Η ΑΠΟΒΑΣΗ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

Παρουσίαση

Οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι των αγωνιζόμενων για ανεξαρτησία Ελλήνων (Ιανουάριος - Ιούνιος, Νοέμβριος - Δεκέμβριος 1824) είχαν ως αποτέλεσμα τον εθνικό διχασμό, τη διάσπαση της ηγεσίας και οικονομικές καταστροφές. Πολύ σύντομα μετά τη λήξη του δεύτερου εμφυλίου άρχισαν οι αποβατικές επιχειρήσεις του Ιμπραήμ πασά στην Πελοπόννησο (Φεβρουάριος - Μάιος 1825). Αυτές οι επιχειρήσεις έγιναν καταλύτης για την αποδιοργάνωση του νεοσυσταθέντος ελληνικού κράτους. Η ελληνική κυβέρνηση μένει ανενεργή, πόσο μάλλον που ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Γεώργιος Κουντουριώτης, ο οποίος έχει αυτοδιοριστεί και αρχιστράτηγος, αναχωρεί από το Ναύπλιο για το στρατόπεδο της Μεσσηνίας. Ο Ιωάννης Κωλέττης παραμένει στην πρωτεύουσα και βυσσοδομεί εναντίον του Κουντουριώτη. Αυτός αποδεικνύεται τελείως ακατάλληλος για αρχιστράτηγος. Ιδιαίτερα βαραίνει η αδυναμία της κυβέρνησης να εφοδιάσει τα ρουμελιώτικα σώματα, που αντιμετωπίζουν τον εχθρό, με τρόφιμα και πολεμεφόδια. Στο στρατόπεδο απουσιάζει γενικός αρχηγός, οι οπλαρχηγοί αδρανούν και επικρατεί αταξία και απειθαρχία. Οι στρατιώτες περιφέρονται στα γύρω χωριά για να βρουν τροφή. Οι Πελοποννήσιοι αρνούνται να στρατολογηθούν από τη στιγμή που οι αρχηγοί τους, και κυρίως ο Κολοκοτρώνης, βρίσκονται είτε φυλακισμένοι είτε κυνηγημένοι από την κυβέρνηση. Ο συγγραφέας αποτυπώνει τα γεγονότα των τριών αυτών μηνών, μέρα με τη μέρα, μέσα από δημόσια έγγραφα, εκδεδομένα και ανέκδοτα, ημερολόγια και απομνημονεύματα αυτόπτων μαρτύρων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

[...] Από τις πολλές εύστοχες κρίσεις οι οποίες διατυπώνονται από τον συγγραφέα ας θυμηθούμε μόνο μία "οι κυβερνητικοί παράγοντες εξακολουθούσαν να σκέπτονται κομματικά" παρά τους κινδύνους και την επιτακτική ανάγκη της ενότητας του έθνους. Αν μας θυμίζουν κάτι από την ιστορία της μεταγενέστερης Ελλάδας αυτά τα λόγια, ίσως να μην είναι συμπτωματικό... Πάντως χάρη στη "συμβαντολογική" αφήγηση του M. Β. Σακελλαρίου γίνεται δυνατόν να αναχθούμε σε καίριες εκτιμήσεις για γενικότερα ζητήματα που άπτονται της ίδιας της πολιτειακής υπόστασης, της πολιτικής νοοτροπίας και της πολιτικής ηθικής της ελληνικής εθνικής κοινότητας την οποία σφυρηλατούσαν διά πυρός και σιδήρου οι επαναστατικές συγκυρίες. Το μάθημα δεν είναι αμελητέο. (ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΗΣ, Το Βήμα, 24/3/2012)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
O πρόλογος του 1942
Συντομογραφίες, πηγές
ΜΕΡΟΣ Α'
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
1. Τα γεγονότα που προηγήθηκαν
2. Οι αντίπαλες δυνάμεις: η αιγυπτιακή πλευρά
3. Οι αντίπαλες δυνάμεις: η ελληνική πλευρά
ΜΕΡΟΣ Β'
ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΒΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΩΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ
Διαπεραίωση και απόβαση του πρώτου μέρους του αιγυπτιακού στρατού
Τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης μετά την εμφάνιση του εχθρικού στόλου, 12/24 - 13/25 Φεβρουαρίου
Οι πρώτες κινήσεις των Αιγυπτίων, 14/26 Φεβρουαρίου - 5/17 Μαρτίου
Τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης μετά την πρώτη απόβαση, 14/26 Φεβρουαρίου
Οι ελληνικές δυνάμεις της Μεσσηνίας κατά το διάστημα της απραξίας, 23 Φεβρουαρίου / 7 Μαρτίου - 5/17 Μαρτίου
ΜΕΡΟΣ Γ'
ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ: ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΠΟΒΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΩΣ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΩΝ
ΚΙΝΗΣΕΩΝ
9. Δεύτερη διαπεραίωση και απόβαση των Αιγυπτίων
10. Τα κυβερνητικά μέτρα και η κατάσταση στο κέντρο, 5/17 - 15/27 Μαρτίου
11. Απώθηση των ελληνικών δυνάμεων, μάχη στον Σχινόλακα. Έναρξη της πολιορκίας του Νεοκάστρου, 15/27 Μαρτίου
12. Ο Πρόεδρος-αρχιστράτηγος ξεκινάει για το μέτωπο. Η κατάσταση στο κέντρο και στις επαρχίες, 17/29 Μαρτίου - 21 Μαρτίου / 2 Απριλίου
13. Πολιορκία του Νεοκάστρου. Ο ελληνικός στόλος στα νότια παράλια της Πελοποννήσου, 15/27 - 19/31 Μαρτίου
14. Η κατάσταση στο κέντρο και στις επαρχίες. Ο Πρόεδρος-αρχιστράτηγος καθυστερεί στην Τριπολιτσά, 21 Μαρτίου / 2 Απριλίου - 24 Μαρτίου / 5 Απριλίου
15. Νεόκαστρο και εξωτερικά σώματα, 20 Μαρτίου / 1 Απριλίου - 25 Μαρτίου / 6 Απριλίου
16. Ο στόλος, 20 Μαρτίου / 1 Απριλίου - 3/15 Απριλίου
17. Ο Πρόεδρος-αρχιστράτηγος αρρωσταίνει στην Τριπολιτσά. Διορίζει τον Κυριάκο Σκούρτη προσωρινό αρχηγό. Η κατάσταση στο κέντρο και στις επαρχίες, 25 Μαρτίου / 6 Απριλίου - 5/17 Απριλίου
18. Κατάληψη του Παλαιοκάστρου από τους Έλληνες. Αλλεπάλληλες επιθέσεις του Ιμπραήμ αποκρούονται. Νεόκαστρο και εξωτερικές ελληνικές δυνάμεις, 25 Μαρτίου /6 Απριλίου - 31 Μαρτίου / 12 Απριλίου
19. Οι Αιγύπτιοι περιέρχονται σε δύσκολη θέση. Οι Έλληνες ενισχύονται και ετοιμάζουν επίθεση, 1/13 - 6/18 Απριλίου
20. Ο Ιμπραήμ προλαβαίνει και επιτίθεται. Μάχη στο Κρεμμύδι, 7/19 Απριλίου
21. Αιγύπτιοι και Έλληνες περιέρχονται σε αδυναμία. Οι Ρουμελιώτες εγκαταλείπουν το στρατόπεδο, 8/20 - 18/30 Απριλίου
22. Το Νεόκαστρο, 9/21 - 18/30 Απριλίου
ΜΕΡΟΣ Δ'
ΤΡΙΤΗ ΦΑΣΗ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΩΣ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΕΦΥΡΩΜΑΤΟΣ
23. Οι αιγυπτιακές δυνάμεις ανεφοδιάζονται, αναζωπυρώνονται οι πολεμικές επιχειρήσεις, 19 Απριλίου / 1 Μαΐου - 23 Απριλίου / 5 Μαΐου
24. Οι πολεμικές προθέσεις του Ιμπραήμ. Επιχειρήσεις της 25ης Απριλίου / 7ης Μαΐου
25. Απόβαση των Αιγυπτίων στη Σφακτηρία. Έξοδος των ελληνικών πλοίων από τον κόλπο, 26 Απριλίου / 8 Μαΐου
26. Επίθεση κατά του Παλαιοκάστρου. Συνθηκολόγηση, 27 Απριλίου / 9 Μαΐου - 28 Απριλίου / 10 Μαΐου
27. Περίσφιξη του Νεοκάστρου. Σφοδρός βομβαρδισμός του, 27 Απριλίου / 9 Μαΐου - 30 Απριλίου / 12 Μαΐου
28. Τελειωτική διάλυση των ελληνικών χερσαίων δυνάμεων. Φυγή του Προέδρου αρχιστρατήγου, 28 Απριλίου / 10 Μαΐου - 1/13 Μαΐου
29. Οι στόλοι. Ανατίναξη αιγυπτιακών πλοίων στη Μεθώνη, 29 Απριλίου / 11 Μαΐου - 30 Απριλίου / 12 Μαΐου 30. Η κατάσταση στις επαρχίες και στο κέντρο, 20 Απριλίου / 2 Μαΐου - 11/23 Μαΐου
31. Συνθηκολόγηση του Νεοκάστρου, 30 Απριλίου / 12 Μαΐου - 11/23 Μαΐου
Ευρετήρια