ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΕΣ

Παρουσίαση

Ο πειραματισμός στο χώρο των τεχνών δεν έχει εκτιμηθεί ιδιαίτερα στη χώρα μας. Για τους περισσότερους, το πειραματικό έργο ενέχει το στοιχείο της προχειρότητας κι αποτελεί μέρος μιας ανώριμης εκδήλωσης ή μιας αναξιόπιστης καλλιτεχνικής έκφρασης. Από την άλλη, η προχειρότητα ιδιοποιείται το ρόλο που της προσφέρουν, για να δώσει το όνομα του πειράματος σε οποιοδήποτε έργο δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει ή να πραγματώσει μια άποψη. Παρ' όλ' αυτά το "πείραμα" έχει καταλάβει μια ιδιαίτερη θέση στο χώρο της παγκόσμιας τέχνης, όχι μόνο ως βοηθητικό στοιχείο μιας παραπέρα εξέλιξης αλλά και ως ανεξάρτητη άποψη κι έκφραση που προτείνει για κάποια περίοδο συγκεκριμένες λύσεις. Αν και δεν θεωρείται αυτόνομο καλλιτεχνικό κίνημα, όπως ο σουρεαλισμός, ο κυβισμός, η αφηρημένη τέχνη, το πείραμα μπορεί ν' αποτελεί ταυτόχρονα συστατικό διαφόρων κινημάτων. Συμβαίνει όμως και κάποιες φορές, η πειραματική τέχνη ή ο πειραματικός κινηματογράφος να συμπεριλαμβάνουν διαφορετικές απόψεις για την τέχνη ή διαφορετικά είδη τέχνης που ενώνονται κάτω από το κοινό στοιχείο του πειράματος.
Στον κινηματογράφο, που είναι ο τομέας του άμεσου ενδιαφέροντός μας, το πειραματικό στοιχείο εμφανίζεται μαζί σχεδόν με τη γέννησή του ως μέσο επικοινωνίας, αν και την πιο ολοκληρωμένη του έκφραση τη συναντάμε στη δεκαετία του '20 με ονομασίες όπως: καθαρό σινεμά, σινεμά τέχνης, σινεμά αφηρημένης τέχνης, ρυθμικό σινεμά, μη εικονικό, πρωτοποριακό, σινεμά αβάν γκαρντ, καταραμένο, προσωπικό, ατομικό, ιδιωτικό, ανεξάρτητο, παράλληλο, περιθωριακό, μη εμπορικό, όροι που συνέχισαν να ακούγονται κι αργότερα στη δεκαετία του '60, ενώ παράλληλα προστέθηκαν κι άλλοι, όπως διαφορετικό σινεμά, πειραματικό, οπτικό, ελεύθερο, φεμινιστικό, επαναστατικό, εκτός συστήματος κ.λπ. Όλες αυτές οι επωνυμίες, που πολλές φορές δηλώνουν το ίδιο πράγμα, δεν μπορούν να καθοριστούν με ακρίβεια, παρόλο που το πείραμα θα έπρεπε να δηλώνει ακρίβεια στην τέχνη όμως σ' αυτή την περίπτωση το πείραμα είναι συνώνυμο του καινούργιου, του πρωτοποριακού, εννοιών που έρχονται και παρέρχονται σε σχέση με συγκεκριμένα χρονικά σημεία. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ
Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
V. EGGELING: Ο "κώδικας" μέσα από τις αντιθέσεις
Diagonal Symphony
Hans Richter: Οι απαιτήσεις του κινηματογράφου ως μέσου έκφρασης
Rythmous 21 - Rythmous 23 - Rythmous 25
Rythmous 25
Len Lye και N. McLaren: Μια παρένθεση στο μέλλον
Χανς Ρίχτερ και η έννοια των Ρυθμών
Walter Ruttmann: Αυθορμητισμός και αφαίρεση - Oscar Fishinger: Η αφαίρεση στην Αμερική
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟ ΝΤΑΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟ
Filmstudy
Vormittagsspuk
Inflation
Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ
RENE CLAIR ΚΑΙ FRANCIS PICABIA
Entr'acte
Μαν Ρέι: Από τη φωτογραφία στον κινηματογράφο
Οι ταινίες: Le tour a la raison
Emak Bakia
Etoile de mer
Ο χώρος και η οργάνωσή του στην τέχνη του Μαν Ρέι
Σκιά: Η προβολή της αλήθειας
Gros Plan. Αλλαγή διαστάσεων
Επιστροφή στη φωτογραφία
O FERNAND LEGER ΚΑΙ Η ΜΗΧΑΝΗ
Ballet mecanique
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ AVANT-GARDE
Marcel Duchamp: Ready made και κινηματογράφος
Anemic Cinema
Το κείμενο της ταινίας
Από το ready make στην κινηματογραφική αδιαφορία
ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ - Ο ΘΕΑΤΗΣ
Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ο ΘΕΑΤΗΣ
ΑΡΝΗΣΕΙΣ: ΩΡΑΡΙΟ - ΑΦΗΓΗΣΗ - ΧΡΟΝΟΣ
ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΦΗΓΗΣΗΣ, ΑΥΘΟΡΜΗΤΙΣΜΟΣ, ΓΕΛΟΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΧΡΟΝΟΣ - ΡΥΘΜΟΣ - ΜΟΝΤΑΖ
ΤΟ ΩΡΑΡΙΟ ΣΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ