ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Παρουσίαση

Σε αυτό το βιβλίο συγκεντρώνονται μελετήματα, τα οποία, παρότι συντάχθηκαν με διαφορετικές αφορμές, συγκροτούν μια ενιαία θεματική ενότητα, θεμελιώδης παράμετρος της οποίας είναι το μοτίβο της αλλοτρίωσης (ή του κινδύνου της αλλοτρίωσης) της θεολογικής αυτοσυνειδησίας του ελληνικού λαού συνεπεία των αλλεπάλληλων ιστορικών δυστυχημάτων των τελευταίων περίπου επτά εκατονταετιών. Η έρευνα εστιάζεται εν πολλοίς αφενός στο πεδίο αντιρρητικής αντιπαράθεσης του χριστιανισμού με το ισλάμ και αφετέρου στο ζήτημα των δυτικών σχολαστικών επιδράσεων στη νεοελληνική θεολογία όμως, παρά ταύτα, ο προβληματισμός είναι εξάπαντος εμπλουτισμένος δια της συμπεριλήψεως της ιστορικής παραμέτρου, εφόσον στη βάση των αναλύσεων κείται πάντοτε σιωπηρώς ως προϋπόθεση κατανόησης η ιστορική συντεταγμένη της μακραίωνης δουλείας με όλα τα αναπόφευκτα παρακολουθήματά της: καταστροφή της κρατικής υπόστασης του ελληνικού γένους, καίρια υπονόμευση των παιδευτικών του υποδομών, εξισλαμισμοί, εξωμοσίες, εκκλησιαστικός βίος υπό επιτήρηση και βέβαια υπό τη διαλυτική αίρεση της κατά καιρούς εμφανιζόμενης αδυναμίας της χρυσοφόρου όρνιθος (των ραγιάδων) να εξαγοράζει αντί βαρύτατου τιμήματος από τον αλλόδοξο ηγεμόνα και αυτό τούτο το δικαίωμα επιβίωσής της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
- Ορθόδοξη Θεολογία και τουρκοκρατούμενος Ελληνισμός
- Χριστιανισμός και Ισλάμ στο δύον Βυζάντιο. Κριτική παρουσίαση της θέσης M. Balivet
- Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος και το Ισλάμ: Σύγχρονες ερμηνευτικές αποτιμήσεις
- Ο Μάξιμος ο Γραικός και το Ισλάμ
- Η περί των ιερών εικόνων διδασκαλία Νεόφυτου του Καυσοκαλυβίτου και οι πηγές της
- Ανέκδοτο πόνημα Νεοφύτου Πελοποννησίου του Καυσοκαλυβίτου περί της γνησιότητος των επ' ονόματι Μακαρίου του Αιγυπτίου φερομένων Πνευματικών Ομιλιών
- Ανέκδοτη επιστολιμαία πραγματεία Δωροθέου Βουλησμά περί της γνησιότητα των επ' ονόματι Μακαρίου του Αιγυπτίου φερομένων 50 πνευματικών Ομιλιών (απάντηση στον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη)
- Δυτικές επιδράσεις στο θεολογικό έργο του Ευγενίου Βουλγάρεως
- Sankt Andreas und die Apostolizitat der Kirche von Konstantinopel in der Orthodoxen neugriechischen Theologie: Der Fall von Eugenios Voulgaris
- Το Θεολογικόν του Ευγενίου Βουλγάρεως και οι Praelectiones Theologicae του H. Tournely: Κριτική πρόσληψη ή αντιγραφική μετακένωση;
Παράρτημα
- Αβέρκιος Παπαδόπουλος: Απόπειρα κριτικής προσέγγισης μιας πρωτοπόρου μορφής των εκκλησιαστικών μας γραμμάτων
- Σχολή Βελλάς και ιστορικές προκλήσεις. Χθες - σήμερα