ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει λεπτομερώς την ανάπτυξη των φάσεων της αρχαίας υφαντουργίας από την απόκτηση των πρώτων υλών, του μαλλιού και του λιναριού, έως τη νηματουργία και την ύφανση. Ιδιαίτερα αναλύονται οι περίτεχνες και πολύχρωμες φορεσιές της Μινωικής Κρήτης και των Μυκηνών. Την εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο, τα υφάσματα δεν τυλίγονται πια γύρω από το κορμί με σχετική αυτονομία όπως στην Ανατολή, αλλά κόβονται και ράβονται, δηλαδή γίνονται συγκεκριμένα και ατομικά. Το ρούχο δεν τυλίγει απλώς το κορμί: το αναπλάθει. H θαλασσοκρατορία του Μίνωα στο Αιγαίο συνοδεύτηκε από μια λυγερή κρητική μόδα. Στο προϊστορικό Αιγαίο, η μόδα ήταν όπως και σήμερα στην Ευρώπη: με χαρούμενη ετήσια αποποίηση των προηγούμενων εκφράσεων, με την ελαφρότητα των παλινωδιών, με τη γελαστή λατρεία των φαινομένων, με τις τρελές εναλλαγές, τους δανεισμούς και τους εύρυθμους μιμητισμούς της. Πρόκειται για μια πρωτότυπη μελέτη, μοναδική στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, η οποία, αξιοποιώντας τα συμπεράσματα διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, συγκλίνει προς τη δημιουργία μιας σαφέστερης εικόνας τόσο για τα υλικά, το εργατικό δυναμικό και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή των υφασμάτων, όσο και για την οικονομία και κοινωνία της εποχής στην οποία δημιουργείται και εξελίσσεται η υφαντική τέχνη. H έκδοση κοσμείται με 160 περίπου ασπρόμαυρα και έγχρωμα σχέδια και φωτογραφίες. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ
1. "Απόλυτη αρχή δεν υπάρχει"
1α. Υφαντά, καλάθια και ψάθες: η ταυτόχρονη εμφάνιση και διαφορετική τους εξέλιξη
1β. Και μία δεύτερη θεωρητική αρχή: πίλοι και πιλητική
2. Οι τάσεις της υφαντικής εξέλιξης
3. Διάδοση τεχνολογίας ή μετακινήσεις πληθυσμών;
4. Η κίνηση, τα εργαλεία, η γνώση
5. Τεχνικές εξελίξεις και κοινωνικές μεταβολές
B. ΜΑΛΛΙ ΚΑΙ ΛΙΝΑPΙ, ΤΑ ΥΛΙΚΑ
1. Οι πρώτες ύλες της υφαντικής στο Αιγαίο
2. Οι "ελλείπουσες" ίνες: το βαμβάκι και το μετάξι
3. Όϊες και πρόβατα
4. Το οστεολογικό υλικό, ένας φαινομενικά αψευδής μάρτυς
5. Ειδώλια και παραστάσεις
6. Οι μαρτυρίες των πινακίδων της Γραμμικής B'. Τα ανακτορικά κοπάδια
6α. Τα αρχεία της Κνωσού
6β. Τα αρχεία της Πύλου
7. Η λογική των ονομάτων
8. Λινάρι, το χρησιμότατον
9. Λινάρια στα μυκηναϊκά αρχεία
9α. Τα ελεύθερα λινάρια της Πύλου
9β. Λινάρια στην Κνωσό
9γ. Σύντομος επίλογος: λινάρια και ανάκτορα
Γ. ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΛΩΣΤΗ
1. Όϊς πείκειν (Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, 775)
2. Πόκοι και ταλασιουργία
3. "Του λιναριού τα πάθη"
4. Η νήσις
5. Μερικά σωζόμενα αδράχτια
6. Τα σφονδύλια
7. Τάλαροι ειροκόμοι
8. Διμιτείς
9. Η απουσία των σφονδυλιών. Γιατί σφονδύλια και αγνύθες ενίοτε δεν συν-ευρίσκονται;
10. Το γνέσιμο στις πινακίδες της Κνωσού, της Πύλου και των Θηβών
11. Και πάλι οι ονομασίες: νήθω και κλώθω, αδράχτια και ηλακάτες
12. Από τη χρυσή ηλακάτη της Ελένης στην άτρακτο της Ανάγκης
Δ. Ο ΑPΓΑΛΕΙΟΣ, ΕΝΑ ΕPΓΑΛΕΙΟ ΧΩPΙΣ ΟΝΟΜΑ
1. Τυπολογία των πρώιμων αργαλειών
2. Ο οριζόντιος αργαλειός εδάφους
3. Ο κάθετος αργαλειός
4. Ο κάθετος αργαλειός με βάρη
5. Οι Σκανδιναβικοί αργαλειοί
6. Κάθετοι αργαλειοί με βάρη από την κεντρική Ευρώπη
7. Οι αργαλειοί στα κλασικά μνημεία: άρση αλλά και ενίσχυση των αμφιβολιών
8. Μέρη και εξαρτήματα του αργαλειού. Τα ονόματά τους
9. Αγνύθες ή λαίαι, μόνος αλλά ασφαλής μάρτυρας του αργαλειού
10. Οι αγνύθες της Υστερομινωικής περιόδου
11. Οι αγνύθες του Ακρωτηρίου Σαντορίνης
12. Ιστοί στις πινακίδες
13. Αρχαιολογικά ίχνη αργαλειών
14. Οι διπλές έγκοιλες πλάκες των Μαλλίων
15. Η άνιση διάδοση του αργαλειού με βάρη
16. Η επιλογή του αργαλειού με βάρη, θέμα τεχνικό ή αποτέλεσμα ιστορικών συνθηκών;
17. Για τρίτη φορά τα ονόματα: Οι ανώνυμοι αργαλειοί και τα πολυώνυμα σύνεργά τους
Ε. Η ΥΦΑΝΣΗ. ΤPΟΠΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
1. Το στήσιμο του αργαλειού
2. Το στημόνιασμα ή διάσιμο ή ίδιασμα
3. Οι τρόποι της ύφανσης και τα υφαντά
4. Οι παρυφές, τα λάθη, το ξεκρέμασμα
5. Υφαντικά σχέδια στην κρητομυκηναϊκή τέχνη
6. Και οι τοπικές διαφορές: υφαντικά σχέδια στη Θήρα
7. Μυκηναϊκές διαφορές
8. Σχέδια υφαντά ή κεντημένα;
9. Ταινίες και δικτυωτά
10. Ίχνη υφασμάτων
11. Χρόνος εργασίας
ΣΤ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΦΑΝΣΗ
1. Κναφική τέχνη
2. Νεροτριβιές και μαντάνια στη σύγχρονη Ελλάδα
3. Τα κναφεία των κλασικών χρόνων
4. Κναφείς στη μυκηναϊκή Ελλάδα
Ζ. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΑPΓΑΛΕΙΟΥ: ΜΕΓΑ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΠPΩΤΟ
1. Η απομνημόνευση, ο ρυθμός, η αυτοματοποίηση
2. Υφαντικές μεταφορές: η νοητική και πολιτική δύναμη
3. Πώς μεταδίδεται η τέχνη του αργαλειού; ένα παράδειγμα διδασκαλίας, η σειρά ΑΚ των αρχείων της Κνωσού