Φιλελληνισμός

Παρουσίαση

Το ταξίδι της ιστοριογραφίας αρχίζει πάντοτε από το παρόν. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έβγαλε την Ελλάδα από την αφάνεια της ευημερίας και την τοποθέτησε στις πρώτες -δυσμενείς- ειδήσεις των παγκόσμιων ειδησεογραφικών μέσων. Το σημερινό "ενδιαφέρον για την Ελλάδα και τους Έλληνες" μοιάζει με το «αρνητικό» της «φωτογραφίας» του φιλελληνισμού. Ειρωνεία της ιστορίας ή απλώς επανάληψή της ως «φάρσας»; Για τον ιστορικό δεν σημαίνει τίποτε από τα δύο· μόνο ότι το παρόν τον καλεί επίμονα να εξερευνήσει ξανά τόπους που θεωρούνταν καταγεγραμμένοι. Ο φιλελληνισμός, όπως και η ελληνική επανάσταση, αποτέλεσε ένα από τα αγαπημένα θέματα της ελληνικής ιστοριογραφίας για πολλά χρόνια μετά την εκδήλωσή του και απασχόλησε σημαίνοντες Έλληνες και ξένους ιστορικούς. Το ιστοριογραφικό ενδιαφέρον βέβαια δεν έμεινε αμείωτο μέχρι σήμερα, καθώς θέματα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας εγκαθιδρύθηκαν ως κυρίαρχα και πρωτοποριακά, σε σχέση με θέματα πολιτικής ιστορίας, στο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών. Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για ζητήματα πολιτικής ιστορίας ανανεώθηκε, εμπλουτισμένο από τις πηγές και τις μεθόδους των υπολοίπων προσεγγίσεων. Ο νέος ιστορικός δεν φιλοδοξεί να τα καταφέρει καλύτερα από τους προκατόχους του, αλλά προσπαθεί να εξερευνήσει κάποια άγνωστα μονοπάτια, να «ξεχορταριάσει» κάποια παλαιότερα και έτσι να συμπληρώσει, έστω και ατελώς, τον τεράστιο χάρτη της συνολικής, ζώσας, ιστορίας. Αυτό θεωρούμε ότι είναι και η μεγάλη συνεισφορά των επιστημόνων, οι οποίοι έλαβαν μέρος στο διεθνές συνέδριο «Φιλελληνισμός. - Άννα Β. Μανδυλαρά - Λάμπρος Φλιτούρης». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Μήνυμα του Δημάρχου (Ευστάθιος Γιαννούλης)
Εισαγωγή (Άννα Β. Μανδυλαρά - Λάμπρος Φλιτούρης)
Μέρος Α': Γένεση και συγκρότηση του Φιλελληνισμού: έννοιες, όροι, πολιτική
Η γένεση των όρων Έλληνας και Γραικός και η πορεία για την ανάπτυξη του Φιλελληνισμού στην Ευρωπαϊκή Σκέψη (Γιάννης Καρακατσιάνης)
Η ρητορική του Φιλελληνισμού στην Επανάσταση του 1821: τα γαλλικά φυλλάδια (Αλεξάνδρα Σφοίνη)
Σχέδια για τη δημιουργία ενός ελληνικού κράτους κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης: η περίπτωση του Dominique Frederic de Pradt (Βίκυ Καραφουλίδου)
"The Hapiness of Mankind" Ντισέντερς, Μεταρρυθμιστές, Φιλέλληνες (Γιάννα Τζουρμανά)
"Αι ελπίδες ημών εστράφησαν προς τους Έλληνας": Προτάσεις Φιλελλήνων για την πολιτειακή και οικονομική οργάνωση του ελληνικού κράτους κατά τη διάρκεια του Αγώνα (Ελπίδα Κ. Βόγλη)
Φιλέλληνες και Ελληνική Επανάσταση: η διεθνική διάσταση (Άννα Καρακατσούλη)
Πρώιμοι Σουηδοί περιηγητές και φιλελληνισμός (Βασίλης Σαμπατακάκης)
Η συμμετοχή του γερμανού γιατρού J.D. Elster στον Ελληνικό Αγώνα Απελευθερώσεως (Ρεγγίνα Quack-Μανουσάκη)
Γερμανικός Φιλελληνισμός: Η περίπτωση του W.T. Krug (Λία Παπαδημητρίου)
Edward Everett: ένας πρόδρομος του αμερικανικού φιλελληνισμού στην Ήπειρο (Αγαθή Εργάτη)
Φιλελληνισμός και η μάχη του Πέτα (Κατερίνα Ζαρίδη)
Η εκστρατεία στην Ήπειρο (1822) και η μάχη του Πέτα μέσα από τα απομνημονεύματα των φιλελλήνων Olivier Voutier, Maxime και Raybaud Daniel Elster (Γιώργος Β. Νικολάου)
Μια "βαλκανική" εκδοχή του Φιλελληνισμού: η περίπτωση του Ιβάν Σελιμίνσκι (Ελεονώρα Ναξίδου)
Un agent consulaire franco-hongrois, temoin des evenements de la guerre d'independance grecque (Ferenc Toth)
L'institution consulaire francaise et le philhellenisme: defiance, participation ou recuperation? (Alexandre Masse)
Ο "διαφορετικός" ιταλικός φιλελληνισμός (Ιωάννης Δημ. Τσόλκας)
Εκφάνσεις του ιταλικού φιλελληνισμού κατά τη δεκαετία του 1820 (Στάθης Μπίρταχας)
Όψεις και χρονικά όρια του γαλλικού φιλελληνισμού (Νίκος Γκουδίνας)
Ιδεολογικές αντιθέσεις και συγκλίσεις στον γαλλικό φιλελληνισμό (Χρυσή Καρατσινίδου)
Μέρος Β': Ο Φιλελληνισμός και οι αντικατοπρισμοί του: τέχνη, δημόσιος χώρος, δημόσιος λόγος
Πολιτικός Ρεαλισμός και Πολιτιστική Αλλαγή: ο Allan Ramsay, τα "Προνόμια της Κατάκτησης" και το Γούστο για την Ελλάδα circa 1755 (Άρης Σαραφιανός)
Ο Παπαδιαμάντης, ο Γόρδων και ο Φίνλεϋ σκιαγραφούν τον Μπάυρον (Στέλιος Παπαθανασίου)
Οι Μάρτυρες του Σουλίου στην Αβάνα: Η αμερικανική πορεία ενός βιβλίου με "ποιήματα στα γαλλικά" (Eva Lattore Broto)
Ο Ελληνικός Απελευθερωτικός Αγώνας στα λογοτεχνικά κείμενα της Σικελίας το ΙΘ' αιώνα (Francesco Scalora)
Η καλλιτεχνική συμβολή των φιλελλήνων στην Επανάσταση του 1821: δημιουργοί, ρεπερτόριο, απήχηση (Γiάννης Πλεμμένος)
Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη στη ρομαντική τέχνη και λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Καταγραφή και ιδεολογικές προεκτάσεις της "διεθνοποίησης" ενός εθνικού ήρωα (Κώστας Καραβίδας)
Πετώντας στη ράχη ενός χελιδονιού με τον Άντερσεν. Προορισμός: Ελλάδα (Πηνελόπη Αδαμοπούλου)
Ο Θρόνος και ο "Κρατικός Φιλελληνισμός" Πρωτόκολλο και Θέαμα στις δημόσιες τελετουργίες κατά την Οθωνική βασιλεία (Παναγιώτης Γ. Κιμουρτζής - Άννα Β. Μανδυλαρά)
Η Ακρόπολη ως επιφάνεια προβολής του αισθητικού λόγου του ρομαντισμού (Ναυσικά Μυλωνά)
Λευκοθέα αναδυόμενη. Για μια φιλολογική έκδοση της Λευκοθέας του Carl Iken (1825) (Λίλια Διαμαντοπούλου - Αλέξανδρος Κατσιγιάννης)
Ο "μισέλλην" φιλέλληνας Γεώργιος Φίνλεϋ: στοιχεία για την πρόσληψη του έργου του από την ελληνική ιστοριογραφία (Νίκος Ροτζώκος - Διονύσης Τζάκης)
Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και Ινστιτούτα στην Ελλάδα: "φιλελληνισμός", πολιτισμικές μεταφορές και αποικιοκρατικός λόγος (Ειρήνη Τουντασάκη - Νίκη Μαρωνίτη)
Μέρος Γ΄: Ο φιλελληνισμός και οι μεταμορφώσεις του μέσα στο χρόνο
Philhellenisme et ambitions russes dans le cadre de la Question d' Orient (Stella Chervas) [...]

Επιστημονική επιμέλεια: Άννα Β. Μανδυλαρά - Γιώργος Β. Νικολάου - Λάμπρος Φλιτούρης - Νικόλαος Ανασταστόπολος