ΜΠΟΡΕΙ Ο ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ... ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΗΘΙΚΟΣ, ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ, ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΑΝΗΣ, ΝΑ ΔΙΚΑΖΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΟΙΚΕΙ;

Παρουσίαση

Η Τεχνητή Νοημοσύνη συνδέεται με την προσδοκία της εκτόξευσης των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, και φέρεται να κατέχει τα κλειδιά για την εκθετική πρόοδο και ευημερία της κοινωνίας. Ο «παροξυσμός αισιοδοξίας» για την Τεχνητή Νοημοσύνη συνοδεύεται όμως κατ από έντονους προβληματισμούς για τους όρους, τα όρια και τις επιπτώσεις της ανάθεσης ανθρωπίνων δραστηριοτήτων σε τέτοια συστήματα. Οι επιφυλάξεις ενισχύονται από την αδιαφάνεια και την αδυναμία κατανόησης αυτών των συστημάτων που χαρακτηρίζονται από αυτονομία. Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις επιτείνονται, εξαιτίας της μεγάλης ασυμμετρίας ισχύος μεταξύ εκείνων που αναπτύσσουν και εφαρμόζουν αλγοριθμικά συστήματα και των χρηστών ή όσων υφίστανται τα αποτελέσματα αυτών των συστημάτων.
Τα ηθικά κατ νομικά ζητήματα που εγείρονται από την αυξανόμενη χρήση συστημάτων ΤΝ, ακόμη και αν δεν είναι όλα καινοφανή, είναι πολλά και πολύπλοκα. Στα κείμενα που φιλοξενούνται στο παρόν βιβλίο οι συγγραφείς επιχειρούν να διερευνήσουν ορισμένα θεμελιακά ερωτήματα: Ο Σπύρος Τάσσης διερευνά το ζήτημα των ηθικών κανόνων, που (πρέπει να) διέπουν την τεχνολογία, και παραθέτει έναν «οδικό χάρτη ηθικών αρχών». Η Ηλιάνα Κωστή παρουσιάζει τις προκαταλήψεις φύλου που μπορεί να ενσωματώνει και να αναπαράγει μια αλγοριθμική διαδικασία. Ο Απόστολος Βορράς αναδεικνύει ίσως το μείζον πρόβλημα της ΤΝ, την έλλειψη διαφάνειας, τον κίνδυνο να εξελιχθεί το «μαύρο κουτί» σε κουτί της Πανδώρας. Ο Βασίλης Καρκατζούνης θέτει το ερώτημα αν «Μπορούν οι μηχανές να σκεφτούν "σύμφωνα με τον νόμο"», με άλλα λόγια αν μπορούν συστήματα ΤΝ να συμμετέχουν στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων και στην απονομή της δικαιοσύνης. Αντίστοιχο είναι το θέμα που πραγματεύεται η Λίλιαν Μήτρου: είναι νόμιμη, εφικτή και αποδεκτή η διοίκηση (δια) των αλγορίθμων;
Το βιβλίο είναι γραμμένο από νομικούς που δεσμεύονται πρωτίστως από την πεποίθηση για την αξία της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αλλά ταυτόχρονα αγαπούν και ισχυρίζονται ότι κατανοούν την τεχνολογία. Υπό αυτό το πρίσμα, επιχειρείται εδώ να διερευνηθούν τα ζητήματα που εγείρονται με την ανάπτυξη της ΤΝ και να δοθούν κάποιες απαντήσεις, εξ ορισμού προσωρινές. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΛΙΛΙΑΝ ΜΗΤΡΟΥ
Μερικές εισαγωγικές σκέψεις
ΣΠΥΡΟΣ ΤΑΣΣΗΣ
Μπορεί ο αλγόριθμος να είναι ηθικός;
Τεχνητή νοημοσύνη και ηθικοί κανόνες (ethics): Μια παλιά ιστορία από το μέλλον
ΗΛΙΑΝΑ ΚΩΣΤΗ
Μπορεί ο αλγόριθμος να είναι δίκαιος; Ο αλγόριθμος και ο «λευκός άνδρας»: Προκαταλήψεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΟΡΡΑΣ
Μπορεί ο αλγόριθμος να είναι διαφανής;
Τεχνητή Νοημοσύνη: Ένα σύγχρονο κουτί της Πανδώρας;
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΚΑΤΖΟΥΝΗΣ
Μπορεί ο αλγόριθμος να δικάζει;
Τεχνητή νοημοσύνη στη δικαιοσύνη: Μπορούν οι μηχανές να σκεφτούν «σύμφωνα με τον νόμο»;
ΛΙΛΙΑΝ ΜΗΤΡΟΥ
Μπορεί ο αλγόριθμος να διοικεί; Τεχνητή νοημοσύνη και διοίκηση: Μια όχι και τόσο προφανής σχέση
Ευρετήριο

Επιστημονική επιμέλεια: Λίλιαν Μήτρου
Επιμέλεια κειμένου: Εβίτα Κυριαζή