Ο ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΕΛΥΤΗΣ

Παρουσίαση

Κέρκυρα, 1937, δικτατορικό καθεστώς Μεταξά. Από τον Ιανουάριο έως το Σεπτέμβριο ο Οδυσσέας Ελύτης φοιτά στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών, "απομονωμένος επάνω στο Φρούριο", σύμφωνα με τον ίδιο. Πολλά χρόνια αργότερα, ένας συγγραφέας πηγαίνει στο Νησί των Φαιάκων για να μάθει πώς διήγε τόσους μήνες εκεί ο ποιητής, συνυπηρετώντας με τον Κύπριο φίλο του Ευάγγελο Λουίζο. Με ποιους συναντήθηκε, εκτός από τον Λόρενς Ντάρελ, το γιατρό Θεόδωρο Στεφανίδη και μερικούς ντόπιους λογοτέχνες; Πώς περνούσε τις ελεύθερες ώρες του; Ποια ήταν η σχέση του με ορισμένες νεαρές αριστοκράτισσες; Ακόμη, τι κρύβεται πίσω από το ποίημα του "Ελένη"; Ο ερωτευμένος Ελύτης είναι ένα μυθιστόρημα για τον νεαρό έφεδρο αξιωματικό με τα ποιητικά οράματα και ταυτόχρονα μια σπουδή για τον άνθρωπο Ελύτη. Σε αυτό γίνεται λόγος για την πολιτική πλευρά του, μα και την ερωτική. Διότι είναι ερωτικός ποιητής ολόκληρο το σώμα της ποίησής του είναι ερωτικό. Ο έρωτας διαποτίζει και το Άξιον Εστί, ίσως το ωραιότερο ποίημα που έχει γραφτεί στην ελληνική γλώσσα. Ο ίδιος σε μια συνέντευξη παραδέχεται την ηδονοθηρία του: " Ήμουν δοσμένος "εις τες ηδονές", που λέει κι ο Καβάφης". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

(Από συνέντευξη του συγγραφέα στη ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ, στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 8-1-2012)
Ε: Πού οφείλεται η σύλληψη της ιδέας;
Α: Με ενδιέφερε από καιρό το διάστημα που φοίτησε ο Ελύτης στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στην Κέρκυρα το 1937. To στοιχείο όμως που συνέβαλε στην απόφαση να τον χρησιμοποιήσω ως μυθιστορηματικό ήρωα ήταν κάτι που διάβασα σε δύο βιβλία τού ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου: ότι το ποίημα "Ελένη" των Προσανατολισμών έλαβε αυτόν τον τίτλο κατά παράκληση του Νίκου Γκάτσου, ο οποίος ήταν ερωτευμένος με μια ωραία Κερκυραία, τη φοιτήτρια Ελενα Βεντούρα.
Ε: Ποιες ήταν οι δυσκολίες στην υλοποίηση της αρχικής έμπνευσης;
Α: Τα υπάρχοντα στοιχεία για την παραμονή του Ελύτη στην Κέρκυρα είναι ελάχιστα. Ο Ελύτης μιλάει για την εποχή αυτή στα Ανοιχτά χαρτιά, χωρίς λεπτομέρειες. To 2004 ξεκίνησα έρευνα σε αρχεία τοπικών εφημερίδων και από την έρευνα αυτή, από συνεντεύξεις αλλά και την προσπάθεια αποκρυπτογράφησης των ποιημάτων του, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ερωτευμένος με την Ελενα Βεντούρα ήταν ο ίδιος ο Ελύτης. Αυτό δεν ήταν εύκολο να αποδειχτεί, ανακάλυψα όμως αρκετές ενδείξεις στα ποιήματά του. To όνομα Ελένη εμφανίζεται σε πολλά από αυτά, ενώ ο ίδιος σε μια συνέντευξή του λέει πως επέλεξε το επώνυμο Ελύτης από τα γράμματα Ελ, με τα οποία αρχίζουν οι λέξεις Ελλάδα, Ελπίδα, Ελευθερία, αλλά και Ελένη, αφού τότε ήταν ερωτευμένος με μιαν Ελένη.
Ε: Σας αποκαλύφθηκε, επομένως, κατά τη διαδικασία της έρευνας ο ιδιωτικός Ελύτης;
Α: Ο ιδιωτικός Ελύτης παραμένει άγνωστος. Στο έργο του έχουν εντρυφήσει φιλόλογοι και κριτικοί, ωστόσο δεν έχουν φωτίσει τη ζωή του. Ως ποιητής είναι κρυπτικός, οι στίχοι του αλληγορικοί. Ειδικά το Αξιον εστί, ίσως το αρτιότερο ποίημα που έχει γραφτεί στην ελληνική γλώσσα, είναι ερωτικότατο και έχει κρυφά νοήματα. Με αυτά όμως ελάχιστοι έχουν ασχοληθεί. Όχι, δεν τα κατάφερα να τον αποκρυπτογραφήσω, είναι δύσκολο. Απλώς, προσπάθησα. Πάντως, πιστεύω ότι το υλικό που συγκέντρωσα μπορεί να είναι ωφέλιμο σε μια ενδεχόμενη βιογραφία του.