ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΡΜΕΝΙΑ

Παρουσίαση

"H ελλειπτική αυτή πρόζα, που κόβει την ανάσα, είναι ταυτοχρόνως ένα ταξιδιωτικό αφήγημα, ένα αλληγορικό ταξίδι, ένα καυστικό σχόλιο πάνω στην οικοδόμηση του Κράτους, μια ουμανιστική φιλοσοφία της ζωής, μια προετοιμασία για τον θάνατο και μια προφητεία ανάστασης, τόσο για την Αρμενία όσο και για τον ίδιο τον Μαντελστάμ". Σχολιάζοντας με τα λόγια αυτά το Ταξίδι στην Αρμενία, ο Μπρους Τσάτουιν προσπαθεί να προσδώσει ένα ελάχιστο χαρακτηριστικών σ' ένα κείμενο που είναι, εκ φύσεως, εξαιρετικά δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί σύμφωνα με τα γνωστά λογοτεχνικά κριτήρια. Και συνεχίζει: "Το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου είναι αυτοεπεξηγηματικό. Tο περισσότερο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να παρακαλέσει τον αναγνώστη να προσέξει την κάθε του γραμμή".
Για πρώτη φορά μεταφραζόμενο στα ελληνικά, το Ταξίδι στην Αρμενία αποτελεί μία ποιητική ματιά στη φυσική πατρίδα του ρώσου αντιφρονούντα ποιητή, που μαζί με το ποιητικό του έργο αποτέλεσαν ένα ισχυρότατο πολιτικό-αντικαθεστωτικό σχόλιο βγαλμένο με πίκρα μέσα από την καρδιά του. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Τρία είναι τα γνωρίσματα που προάγουν αυτό το βιβλίο σε εκδοτικό γεγονός πρώτου μεγέθους: ο συγγραφέας του, το αντικείμενό του και βέβαια ο μεταφραστής και προλογιστής (ο Γιώργος Χαβουτσάς). Ο Μαντελστάμ ανήκε στη χορεία των συγγραφέων του σοβιετικού καθεστώτος που χαρακτηρίστηκαν "φυγάδες του εσωτερικού" και ξεπαστρεύτηκαν με τους γνωστούς τρόπους. Η ποιητική του και η απόλυτη ιδιοτυπία του ως ανθρώπου αφήνουν σύξυλο τον σημερινό αναγνώστη, έστω κι αν τον διαβάζει σε "ξένη" γλώσσα. Ο Χαβουτσάς μοιάζει γεννημένος για το έργο που ανέλαβε. Με αρμένικη ρίζα, κανονικό καρούμπαλο, αποδίδει τον μαντελσταμικό κόσμο αναπέμποντας, θα λέγαμε, μια προσευχή για τα πάτρια και τα ποιητικά. Οι σελίδες για την Αρμενία γίνονται εξόχως επίκαιρες σήμερα που οι πληθυσμοί των Βαλκανίων και της ευρύτερης ανατολικής ζώνης αναδιατάσσονται με πλήρη περιφρόνηση για το τοπικό και το ιστορικό. (Κωστής Παπαγιώργης, Αθηνόραμα, 20/3/2008)