την τέχνη, έτσι όπως διατυπώθηκαν ιστορικά, από την ομηρική εποχή μέχρι τον Αριστοτέλη. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται οι απόψεις, μεταξύ άλλων, του Ομήρου, του Ησίοδου και των λυρικών ποιητών, ενώ στο δεύτερο εκείνες των ποιητών και των καλλιτεχνών της κλασικής εποχής, των Πυθαγορείων, του Δημόκριτου, των σοφιστών, του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Στο τέλος του κάθε κεφαλαίου παραθέτονται τόσο στην αρχαία όσο και σε μετάφραση όλα τα σχετικά χωρία στα οποία γίνεται αναφορά. Για το λόγο αυτό, το εν λόγω βιβλίο θα μπορούσε να εκληφθεί, επίσης, και ως Ανθολόγιο της αρχαίας ελληνικής αισθητικής. (...) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Προλογικό σημείωμα
Εισαγωγή
Από το αντικειμενικά ωραίο στην αισθητική εμπειρία
Η εξέταση της αισθητικής
Οι απαρχές της αισθητικής
Αρχαία αισθητική
Ι. Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η Αρχαϊκή Εποχή
Ιστορικές συνθήκες
Γεωγραφικές συνθήκες
Κοινωνικές συνθήκες
Θρησκευτικές πεποιθήσεις
2. Η προέλευση της ποίησης - Η τριαδική Χορεία
Χορός
Μουσική
Ποίηση
3. Η προέλευση των πλαστικών τεχνών
Αρχιτεκτονική
Γλυπτική
Ζωγραφική
Η αισθητική των πρωίμων ποιητών
Τα προβλήματα στον Όμηρο
Η προέλευση της ποίησης
Ο σκοπός της ποίησης
Οι συνέπειες της ποίησης
Το αντικείμενο της ποίησης
Η αξία της ποίησης
Ποίηση και αλήθεια
Το ωραίο
Το μέτρο
Κείμενα από τον Όμηρο, τον Ησίοδο και την Πρώιμη Λυρική Ποίηση
ΙΙ. Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η Κλασική Εποχή
2. Λογοτεχνία
Η τραγωδία
Αισθητικές αντιλήψεις των τραγικών ποιητών και του Επιχάρμου
Το τέλος της τραγωδίας και ο Αριστοφάνης
Πεζογραφία
3. Οι πλαστικές τέχνες
Ο κανόνας
Ο κανόνας της αρχιτεκτονικής
Ο κανόνας της γλυπτικής
Ο κανόνας στην αγγειοπλαστική
Η τριπλή βάση των κανόνων
Τέχνη και οπτικές διορθώσεις
Οργανικές έναντι σχηματικών μορφών στη γλυπτική
Ζωγραφική
Η αισθητική της κλασικής τέχνης
Η εξέλιξη της κλασικής τέχνης και οι πρώτες ενδείξεις για μια νέα τέχνη
Κείμενα από ποιητές και καλλιτέχνες της κλασικής εποχής
4. Αισθητική και Φιλοσοφία
5. Πυθαγόρεια και Ηρακλείτεια Αισθητική
Η πυθαγόρεια ιδέα περί αναλογίας και μέτρου
Η αρμονία του κόσμου
Το ήθος της μουσικής
Το ορφικό στοιχείο: κάθαρση δια της τέχνης
Μουσική, μια τέχνη διαφορετική από τις άλλες
Στοχασμός
Η θεωρία του Δάμωνα
Η ηρακλείτεια αρχή
Τάξη και χάος
Κείμενα από τους Πυθαγόρειους και τον Ηράκλειτο
6. Η αισθητική του Δημόκριτου
Τα αισθητικά συγγράμματα του Δημόκριτου
Τέχνη και Φύση
Οι απολαύσεις της τέχνης
Έμπνευση
Η παραμόρφωση στην τέχνη
Βασικά χρώματα
Η μουσική ως πολυτέλεια
Το μέτρο, η καρδιά και η απλότητα
Κείμενα από τον Δημόκριτο
7. Η αισθητική των σοφιστών, των ρητόρων και του Σωκράτη
Οι Σοφιστές
Φύση και τέχνη
Ωφέλιμες και ευχάριστες τέχνες
Ένας ηδονιστικός ορισμός του ωραίου
Μια σχετικιστική θεωρία του ωραίου
Το πρέπον
Μορφή και περιεχόμενο
Ταλέντο και εκπαίδευση
Η θεωρία του Γοργία: Ιλουζιονισμός
Ο Σωκράτης ως αισθητικός
Οι αναπαραστατικές τέχνες
Η σωκρατική θεωρία: Η εξιδανίκευση στην τέχνη
Η πνευματική ωραιότητα
Το ωραίο και η προσαρμογή του σε σκοπούς
Ευρυθμία
Ο Ξενοφώντας
Κείμενα από τους Σοφιστές και για τον Σωκράτη
8. Αξιολόγηση της φιλοσοφικής αισθητικής πριν από τον Πλάτωνα
Η αισθητική του Πλάτωνα
Τα κείμενα του Πλάτωνα περί αισθητικής
Η έννοια του ωραίου
Αλήθεια, αγαθότητα και ωραίο
Εναντίον μιας ηδονιστικής και εργαλειακής κατανόησης του ωραίου
Η αντικειμενική κατανόηση του ωραίου
Το ωραίο ως τάξη και μετρό
Η ιδέα του ωραίου
Η μεγαλοπρέπεια και η κοσμιότητα του ωραίου: Σχετική και απόλυτη ωραιότητα
Η έννοια της τέχνης: Ποίηση εναντίον Τέχνης
Διάκριση των τεχνών. Οι μιμητικές τέχνες
Εικονοπλαστικες τέχνες
Οι σκοποί της τέχνης: ηθική ωφελιμότητα και ορθότητα
Η καταδίκη της τέχνης
Η διαμάχη μεταξύ φιλοσοφίας και τέχνης
Σύνοψη
Κείμενα από τον Πλάτωνα
10. Η αισθητική του Αριστοτέλη
Τα κείμενα του Αριστοτέλη περί αισθητικής
Προκάτοχοι
Η έννοια της τέχνης
Μιμητικές τέχνες
Η έννοια της μίμησης στην τέχνη
Τέχνη εναντίον ποίησης
Διαφορές μεταξύ των τεχνών
Κάθαρση δια της τέχνης
Ο σκοπός της τέχνης
Η αυτονομία της τέχνης και η καλλιτεχνική αλήθεια
Τα κριτήρια της τέχνης
Μια έννοια του ωραίου
Τάξη, συμμετρία και μέγεθος
Ωραίο και αντιληπτική ικανότητα
Η εμβέλεια και ο χαρακτήρας του ωραίου
Αισθητική εμπειρία
Σύνοψη
Κείμενα από τον Αριστοτέλη
Επίλογος: Το τέλος της κλασικής εποχής
Παράρτημα
Σχόλια
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο αρχαίων ονομάτων