ΤΟ ΚΟΥΝΤΟΥΝΑΚΙ

Παρουσίαση

Επειδή αγαπούμε τα παιδιά μας, τους λέμε παραμύθια. Και μάλιστα λαϊκά παραμύθια, αυτά δηλαδή που μεταδόθηκαν για πολλούς αιώνες από στόμα σε στόμα, που πλάστηκαν με την ανάσα (αίσθημα) και την πείρα (γνώση) αυτών που τα έλεγαν κι αυτών που τα άκουγαν. Κι έτσι, με την ανωνυμία, που έχει ταπεινότητα και εύρος, και με το κύρος του χρόνου, που τα κρησάρισε αλλά δεν τα σάρωσε, γίνονται θησαυρός σε παμπάλαιο μπαούλο, κι ανοίγεται σ' όποιον έχει τη λαχτάρα ζωής ενός παιδιού και την πείρα ζωής ενός ενηλίκου. 30 παραμύθια της προφορικής παράδοσης από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και τον Πόντο, τη Μικρά Ασία, την Κάτω Ιταλία, όπου ζούσαν Έλληνες κι έλεγαν παραμύθια... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η καταγραφή και το πέρασμά τους στον γραπτό λόγο έχει γίνει από την έμπειρη αφηγήτρια και εις βάθος γνώστη των παραμυθιών Αγνή Στρουμπούλη η οποία στέκει με εμπνευσμένο τρόπο στη μία πλευρά του τριγώνου που αποτυπώνει τη σχέση αφηγητή/ακροατή με το παραμύθι. Παρότι εκ των πραγμάτων η ανθολόγηση παραβαίνει την αρχή της προφορικής μετάδοσης των παραμυθιών από στόμα σε στόμα, τελικά την ενισχύει. Κι αυτό διότι όλο και συχνότερα λείπει ένα στοιχείο του τριγώνου στη σχέση και αυτό είναι ο αφηγητής. Το βιβλίο αποκαθιστά τη συνέχεια στην αλυσίδα της μεταφοράς των παραμυθιών επιτελώντας λειτουργία μικρής κιβωτού. Τα θέματα, πολύ συχνά κοινά στα παραμύθια όλων των λαών, αναπτύσσονται συχνά σε παραλλαγές μέσω των αφηγήσεων. Πίσω από κάθε ένα παραμύθι υπάρχει ένα δίδαγμα για τα παιδιά και κυρίως μια αφορμή να ειπωθεί μια μεγάλη αλήθεια: η αξία της αλληλεγγύης, ο κύκλος της ζωής, το αδιέξοδο της απληστίας, η άγονη πονηριά και η απογειωτική εφευρετικότητα, η ανακουφιστική επίδραση της καλοσύνης και η δύναμη της αγάπης. Γλωσσικά, τα παραμύθια της λαϊκής παράδοσης τροφοδοτούν τα παιδιά με όμορφες και συχνά σπάνιες λέξεις, ιδιαίτερες συντακτικές δομές αλλά και τρόπους έκφρασης πλουτίζοντας τα εκφραστικά τους μέσα. Για το ποια είναι η αξία των λαϊκών παραμυθιών και στην εκπαιδευτική διαδικασία αρκούν δύο στοιχεία: με κυρίαρχο το στοιχείο της προφορικότητας τα λαϊκά παραμύθια ενισχύουν την ικανότητα του δέκτη, του παιδιού που τα ακούει, να (επαν)αφηγείται και το ίδιο με τη σειρά του, ενώ ταυτόχρονα μέσω αυτής της διαδικασίας τονώνεται η μνήμη και κατ' επέκταση η αυτοπεποίθηση και η ικανοποίηση του παιδιού. Εικαστικά το βιβλίο είναι αρκετά αφαιρετικό, μακριά από τη συνήθη εικονογράφηση ανθολογιών λαϊκών παραμυθιών με μοτίβα της λαογραφίας. Κυριαρχεί το χρώμα: ασυνήθιστες αποχρώσεις όλων των βασικών χρωμάτων θυμίζουν απαλά υφάσματα πάνω στα οποία απλώνονται τα υλικά του παραμυθιού και ο αναγνώστης προσκαλείται να καθίσει να ξαποστάσει και τελικά να ακούσει. Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται: Το βιβλίο απευθύνεται στα παιδιά που μόλις προσέρχονται στο λόγο με όλες τους τις αισθήσεις ανοιχτές στα μηνύματα και τις εικόνες που πλάθει μια αφήγηση. Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά: Τα μικρά παιδιά λατρεύουν τα χρώματα και τις εικόνες, αλλά απολαμβάνουν ιδιαίτερα το τελετουργικό της αφήγησης. Για ποιο λόγο να το προτιμήσουν οι γονείς: Οι γονείς επιλέγοντας να αφηγηθούν ένα οποιοδήποτε παραμύθι δημιουργούν τις βάσεις για μια σχέση σταθερή και όμορφη με τα παιδιά. Με το Κουντουνάκι οι γονείς θα διαβάζουν, τα παιδιά θα ακούν και πολύ σύντομα θα αφηγούνται τα ίδια τις δικές τους παραλλαγές διαιωνίζοντας την παράδοση. (Ελένη Κορόβηλα, Bookpress.gr 20/5/2014)

Περιεχόμενα

Το ρεπάνι - Πόντος
Η Μερμήγκω - Κάτω Ιταλία
Το κουβακάκι - Σμύρνη
Η κουλούρα της βάβως - Ήπειρος
Ο Τσουγκρούτ - Τσιγγάνικο [Αττική]
Οι προξενιές της θυγατέρας του ποντικού - Κύζικος
Το ντίλι ντίλι - Σμύρνη
Το Τσουκαλάκι - Κάρπαθος
Ο σκαντζόχερας κι η αλουπού - Μεσσηνία
Τ' αντερουλάκια - Νάξος
Το καλικαντζαράκι του μύλου - Χίος
Το μελάκι - Κύθνος
Η Χαλκοσκουφίτσα - Σκιάθος
Κόκορας ο γούμενος - Ιεράπετρα
Το κούτρουλο παιδί - Σκύρος
Η γάτα κουμπάρα - Νάξος
Η κούκλα - Τήνος
Το κουντουνάκι - Κύθνος
Το Κοντορεβιθούλι - Μάνη
Ο Τούλιανος - Ροδοχώρι Βοΐου Κοζάνης
Η πεντάρα - Αμπελώνας Λάρισας
Ο κυρ Δράκος ποντικάκι - Ανατολική Θράκη
Το Μισοκωλίδι - Κέρκυρα
Ο πόντικας κι η μπαμπουρίτσα - Σάμος
Ο Αλμάτος - Σάμος
Η κουτσουλιά του σπουργίτη - Σκιάθος
Το μελάκι - Μύκονος
Η σουσουράγια - Ζάκυνθος
Ο κοκκινοσκουφάτος - Θράκη