ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Παρουσίαση

Αι ιστορικαί έρευναι εις τον τομέα του δικαίου μέχρι προσφάτως ήσαν σχεδόν άγνωστοι, του δικαίου εξεταζομένου αποκλειστικώς ως ενός θετικού κατασκευάσματος αι ιστορικαί έρευναι εξηρκούντο απλώς εις την εξέτασιν του φαινομένου των καταβολών του ισχύοντος δικαίου εν είδει επεκτάσεως αυτού. Η κατάστασις ήλλαξεν ριζικώς κατά τον ιθ' αιώνα, οπότε και ενεφανίσθησαν διάφοροι νομικαί κατευθύνσεις - σχολαί, αι οποίαι διεδραμάτισαν μείζονα ρόλον εις την εξέλιξιν των ιστορικών σπουδών, τουθ' όπερ ωδήγησεν εις την ανεξαρτητοποίησην της ιστορίας του δικαίου από το θετόν δίκαιον ούτως, ώστε σαφώς προσδιωρίσθησαν τα θεματικά πεδία εκάστου κλάδου. Το μεν θετικόν δίκαιον παρέμεινεν εις την εξέτασιν του ισχύοντος δικαίου κατά την σημερινήν εποχήν, η δε ιστορία του δικαίου εθεματοποιήθη εις την ιστορικήν εξέλιξιν του απωτέρου αλλά και του προσφάτου εισέτι παρελθόντος. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Αντί προλόγου
Εισηγήσεις, Ιστορία και φιλοσοφία των δικαϊκών και κοινωνικών θεσμών των αρχαίων πολιτισμών της Εγγύς Ανατολής
Προιδέασις
Αντικείμενον εργασίας. Μέθοδος εργασίας
Μέρος Α': Νόμος και κοινωνία
Τμήμα πρώτον: Η αιτία ιδρύσεως των κοινωνιών
Ι. Θεοκρατικαί θεωρίαι
Πρώτον: Άμεσος θεϊκή επέμβασις - α'. Εις την φαραωνικήν Αίγυπτον - β'. Εις την Μεσοποταμίαν - γ'. Εις τους ιουδαίους - δ'. Εις τον χριστιανισμόν - ε'. Εις το ισλάμ. Δεύτερον: Έμμεσος θεϊκή επέμβασις. Τρίτον: Κρίσις επί των θεοκρατικών θεωριών
II. Δημοκρατικαί θεωρίαι
Πρώτον: Η θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου παρ' αρχαίοις έλλησι. Δεύτερον: Κατά τον Χομπς (1588-1679). Τρίτον: Κατά τον Λωκ (1632-1704). Τέταρτον: Κατά τον Ρουσσώ (1712-1778). Πέμπτον: Κρίσις επί των θεωριών του κοινωνικού συμβολαίου
III. Η θεωρία της ισχύος
IV. Η θεωρία της εξελίξεως της οικογενείας
V. Η θεωρία περί τοτέμ
VI. Συμπεράσματα
Τμήμα δεύτερον: Η νομική θέσις των ανθρώπων κατά την αρχαιότητα
Α'. Εις τας πρωτογόνους κοινωνίας - α'. Ισότης - β'. Απόλυτος προστασία. Β'. Εις την ωργανωμένην κοινωνίαν - α'. Ταξική διάρθρωσις της κοινωνίας - β'. Ανισότης
Ι. Η τάξις των δούλων
Α'. Εις την φαραωνικήν Αίγυπτον. Πρώτον: Η εμφάνισις του θεσμού. Δεύτερον: Η προέλευσις των δούλων. Τρίτον: Η νομική θέσις των δούλων. Β'. Εις την Μεσοποταμίαν. Πρώτον: Η προέλευσις των δούλων. Δεύτερον: Η νομική θέσις των δούλων. Τρίτον: Ο θεσμός της απελευθερώσεως. Γ'. Εις τους ιουδαίους. Πρώτον: Η προέλευσις των δούλων - α'. Αιχμάλωτοι πολέμου - β'. Γέννησις εκ δούλης - γ'. Η δουλεία ως ποινή - δ'. Η δουλεία λόγω δανεισμού. Δεύτερον: Η νομική θέσις των δούλων. Δ'. Εις την ρωμαϊκήν αυτοκρατορίαν. Πρώτον: Παλαιότης του θεσμού. Δεύτερον: Η προέλευσις των δούλων. - α'. Γενικοί λόγοι δουλείας: αιχμάλωτοι πολέμου, γέννησις εκ δούλης - β'. Ειδικοί λόγοι υπέρ των ρωμαίων: πώλησις ρωμαίου εκτός Ρώμης - γ'. Συνεπεία ποινής. Τρίτον: Η νομική θέσις των δούλων - α'. Βελτίωσις της θέσεως των δούλων: άμβλυνσις της απολύτου εξουσίας των κυρίων επί των δούλων των - β'. Αναγνώρισις εις τους δούλους περιορισμένης νομικής προσωπικότητος. Τέταρτον: Ο θεσμός της απελευθερώσεως - α'. Τρόποι απελευθερώσεως εις το πρώιμον ρωμαϊκόν δίκαιον, συμπερίληψις εις τας πληθυσμικάς στατιστικάς, "εικονική" αίτησις απελευθερώσεως, διαθήκη - β'. Εις τους κατόπιν χρόνους, δια νόμου απελευθέρωσις, νέοι τρόποι απελευθερώσεως. Ε'. Εις την αρχαίαν Ελλάδα. Πρώτον: Προέλευσις του θεσμού της δουλείας - α'. Αιχμαλωσία - β'. Γέννησις - γ'. Συνεπεία δανείου - δ'. Συνεπεία ποινής - ε'. Πώλησις τέκνων. Δεύτερον: Η νομική θέσις των δούλων. Τρίτον: Ο θεσμός της απελευθερώσεως
II. Η τάξις των αλλοδαπών
Α'. Μη αναγνώρισις εις τους αλλοδαπούς νομικής προσωπικότητος. Β'. Λόγοι μη αναγνωρίσεως εις τους αλλοδαπούς νομικής προσωπικότητος. Πρώτον: Θρησκευτικός παράγων. Δεύτερον: Κοινωνικόν μίσος κατά των αλλοδαπών. Τρίτον: Αι διεθνείς σχέσεις εις τον αρχαίον κόσμον ηρείδοντο επί της αρχής της απολύτου αντιπαλότητας. Τέταρτον: Εκδήλωσις εκ των εκδηλώσεων της διαπλοκής θρησκείας και δικαίου. Γ'. Η βελτίωσις της νομικής θέσεως των αλλοδαπών. Πρώτον: Ανάπτυξις διακρατικών σχέσεων. Δεύτερον: Η διάδοσις του εμπορίου. Τρίτον: Αλλαγή των ιδεολογικών και φιλοσοφικών εννοιών. Τέταρτον: Αι μεγάλαι κατακτήσεις. Δ'. Τρόποι προστασίας των αλλοδαπών. Πρώτον: Ο θεσμός της φιλοξενίας. Δεύτερον: Μετοικεσία. Ε'. Αι διεθνείς συνθήκαι
III. Η ενδιάμεσος τάξις μεταξύ των ελευθέρων και των δούλων
Πρώτον: Εις την φαραωνικήν Αίγυπτον. Δεύτερον: Εις την Μεσοποταμίαν
IV. Η τάξις των ελευθέρων
Πρώτον: Εις την φαραωνικήν Αίγυπτον - α'. Η τάξις των ευγενών - β'. Η τάξις των βιοτεχνών, εμπόρων και χαμηλοβάθμων υπαλλήλων - γ'. Η τάξις των γεωργών και των εργατών. Δεύτερον: Εις την Μεσοποταμίαν
Τμήμα τρίτον: Αι πηγαί των δικαίων της αρχαιότητος
Ι. Η θρησκεία
Α'. Η σχέσις θρησκείας και δικαίου εν ταις αρχαίαις κοινωνίαις. Πρώτον: Η θρησκεία ως η κυριωτέρα πηγή του δικαίου. Δεύτερον: Διαπλοκή θρησκείας και δικαίου. Τρίτον: Λόγοι διαπλοκής θρησκείας και δικαίου [...]