(ΣΕΤ) Η ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ (1211-1669)

Παρουσίαση

Η έκδοση αυτή, καρπός συνεργασίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων της Κρήτης και την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, αποτελεί την πρώτη συστηματική μελέτη των έργων γλυπτικής της βενετικής περιόδου που σώζονται στην Κρήτη. Σε συνολικά 584 σελίδες, με 800 και πλέον φωτογραφίες, σχέδια και χάρτες, τεκμηριώνονται γλυπτά που φυλάσσονται σε μουσεία και αρχαιο­λογικές συλλογές του νησιού ή βρίσκονται ακόμη στην αρχική τους θέση ως αρχιτεκτονικός διάκοσμος ή ως κατάλοιπα συμβόλων μιας αλλοτινής εξουσίας.
Οι δύο τόμοι του βιβλίου, διαφορετικοί στη δομή τους, αντικατοπτρίζουν τις διαδρομές που απαίτησε η έρευνα ενός παραγνωρισμένου υλικού το οποίο έφτασε ως τις μέρες μας με μεγάλες απώλειες και φθορές. Στον πρώτο τόμο, μετά την εισαγωγή για το ιστορικό της έρευνας, ακολουθούν μελέτες που, ταξινομημένες σε τρεις ενότητες, επιχειρούν να ανιχνεύσουν τις περιπέτειες των βενετικών μνημείων στην Κρήτη και να διαφωτίσουν την αποσπασματικότητα των σωζόμενων έργων γλυπτικής, να παρουσιάσουν μεγάλες κατηγορίες γλυπτών που διατηρούνται κατά χώραν και τις ιδιαιτερότητές τους και τελικά να αναδείξουν την καλλιτεχνική και ιστορική σημασία της τέχνης αυτής. Κάθε ενότητα συμπληρώνεται με αντίστοιχο υλικό τεκμηρίωσης. Ο δεύτερος τόμος τιτλοφορείται Lapidarium, από τον λατινικό όρο που δηλώνει τη συλλογή λίθινων τεχνέργων τα οποία, αποσπασμένα από την αρχική τους θέση, έχουν χάσει τη χρήση και τη σημασία που είχαν άλλοτε. Αυτή η έννοια του όρου εκφράζει με ακρίβεια τον χαρακτήρα των 376 μουσειακών γλυπτών που καταλογογραφούνται στον τόμο και συγχρόνως αποτυπώνει τη συστέγαση έργων που είναι διασκορπισμένα σε διάφορα μουσεία της Κρήτης σε ένα έντυπο «φανταστικό μουσείο». (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ: ΜΕΛΕΤΕΣ
Πρόλογος - Μαρία Βακονδίου και Όλγα Γκράτζιου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Γλυπτική τεσσάρων αιώνων από την Κρήτη - Όλγα Γκράτζιου
Ι. ΑΝΙΧΝΕYΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Τα βενετικά μνημεία του Χάνδακα και η τύχη τους - Βασιλική Συθιακάκη
Αναζητώντας τη βενετσιάνικη πόλη των Χανίων - Μιχάλης Ανδριανάκης
Απολαξεύσεις, αποκρούσεις, καθαιρέσεις: στοχευμένες καταστροφές γλυπτών - Μαρία Βακονδίου
Γλυπτά της βενετικής εποχής σε δεύτερη χρήση - Όλγα Γκράτζιου
Γλυπτά της βενετικής εποχής σε δεύτερη χρήση: Yλικό τεκμηρίωσης
Μια σαρκοφάγος της βενετικής εποχής μεταμορφώνεται σε γούρνα κρήνης (Μαρία Βακονδίου)
Αρχιτεκτονικά γλυπτά ως κειμήλια σε ναούς και μοναστήρια
Γλυπτά στη μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη (Γιώργος Κατσαλής)
Spolia στη μονή Αγίου Αντωνίου Σαββαθιανών (Ζαχαρίας Αλετράς)
Γλυπτά στον ναό του Αγίου Ματθαίου στο Ηράκλειο (Μαρία Βακονδίου)
ΙΙ. ΕΡΓΑ ΒΕΝΕΤΙΚΗΣ ΓΛYΠΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΤΟYΣ ΘΕΣΗ
Περίτεχνες κρήνες με γλυπτό διάκοσμο - Πετρούλα Βαρθαλίτου
Ταφικά μνημεία στην ύπαιθρο της Κρήτης: τα αρκοσόλια - Κώστας Παπιτσόγλου
Λιθοξοϊκή και γλυπτική στην περιοχή του Μεραμπέλου - Γεωργία Μοσχόβη
Εμβλήματα λαξευτά στον λίθο: λιοντάρια του Αγίου Μάρκου και οικόσημα. Μια εισαγωγή - Μαρία Βακονδίου
Εμβλήματα λαξευτά στον λίθο: Yλικό τεκμηρίωσης
Εμβλήματα σε μεγάλα τεχνικά έργα του δημοσίου
Τείχη του Ηρακλείου (Μαρία Βακονδίου)
Τείχη των Χανίων (Γιάννης Φαντάκης)
Φρούριο στη νησίδα Ήμερη Γραμβούσα (Γιάννης Φαντάκης)
Στρατώνες στο φρούριο του Φιρκά (Κώστας Ψαράκης)
Γέφυρα του ποταμού Πλατανέ (Βαγγέλης Χαριτόπουλος)
Οικόσημα σε ναούς της υπαίθρου: παραδείγματα από την Ανατολική Κρήτη (Μαριάννα Κατηφόρη)
ΙΙΙ. ΓΛYΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΛYΠΤΕΣ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ
Είδη γλυπτικής, εργαστήρια, ξένα πρότυπα και τοπικό ύφος - Όλγα Γκράτζιου
Είδη γλυπτικής, ξένα πρότυπα και τοπικό ύφος: Yλικό τεκμηρίωσης
Ένα εικονιστικό γλυπτό στην αρχική του θέση: ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας Ακρωτηριανής στη μονή Τοπλού Σητείας, 1613-1619 (Μαριάννα Κατηφόρη)
Η γλυπτική στην υπηρεσία της αρχιτεκτονικής: τέσσερα παραδείγματα από τη Δυτική Κρήτη
Δυτικά πρότυπα, τοπικές παραλλαγές: η γλυπτική του ναού της Κυρίας των Αγγέλων στη μονή Γκουβερνέτου (Όλγα Γκράτζιου)
ΤΟΜΟΣ ΔΕYΤΕΡΟΣ: LAPIDARIUM
-Εισαγωγικό σημείωμα - Μαρία Βακονδίου και Όλγα Γκράτζιου
-Ηράκλειο, Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
Εικονιστικά γλυπτά - Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Εμβλήματα - Ταφικά γλυπτά - Λίθινος εξοπλισμός
-Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου
Γλυπτά από την ανασκαφή του Αγίου Πέτρου - Γλυπτά από την ανασκαφή του Αγίου Φραγκίσκου - Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Εμβλήματα - Ταφικά γλυπτά - Λίθινος εξοπλισμός
-Ηράκλειο, Μουσείο Αγίας Αικατερίνης
Εικονιστικά γλυπτά - Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Ταφικά γλυπτά -
-Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων
Εικονιστικά γλυπτά - Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Εμβλήματα - Ταφικά γλυπτά - Λίθινος εξοπλισμός
-Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου
Εικονιστικά γλυπτά - Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Εμβλήματα - Ταφικά γλυπτά - Γλυπτά από το Ρολόι του Ρεθύμνου
-Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου
Αρχιτεκτονικός διάκοσμος - Εμβλήματα - Ταφικά γλυπτά
Βιβλιογραφία
Προέλευση φωτογραφιών και σχεδίων
Οι συγγραφείς του βιβλίου
Ευρετήρια

Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Βακονδίου, Όλγα Γκράτζιου
Επιμέλεια κειμένου: Ελένη Μπεχράκη