ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΕΡΓΩΤΗΣ (1841-1916)

Παρουσίαση

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ο επαρκής αναγνώστης αντιλαμβάνεται αμέσως το ευρύτατο φάσμα ενδιαφερόντων του Κεφαλονίτη λόγιου Βεργωτή. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι ένας Διαφωτιστής, αφού αυτά που τον απασχολούν δεν είναι μόνο πνευματικά και θεωρητικά, αλλά και κοινωνικά. Κατά το πρότυπο των Ευρωπαίων Διαφωτιστών δεν ασχολείται μόνο με τα γράμματα κεντρίζεται από τα πολιτικά και τα κοινωνικά γεγονότα του αιώνα του, γράφοντας και μετέχοντας όσο μπορούσε και ο ίδιος σ' αυτά.
Γνωρίζοντας άριστα τις κλασικές και τις ευρωπαϊκές γλώσσες (Γαλλικά, Ιταλικά, Αγγλικά, Γερμανικά), ο αυτοδίδακτος Βεργωτής ασχολήθηκε από πολύ νέος με τη μετάφραση. Σε ηλικία 24 ετών εδημοσίευσε στη δημοτική και σε έμμετρη μετάφραση τα πέντε πρώτα άσματα της Κόλασης του Δάντη με σχόλια ιστορικά και φιλολογικά. Αυτή η μετάφραση τον απασχόλησε σ' όλη του τη ζωή, ξαναδουλεύοντας και απαντώντας στην πολεμική που του ασκήθηκε από τους επικριτές του, μεταφραστές του ίδιου έργου.
Εκτός από τον Δάντη τον απασχόλησαν επίσης οι γλωσσικές διαμάχες της εποχής του: Επτανήσιοι, Βερναρδάκης, Κόντος, Χατζιδάκις, Ροΐδης, Ψυχάρης κ.ά. Μελετά τα ελληνικά κείμενα από τον Όμηρο ως τα δημοτικά τραγούδια, συγκεντρώνει τεράστιο όγκο γλωσσικού υλικού και κατατοπίζεται στη γλωσσική επιστήμη, ακολουθώντας πάντοτε τον επτανησιακό δημοτικισμό. Τονίζει ότι η γλώσσα είναι μέσο και όχι σκοπός και επομένως δεν είναι θέμα μόνο φιλολογικό, αλλά ευρύτερα κοινωνικό και εθνικό: τη θεωρεί αναφαίρετο κτήμα του έθνους.
Μία πολύ σημαντική γλωσσική εργασία του Βεργωτή είναι το «Γλωσσάριο Κεφαλληνίας», το οποίο με εισηγητή τον Γεώργιο Χατζιδάκι, εβραβεύτηκε στον γλωσσικό διαγωνισμό του συλλόγου «Κοραής» το 1891 στην Αθήνα.
Παράλληλα με τη γλώσσα ασχολήθηκε και με την εκπαίδευση. Ως ελληνοδιδάσκαλος και σχολάρχης γνωρίζει καλά τα προβλήματα του κλάδου. Προτείνει λοιπόν προχωρημένες ιδέες για την αναμόρφωση της παιδείας, ιδιαίτερα της Δημοτικής εκπαίδευσης. «Να εισαχθή η όλως άγνωστος εις τα σχολεία σύνθεσις ή η έκθεσις ιδεών», να θεωρηθεί το «ωραίον» ως το διαπλαστικότατο στοιχείο της παιδείας - και κυρίως η μουσική, «να διδάσκεται πολιτική κατήχησις», «γυμναστική και οικιακή οικονομία». Απαραίτητη προϋπόθεση για όλα αυτά θεωρεί την καθιέρωση της δημοτικής και τη συγγραφή κατάλληλων βιβλίων ν' απορριφθούν «τα τραγελαφικά και κακούργα». [...] (Απόσπασμα από το προλογικό σημείωμα της Τ. Ευθυμιάτου-Αλισανδράτου)

Περιεχόμενα

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗΣ, Σημείωμα για την έκδοση
ΕΥΘΥΜΙΑΤΟΥ-ΑΛΙΣΑΝΔΡΑΤΟΥ, Προλογικό σημείωμα
Παναγιώτης Βεργωτής (1841-1916). Σύντομη βιογραφία και δημοσιεύματα
Α'. Σύντομη βιογραφία - Ο Παναγιώτης Βεργωτής και το χειρόγραφο του Κατζούρμπου Β'. Ο Παναγιώτης Βεργωτής και τα «πιστοποιητικά σπουδών» του Γ'. Βιογραφικό υπόμνημα του Παναγιώτη Βεργωτή προς το Υπουργείο Παιδείας Δ'. Δημοσιεύματα του Παναγιώτη Βεργωτή
Οι πολιτικές σάτιρες του 1830 στην Κεφαλονιά και ο Παναγιώτης Βεργωτής
Ο Παναγιώτης Βεργωτής και η Κόλαση του Δάντη
Ανέκδοτα γράμματα διαφόρων στον Παν. Βεργωτή (και δύο γράμματα του Βεργωτή στον Κωστή Παλαμά)
Ένα ανέκδοτο γράμμα διαμαρτυρίας του Παναγιώτη Βεργωτή προς τον καθηγητή Γεώργιο Ν. Χατζιδάκι (1910)
Το θέατρο στην Κεφαλονιά. Παραστάσεις της «Φιλοδραματικής Εταιρείας» (1865-1868)