ΠΑΡΑΡΛΑΜΑ

Παρουσίαση

To έργο του Δημοσθένη Βουτυρά (1871-1958) αποτελεί μοναδική περίπτωση στη νεοελληνική λογοτεχνία. Οι παράξενες, σκοτεινές ιστορίες του, με πρωταγωνιστές ταπεινές φιγούρες που εξεγείρονται, συχνά με απελπισμένη αγριότητα, ενάντια στη μοίρα τους, διαβάζονται με αμείωτο ενδιαφέρον εδώ και έναν αιώνα.
Το ΠΑΡΑΡΛΑΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, με εικονογράφηση του Θανάση Πέτρου, κείμενα του Δημήτρη Βανέλλη και επίβλεψη του Βάσια Τσοκόπουλου (επιμελητή των Απάντων του Δημοσθένη Βουτυρά), είναι ένα τολμηρό γραφιστικό αφήγημα βασισμένο σε εννιά συναρπαστικές ιστορίες του Βουτυρά, με θέμα την απληστία, την προδοσία, τον ανεκπλήρωτο έρωτα, το ανυποχώρητο μίσος, τον μεταφυσικό τρόμο.
"Για να σχολιαστούν ορισμένες πρωτοτυπίες της τέχνης του Bουτυρά χρειάζεται να γίνει ένας παραλληλισμός με εκπροσώπους τού πιο μοντέρνου γραψίματος σήμερα", έγραφε ο Στρατής Τσίρκας στη μελέτη που αφιέρωσε στον ομότεχνο που θαύμαζε.
Ο Δημοσθένης Βουτυράς αντιλήφθηκε από τους πρώτους στην Ελλάδα αυτό που αντιλαμβάνονταν οι περισσότεροι σύγχρονοί του ευρωπαίοι συγγραφείς: η κοινωνία είναι μια κόλαση και η ευτυχία δεν είναι παρά ένα όμορφο ψέμα που αποκοιμίζει τις συνειδήσεις. Ο κοινωνικός θυμός, ως επακόλουθο αυτών των σκληρών διαπιστώσεων, στον Βουτυρά αποκτά τη μορφή μιας αδυσώπητης, βαθιάς υπαρξιακής αγωνίας που υπερβαίνει τα μικροπροβλήματα της καθημερινότητας -ακόμα κι όταν οι ήρωές του βρίσκονται στα έσχατα όρια της επιβίωσης- δημιουργώντας στο τέλος καταστάσεις απίστευτης παράνοιας.
Ρίξτε μια γρήγορη ματιά στις εικόνες του ανά χείρας γραφιστικού έργου: τι είναι εκείνο που εντυπώνεται καθαρά με την πρώτη ματιά; τα πρόσωπα. Τα κατά περίπτωση δύσμoρφα, ρυτιδωμένα, καταταλαιπωρημένα, αρρωστημένα, κακοποιημένα, στενόχωρα, θυμωμένα, σκοτεινιασμένα, δύσμοιρα, δύστροπα, κακότροπα, συγκλονισμένα, αγριεμένα, τρελαμένα και, εν τέλει, τραγικά πρόσωπα. Αυτός ακριβώς είναι ο κόσμος του Δημοσθένη Βουτυρά. Αυτή η πινακοθήκη του σκότους αποτελεί το απόλυτο σκηνικό του, την ιστορία του, την πλοκή του.
Το κατόρθωμα των "αρχιτεκτόνων" αυτού του τόμου είναι ότι κατάφεραν ο μεν Δημήτρης Βανέλλης, στο επίπεδο του σεναρίου, να αναδείξει το καίριο, δηλαδή τον κοινωνικό θυμό που εκπέμπεται ως υπαρξιακή αγωνία, ο δε Θανάσης Πέτρου, στο επίπεδο της γραφιστικής σχεδίασης, να αποδώσει με εξαιρετικά πειστική εικόνα το σπάνιο αίσθημα που ο επαρκής αναγνώστης αποκομίζει όταν διαβάζει τις σελίδες του Βουτυρά.
Ένας καθ' όλα "μοντέρνος", "σύγχρονος" συγγραφέας, σε μια καθ' όλα μοντέρνα" σύγχρονη επίσης ανάγνωση. Το τολμηρό, δυνατό κείμενο του Βουτυρά ευτύχησε να βρει στους δημιουργούς τού ΠΑΡΑΡΛΑΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ τους καλύτερους αναγνώστες του - ανανεώνοντας έτσι με μοναδικό τρόπο το ενδιαφέρον για τον σπουδαίο αυτόν συγγραφέα. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Έχοντας από τη φύση του έναν ιδιόρρυθμο χαρακτήρα, μαζί με το γεγονός της επιληψίας του και την τραγική αυτοκτονία του πατέρα του, ο Βουτυράς ανέπτυξε στενούς δεσμούς με την εσωτερικότητα, κυρίως δε με τη σκοτεινή της εκδοχή. Ο σημαντικότατος αυτός συγγραφέας σε αυτήν εδώ την έκδοση ευτύχησε να πέσει σε χέρια άξιων δημιουργών ενός κόμικς, το οποίο βασίστηκε σε δικές του ιστορίες. Εκεί που οι σύγχρονοι αλλά και κατοπινοί ομότεχνοι τού συγγραφέα κατατρώγονταν και εξαντλούνταν μέσα στα περιορισμένα όρια της ηθογραφίας, ο Βουτυράς έβρισκε διέξοδο στα αδιέξοδα της ψυχής, στα βαριά νέφη της ανθρώπινης φύσης, εκεί που ξεσπούν μπόρες και θύελλες καταστροφικές. Οι ήρωές του, όπως αυτοί προκύπτουν από την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής του, αναδεικνύονται ως ξεχωριστοί μέσα από το λογοτεχνικό πρίσμα ενός συγγραφέα που ήξερε να εντάσσει τις κοινωνικές ανισότητες και αδικίες μέσα στους λαβυρίνθους της ψυχής. Πολιτικός και ανθρώπινος στην ουσία, εξελίσσει το ήθος σε ηθική, χαρίζοντας στους ήρωές του πανανθρώπινα χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τον τόπο και τον χρόνο. Έτσι, οι ιστορίες του μπορούν να επεκταθούν και εκτός συνόρων σαν ιστορίες της ανθρώπινης φύσης. Τόσο ο Δ. Βαννέλλης με το σενάριο όσο και ο Θ. Πέτρου ανέλαβαν να φέρουν