Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ 1833-1862 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Η ίδρυση και η συγκρότηση του ελληνικού βασιλείου δεν άφησαν αλώβητο τον μακραίωνο μοναστηριακό θεσμό του νότιου ελλαδικού χώρου, αφού σε σύντομο χρονικό διάστημα μοναστηριακοί και εκκλησιαστικοί φορείς είδαν να μειώνονται δραματικά τα μοναστηριακά συγκροτήματα της επικράτειας και ο αριθμός των προσώπων που διαβιούσαν σε αυτά. Οι εν λόγω εξελίξεις, που προκάλεσαν πληθώρα αντιδράσεων στην ελληνική κοινωνία, αποδόθηκαν κατά κύριο λόγο στα μέτρα που έλαβε αρχικά η αντιβασιλεία και μετέπειτα ο Όθωνας για τον θεσμό. Μεταξύ των σκοπών της παρούσας μελέτης, που βασίζεται σε αρχειακό υλικό, είναι η επανεξέταση της προαναφερθείσας άποψης ως προς την ορθότητα της και η κατανόηση των λόγων για τους οποίους η πολιτεία επέβαλε τα συγκεκριμένα μέτρα. Συγχρόνως καταδεικνύονται οι πρόσθετες παράμετροι που συνέβαλαν στις ποιοτικές και αριθμητικές διαφοροποιήσεις του θεσμού, οι οποίες σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Προσέτι μελετώνται οι μέθοδοι που χρησιμοποίησαν οι μοναστηριακοί φορείς για να προασπίσουν στο πλαίσιο του νεότευκτου κράτους τον θεσμό που υπηρετούσαν. Ερευνώνται τέλος τα πρόσωπα που εγκαταβίωσαν (προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά) στις μονές της ελληνικής επικράτειας, προκειμένου να σκιαγραφηθεί το «προφίλ» των μοναχών και παράλληλα να γίνουν αντιληπτοί οι λόγοι που οδήγησαν τα πρόσωπα στην επιλογή να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια και να αφιερώσουν τον υπόλοιπο βίο τους στον μοναχισμό. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου
Πρόλογος
Ο μοναχισμός στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος (1833-1862)
Εισαγωγή
Μέρος Α': Περί μοναχισμού
Κεφ.Ι: Ιστορική αναδρομή
Κεφ.ΙΙ: Περί μονών και μοναχών
Μοναστηριακά συγκροτήματα: κτίσματα, διοίκηση, λειτουργία
Μοναστικό σχήμα: προϋποθέσεις, ιεροί κανόνες, βαθμοί, καθήκοντα
Μέρος Β': Ο μοναχισμός στον νότιο ελλαδικό χώρο (15ος αιώνας-1832)
Κεφ.III: Ο μοναχισμός του νότιου ελλαδικού χώρου (15ος αιώνας-1820)
Μονές και μοναχοί στη μετά την Άλωση εποχή
Κεφ.IV: Εκκλησιαστικές και μοναστηριακές εξελίξεις κατά την Επανάσταση
Η έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα
Τοπικοί οργανισμοί και εθνοσυνελεύσεις
Πολιτικές ενέργειες για τον μοναχισμό
Αποτελέσματα
Κεφ.V: Εκκλησιαστικές και μοναστηριακές ενέργειες κατά την καποδιστριακή και μετακαποδιστριακή περίοδο
Ενέργειες για την εκκλησία και τον μοναχισμό
Μοναστηριακά στοιχεία
Μέρος Γ': Ο μοναχισμός στο ελληνικό βασίλειο (1833-1862)
Κεφ.VI: Ενέργειες της αντιβασιλείας και του Όθωνα για την εκκλησία και τον μοναχισμό (1833-1862)
Τα εκκλησιαστικά και μοναστηριακά μέτρα της Πολιτείας
Από την απόλυτη μοναρχία στην έξωση του Όθωνα
Εν κατακλείδι
Κεφ.VII: Τεκμηριωτικές αναζητήσεις
Πηγές μοναστηριακών δεδομένων
Αρχειακά τεκμήρια: αναφορές
Διαπιστώσεις
Κεφ.VIII: Μονές και μοναχοί στο ελληνικό βασίλειο (1833-1862)
Μοναστηριακά συγκροτήματα
Οι μοναστές
Κεφ.IX: Μελέτη περίπτωσης: η Μάνη
Τα τεκμήρια
Μονές, εγκαταβιούντες, υπηρέτες
Επιλογικά
Μέρος Δ': Ο κόσμος των μονών (1833-1862)
Κεφ.Χ: Εγκαταβιώνοντας στις μονές: τα πρόσωπα
Ανδρικές μονές
Γυναικείες μονές
Το έργο των μονών
Κεφ.XI: Τα ανθρωπωνύμια
Μοναστηριακά
Βαπτιστικά
Οικογενειακά
Οι καταλήξεις των επωνύμων
Γενική θεώρηση
Κεφ.XII: Η ανθρωπογεωγραφία του μοναχισμού
Η χωρογραφία του πλαισίου
Οι γενέτειρες των μοναστών
Διερευνώμενες σχέσεις
Χωρογραφία και μοναχισμός
Κεφ.XIII: Ο κοσμικός χρόνος στον μοναχισμό
Χρονολογίες εισόδου
Ηλικίες εισόδου
Συσχετισμοί
Χρονικές μετρήσεις και μοναστηριακές τάσεις
Κεφ.XIV: Πτυχές της μοναστηριακής καθημερινότητας
Διακονήματα
Ασθένειες - αναπηρίες
Παρατηρήσεις
Ικανότης (Εκπαίδευση-εγγραμματοσύνη)
Μοναστικά ιδεώδη
Προβάλλοντας τον μοναστικό βίο
Επιλέγοντας το μοναστικό σχήμα
Συμπεράσματα
Αρχειακές πηγές - βιβλιογραφία
Γλωσσάριο
Εισαγωγή