1453, Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Παρουσίαση

Πότε τελειώνει η βυζαντινή εποχή στις περιοχές που βρίσκονται στη δικαιοδοσία του βυζαντινού αυτοκράτορα, και πότε αρχίζει η νεώτερη; Ή αλλιώς, τι τελειώνει το 1453, πως και τι αρχίζει αμέσως μετά; Στο βάθος αυτών των ερωτημάτων λανθάνει πάντοτε το απλούστερο αλλά όχι λιγότερο ιστορικό ερώτημα αν και κατά πόσον ο κόσμος έγινε διαφορετικός μετά την Άλωση. Είναι βέβαιο ότι το 1453 αποτελεί μια τομή: καταλύεται το βυζαντινό κράτος, κι ένα άλλο, το οθωμανικό εγκαθίσταται με κέντρο την Κωνσταντινούπολη. Εκείνο όμως που είναι ενδιαφέρον να εξετασθεί είναι αν η ίδια αυτή τομή ισχύει και για κοινωνικές πραγματικότητες που διαμορφώνονται ανεξάρτητα από τις κρατικές δομές. Και ακόμη περισσότερο, εφόσον δεχόμαστε ότι η τομή πραγματοποιείται κατά επίπεδα που εγγράφονται σε διαφορετικές ιστορικές διάρκειες, είναι σημαντικό να εξετάσουμε ποια η ποιες τομές και πότε υπήρξαν καθοριστικές. Άλλωστε, η ίδια η έννοια της μετάβασης αποδίδει μια αργή διαδικασία, τα χαρακτηριστικά και τη διάρκεια της οποίας χρειάζεται να αποκρυπτογραφήσουμε. Αυτός ήταν και ο στόχος του διεθνούς συμποσίου που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2002, τα πρακτικά του οποίου δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΑΠΟ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Στέφανος Γερασίμου, Η επανοίκηση της Κωνσταντινούπολης μετά την άλωση
Cigdem Kafescioglu, Reckoning with an imperial legacy: Ottomans and Byzantine Constantinople
Elisabeth A. Zachariadou, Constantinople se repeuple
Δημήτρης Αποστολόπουλος, H ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών. Μια αποτίμηση, είκοσι περίπου χρόνια μετά την άλωση
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ
Nevra Necipoglu, Social and economic conditions in Constantinople during Mehmed II's siege
Κώστας Μουστάκας, Όψεις της μετάβασης στο οικονομικό και στο δημογραφικό πεδίο: παραδείγματα από τον μακεδονικό χώρο
Ηλίας Κολοβός, Το Άγιον Όρος και η συγκρότηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Klaus-Peter Matschke, Cretan Malmsey and the fall of Constantinople in 1453
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΠΑΛΑΙΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ - ΝΕΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ
Πάρις Γουναρίδης, Ιωσήφ Βρυέννιος, προφήτης της καταστροφής
Τόνια Κιουσοπούλου, Η έννοια της πατρίδας κατά τον 15ο αιώνα
Δημήτρης Κυρίτσης, Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και το τέλος του βυζαντινού πολιτισμού
Γιάννης Σμαρνάκης, Αρχαία Ιστορία και ερμηνευτικές στρατηγικές στον Πλήθωνα
Όλγα Γκράτζιου, Μεταβυζαντινή Τέχνη:Χρονολογικός προσδιορισμός ή εννοιολογική κατηγορία;
Ljubomir Maksimovic, Η εποχή της άλωσης και οι Σέρβοι
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Η ΑΛΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ
Αντώνης Αναστασόπουλος, Χατζηκατβίας, Χαριτόπουλος, Κριτόπουλος: στα ίχνη μιας παράδοσης για την οθωμανική άλωση της Βέροιας
Βαγγέλης Καραμανωλάκης - Παναγιώτης Στάθης, Ιστορίες για την Άλωση στον πρώτο αιώνα του ελληνικού βασιλείου